1. Nguyên nhân gây ra tình trạng đau đầu thường gặp nhất, cần lưu ý

Đau đầu là tình trạng rất phổ biến trong cuộc sống, thưa BS vậy đâu là những nguyên nhân gây ra đau đầu? Trong đó, nguyên nhân nào là thường gặp nhất, nguyên nhân nào gây đau đầu nguy hiểm mà chúng ta cần phải chú ý?

TS.BS Lê Viết Thắng trả lời: Đau đầu là một triệu chứng thường gặp nhất ở phòng khám về thần kinh tại bệnh viện Đại học Y dược TPHCM. Những cơn đau đầu có rất nhất nhiều nguyên nhân và được chia thành hai nhóm là đau đầu nguyên phát và đau đầu thứ phát.

Nhóm đầu tiên là đau đầu nguyên phát, triệu chứng không có những tổn thương trong sọ não, chiếm 90% trong các trường hợp đau đầu và thường được gọi là đau đầu lành tính. Nhóm thứ hai là đau đầu thứ phát, cơn đau đầu có một tổn thương nào đó trong cơ thể từ não bộ hoặc khi bệnh nhân bị nhiễm trùng sẽ ảnh hưởng đến sức khoẻ và gây tình trạng đau đầu. Những dấu hiệu đau đầu thứ phát ảnh hưởng đến sức khoẻ của bệnh nhân nhiều hơn. Dấu hiệu đau đầu thứ phát cần phải chú ý, tập trung tìm nguyên nhân để điều trị cho người bệnh.

2. Cơn đau đầu như thế nào được xem là lành tính?

Thưa BS, những cơn đau đầu nào được xem là lành tính, nhờ BS chia sẻ cách nhận diện và phân biệt các cơn đau đầu lành tính mà chúng ta thường gặp nhất trong cuộc sống?

TS.BS Lê Viết Thắng trả lời: Đau đầu lành tính thường là những cơn đau đầu nguyên phát, đau đầu migraine, đau đầu căng cơ, đau đầu từng cụm. Thường những cơn đau đầu này ở người bệnh chỉ tập trung vào tình trạng đau đầu và ít có triệu chứng đi kèm, ít xuất hiện những dấu hiệu của chèn ép và tổn thương thứ phát của não bộ. Người bệnh chỉ xuất hiện tình trạng đau đầu, ảnh hưởng đến sức khoẻ, khó chịu nhưng thường không gây nguy hiểm đến tính mạng.

3. Đặc trưng của cơn đau đầu căng cơ, đau nửa đầu, đau đầu chuỗi và đau đầu cụm

Thưa BS, đau đầu căng cơ là một cảm giác như thế nào? Cơn đau nửa đầu có những đặc trưng ra sao và đau đầu chuỗi, đau đầu cụm thì được diễn tả ra sao?

TS.BS Lê Viết Thắng trả lời: Đau đầu căng cơ thường là những cơn đau đầu có cường độ nhẹ hoặc trung bình. Người bệnh sẽ cảm thấy như có một vật gì đó siết chặt trên đầu, thường hay có cảm giác như đang “đội mũ bảo hiểm” trên đầu rất lâu và nặng gây cảm giác khó chịu, đau đầu.

Đau nửa đầu là tình trạng người bệnh cảm thấy đau nửa đầu bên trái hoặc đau nửa đầu bên phải. Có thể kèm theo buồn nôn, chóng mặt, hoa mắt, sợ tiếng ồn và sợ sánh sáng, người bệnh phải nghỉ ngơi, cơn đau đầu mới dễ chịu và giảm dần cơn đau.

Đau đầu cụm là người bệnh sẽ có những cơn đau đầu, đặc biệt là đau ở vùng hóc mắt, có thể ở bên trái hoặc bên phải. Khi những cơn đau đầu cụm xảy ra, người bệnh có thể kèm theo sưng mắt, phù mắt, chảy nước mắt và những cơn đau đầu này sẽ kéo dài từ 15 - 3 giờ đồng hồ và gây cảm giác cực kỳ khó chịu cho người bệnh.

4. Đâu là dấu hiệu cảnh báo những cơn đau đầu nguy hiểm?

Thưa BS, vậy đâu là những dấu hiệu cảnh báo những cơn đau đầu nguy hiểm và các triệu chứng này có dễ dàng nhầm lẫn với các bệnh lý nào khác hay không và làm sao để chúng ta phân biệt được tình trạng này?

