Bật mí với các bố mẹ đưa con đi khám cách đặt câu hỏi về thuốc bác sĩ kê toa 

Bé đi khám bệnh. BS dốc hết nhiệt tình thăm khám thật kỹ, tư vấn chu đáo cho ba mẹ, sau đó tiếp tục tính toán chi ly liều thuốc theo ký lô cân nặng của bé, phù hợp với bệnh cảnh thực tế của trẻ. 

In toa thuốc, đưa bà mẹ, cẩn thận bảo các cô điều dưỡng hướng dẫn gia đình ra quầy dược mua thuốc.

Thấy bà mẹ/ ông bố tần ngần, săm soi kỹ cái toa, mặt mày đăm chiêu, BS chưa nghe lời cám ơn, nhưng được ba mẹ của bé “khuyến mãi” một số câu hỏi xóc hông hay gặp như sau: 

Câu hỏi 1: Hỏi về tác dụng ngoài ý muốn của toa thuốc

- Uống mấy thuốc này có hại cho bé không hả bác? 

- Uống thuốc này có làm bé teo cơ không? 

Ặc! Sốc toàn tập. Bao nhiêu tình cảm theo kiểu “lương y như từ mẫu” dồn cho gia đình nãy giờ như đổ xuống sông xuống bể hết! Tuột mood!

Minh Gia chững lại, cười cười đáp: “Tôi không bao giờ ghi thuốc có hại cho bé”. 

Nhưng gia đình thấy có đáng để hỏi một câu “sốc hàng” với một BS đang tận tụy thăm khám cho con mình nãy giờ vậy không?

Phân tích: tôi biết ba mẹ rất thương con - tôi cũng có con nên rất thấu hiểu - nhưng ngay cả cách hỏi khi đưa bé đi khám bệnh, ba mẹ cũng phải tập đặt câu hỏi có tư duy. 

Bạn có thể hỏi: 

- Thuốc có tác dụng phụ đi kèm nào BS cần lưu ý cho gia đình biết trước để xử trí không ạ? 

- Uống các thuốc này bé có bị tiêu chảy không ạ? 

- Thuốc này có dễ uống không bác? (kèm theo câu hỏi là nụ cười và gương mặt thân thiện)

Điều này quan trọng lắm! Giữa bao nhiêu căng thẳng, nhận được lời cám ơn từ bạn, nụ cười nhẹ nhàng và cách hỏi thông minh… người BS sẽ cảm thấy được tôn trọng, bạn sẽ dễ dàng gợi ý cho vị BS đó giúp bạn nhiều thông tin hữu ích còn hơn cả những gì bạn yêu cầu.

Bạn có tin là khi bạn hỏi: “Uống mấy thuốc này có hại cho con em không?” - người BS đó sẽ trả lời “Thuốc này có hại cho bé nhiều lắm đó!” rồi him/her phân tích cho bạn nghe thuốc có những thể loại hại nào cụ thể?

Không đâu! Theo tôi, đến 90% BS sẽ trả lời “thuốc không có hại gì” để tập trung khám tiếp cho bao nhiêu bé còn chờ.

Câu hỏi 2: Hỏi về thuốc kháng sinh

Một cách hỏi khác, rất hay gặp, Minh Gia cho là hỏi “vô duyên”: 

- Trong cái toa này có kháng sinh không vậy bác? 

- Em không muốn cho con em uống kháng sinh đâu - nó có hại lắm!

Tình huống 01: 

Đứa trẻ được chẩn đoán “suy dinh dưỡng” - nãy giờ BS khám bé toàn nói chuyện dinh dưỡng không à - bé không có bệnh hoạn gì, không ho hen sổ mũi, không sốt - toa cho thuốc cũng ghi toàn vitamin, khoáng chất, men tiêu hóa, sữa, bột… mắc cái mớ gì BS cho kháng sinh trời?

Nghĩa là hỏi để chứng tỏ ta đây nguy hiểm nhưng thực sự bản thân không hiểu kháng sinh là cái gì! Giống như nói theo trend vậy đó :’(

Hoặc là một cách hỏi làm hạ thấp người BS đó xuống như kiểu: nè, đừng ghi thuốc tá lả làm hại con tôi đó nha! :’(

Tình huống 2: 

Trước khi ghi toa, BS đã kết luận chẩn đoán cho gia đình biết là bé sốt do “nhiễm siêu vi”. Chẩn đoán như thế rồi nghĩa là không cho kháng sinh - vì kháng sinh không diệt được siêu vi - thuốc kháng sinh chỉ có tác dụng tiêu diệt tụi vi khuẩn thôi! 

Nhưng ba/mẹ vẫn làm mặt nghiêm trọng, đề nghị BS không ghi kháng sinh (?)

Lại là một tình huống chứng tỏ ta đây nguy hiểm!

Tình huống 3: 

Bé bị bệnh nhiễm khuẩn - cần phải chỉ định uống kháng sinh theo phác đồ trẻ mới hết bệnh được - gia đình phải hiểu để cùng hợp tác trong điều trị. 

Nếu bạn không hiểu bản chất vấn đề, mà ngay từ đầu LUÔN có thái độ phòng thủ - lúc nào cũng SAY NO dằn mặt “KHÔNG KHÁNG SINH” - tín đồ của trường phái "anti kháng sinh" (anti antibiotics), lắm lúc làm hại cho chính con của mình - vì không có kháng sinh, bệnh tình bé sẽ tăng nặng, khi phải nhập viện, dùng kháng sinh mạnh hơn, còn hại gấp chục lần...

Tóm lại: 

Một vài lời lưu ý khi gia đình đưa trẻ đi khám bệnh

1. Chọn cơ sở chuyên khoa Nhi tin cậy

2. Đặt câu hỏi nhẹ nhàng, tế nhị theo hướng nhờ BS giải thích, giúp đỡ (uống thuốc này có tiêu chảy không bác? Bệnh này con em có nên uống kháng sinh không bác nhỉ? …)

3. Không đặt câu hỏi theo kiểu “buộc tội” BS (chẳng hạn: uống thuốc này có làm HẠI GAN THẬN con em không ạ? Uống thuốc này có LÀM CON EM MỤC XƯƠNG không? …)

4. Lạm dụng kháng sinh là không tốt, nhưng đừng “tỏ ra nguy hiểm” theo kiểu LUÔN NÓI KHÔNG VỚI KHÁNG SINH.

Hãy lựa chọn cơ sở chuyên Nhi uy tín, tin cậy để được điều trị tốt nhất, đúng chỉ định kháng sinh ngay từ đầu. 

5. Bình tĩnh quan sát, nhận biết đâu là một BS giỏi, tốt bụng, lương y như từ mẫu, để tạo dựng mối quan tâm tốt nhất có thể cho bé yêu của mình trong quá trình điều trị với BS/ nhân viên y tế (điều dưỡng, dược sĩ, kỹ thuật viên …)

6. Không nên mỗi lần đi khám bệnh, vì quá thương con, nên luôn có thái độ phòng thủ, đặt câu hỏi “ngớ ngẩn” vô hình chung “cà khịa” với BS - rất bất lợi cho bé yêu của mình! :D

Minh Gia 

Ông bố/BS Nhi khoa

SG, 26/7/2024