TS.BS Lê Viết Thắng trả lời: Theo tổ chức về nghiên cứu đau đầu trên thế giới, sẽ có những cơn đau đầu kèm những dấu hiệu nguy hiểm mà người bệnh cần phải lưu ý. Đó là đau đầu xảy ra lần đầu tiên ở người trên 50 tuổi; đau đầu thay đổi tính chất, cường độ so với trước đây; đau đầu kèm với sốt, đau cổ cứng gáy; đau đầu dữ dội đột ngột và người bệnh muốn ngất xỉu hay đau đầu trên cơ địa người bệnh có những bệnh lý như ung thư, suy giảm miễn dịch; đau đầu kèm với yếu liệt nửa người, co giật, ngất xỉu.

Đây là những yếu tố nguy cơ, khi người bệnh lên cơn đau đầu kèm với những yếu tố này, cần phải đến ngay cơ sở y tế để được các bác sĩ thăm khám và điều trị, tìm ra nguyên nhân cho người bệnh.

Tất cả những triệu chứng này đều có thể bị nhầm lẫn ở những tình huống về nhiễm trùng hoặc các bệnh lý về nội khoa như suy thận, suy tim, bệnh khớp, bệnh về mắt, bệnh về nội tiết. Chính vì vậy, người bệnh cần phải được thăm khám và xác định rõ hơn những nguyên nhân ẩn dấu phía sau.

5. Cơn đau đầu như thế nào người bệnh cần thăm khám ngay?

Vậy những tình huống đau đầu nào bắt buộc người bệnh phải cần đến gặp BS ngay? Với những trường hợp có biểu hiện đau đầu như vậy, thông thường sẽ được thăm khám ra sao, thưa BS

TS.BS Lê Viết Thắng trả lời: Khi người bệnh có những dấu hiệu nguy hiểm, đó là những cơn đau đầu thứ phát, người bệnh cần phải đến cơ sở y tế để được các bác sĩ thăm khám. Khi gặp bác sĩ, người bệnh sẽ được đề nghị trả lời những câu hỏi (Người bệnh đau đầu ở đâu? Cường độ như thế nào? Tần suất ra sao? Có những yếu tố nào làm tăng tình trạng đau đầu hoặc giảm tình trạng đau đầu?).

Ngoài ra, các bác sĩ sẽ thăm khám về những triệu chứng liên quan đến chèn ép thần kinh hay những tiền căng bệnh lý của người bệnh. Ví dụ bệnh tim, bệnh thận, bệnh huyết áp hay những bệnh lý nhiễm trùng kèm theo cần phải được đánh giá toàn diện để tìm ra nguyên nhân ảnh hưởng đến tình trạng cơn đau đầu của người bệnh.

6. Người bệnh có thể yêu cầu chụp CT/MRI để yên tâm hơn về cơn đau đầu của mình hay không?

Thưa BS, nhiều người khi bị đau đầu, họ thường muốn được chụp CT/MRI để xem cơn đau đầu mình liệu rằng có những bất thường gì hay không để yên tâm hơn. Xin hỏi BS trong trường nào thì người bệnh mới cần phải chụp CT/MRI và liệu rằng theo BS thì người bệnh có thể yêu cầu chụp CT/MRI nếu như họ chưa yên tâm hay không?

TS.BS Lê Viết Thắng trả lời: Theo một nghiên cứu của Hoa Kỳ, khi người bệnh có dấu hiệu hoặc triệu chứng đau đầu và bệnh nhân đến chụp CT hoặc MRI, tỉ lệ phát hiện bệnh chiếm khoảng 0,05%, tỉ lệ này cho thấy rất thấp. Nếu người bệnh có triệu chứng đau đầu kèm theo dấu hiệu nguy hiểm, tỉ lệ phát hiện bệnh chiếm 10%.

Vì vậy, nghiên cứu của Hoa Kỳ tập trung vào vấn đề bệnh nhân cần phải tìm được những nguyên nhân, triệu chứng đi kèm. Khi người bệnh đề nghị được thực hiện một xét nghiệm như CT hoặc MRI sẽ tăng tỉ lệ phát hiện bệnh và tránh được sự lãng phí tiền bạc ở vấn đề là chúng ta lạm dụng quá nhiều về CT/MRI khi không có chỉ định.

7. Làm cách nào để giảm được những trường hợp bệnh nhân đau đầu lành tính?

Thưa BS, với những trường hợp bệnh nhân bị đau đầu lành tính thì làm sao để giải quyết các cơn đau này? Các biện pháp dân gian nào mà bệnh nhân có thể áp dụng và khi họ lựa chọn dùng thuốc thì cần phải lưu ý những vấn đề gì?

TS.BS Lê Viết Thắng trả lời: Khi người bệnh có những cơn đau đầu lành tính, một phác đồ điều trị được khuyến cáo là phác đồ điều trị cắt cơn và phát đồ điều trị ngừa cơn. Cần phải cắt cơn đau cho người bệnh càng sớm càng tốt, tất cả những loại thuốc điều trị cắt cơn đã được khuyến cáo của những tổ chức đau đầu thế giới.

Sẽ có những phác đồ cụ thể cho từng trường hợp khi người bệnh đã giải quyết được cắt cơn đau. Cần phải điều trị về các phác đồ ngừa cơn, sẽ giúp cho người bệnh không còn tình trạng đau đầu tái đi tái lại gây ảnh hưởng sức khoẻ.

8. Những lưu ý về việc dùng thuốc để giảm cơn đau đầu

Một số trường hợp người bệnh hỏi về vấn đề dùng thuốc, vậy khi người bệnh bị đau đầu thì họ phải dùng thuốc ra sao cho an toàn và cần lưu ý những vấn đề gì thưa BS?

TS.BS Lê Viết Thắng trả lời: Những trường hợp này cần có sự kê toa của các bác sĩ, vì mỗi một người bệnh sẽ có những bệnh lý đi kèm khác nhau, sẽ có sự tương tác thuốc khác nhau. Người bệnh không thể tự lựa chọn một phác đồ cắt cơn cho tất cả mọi người, cần phải điều trị tuỳ thuộc vào bệnh có những bệnh lý nào kèm theo và sẽ có một phác đồ điều trị phù hợp riêng cho từng người.

9. Để hạn chế tình trạng đau đầu, người bệnh cần phải làm như thế nào?

Thưa BS, đối với những người thường hay bị đau đầu thì cần lưu ý những vấn đề gì, cần tránh những điều  gì để hạn chế tình trạng này. Cũng như là trong cuộc sống hàng ngày họ nên ăn những nhóm chất nào và nên hạn chế những loại thực phẩm nào để dẫn đến tình trạng đau đầu?

TS.BS Lê Viết Thắng trả lời: Tất cả những cơn đau đầu lành tính sẽ gây ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Do đó, người bệnh cần phải tránh các yếu tố làm cho những cơn đau đầu này diễn ra nặng hơn, ví dụ cần phải được nghỉ ngơi, tránh căng thẳng và uống nhiều nước.

Đặc biệt là những loại thức ăn được khuyến cáo sử dụng cho người bệnh, đó là những loại thức ăn giàu vitamin, khoáng chất, dinh dưỡng và tránh những loại thực phẩm như rượu, bia, thuốc lá hoặc sô-cô-la, cà phê, tránh sự căng thẳng, mệt mỏi hoặc những tình trạng thay đổi thời tiết đột ngột cũng sẽ ảnh hưởng đến cơn đau đầu của người bệnh.

10. Cần làm gì để phòng ngừa những cơn đau đầu?

Để phòng ngừa những cơn đau đầu tái phát, người bệnh cần phải làm những gì, thưa BS?

TS.BS Lê Viết Thắng trả lời: Để phòng ngừa những cơn đau đầu, người bệnh cần phải có một chế độ dinh dưỡng hợp lý và nghỉ ngơi đầy đủ. Đặc biệt, người bệnh cần phải ngủ đủ từ 6-8 tiếng mỗi ngày, uống thật nhiều nước, tránh những loại thực phẩm có thể gây ra tình trạng đau đầu như hạn chế sử dụng bột nêm, bột ngọt trong nấu ăn, giảm việc sử dụng rượu, bia, thuốc lá và những chất kích thích như cà phê, sô-cô-la,…

Giữ cho bản thân luôn có một tinh thần thoải mái sẽ giúp người bệnh tránh được những cơn đau đầu mãn tính, tái phát, ảnh hưởng đến sức khỏe.