Sử dụng các bài thuốc Đông y trong điều trị bệnh ở nam giới là một phương pháp chữa bệnh an toàn và hiệu quả đã được kiểm chứng. Tuy nhiên khi có nhiều bài thuốc chữa suy sinh dục như hiện nay thì đâu mới là bài thuốc đạt hiệu quả nhất? Mời bạn đọc AloBacsi cùng PGS.TS Nguyễn Thị Bay - Chủ tịch Hội Đông Tây y kết hợp tìm hiểu về vấn đề này.

PGS.TS Nguyễn Thị Bay trình bày bài "Dược liệu trong điều trị suy sinh dục" tại Hội nghị khoa học và đào tạo liên tục do Liên chi hội Đông - Tây y kết hợp tổ chức

1. Suy sinh dục ở nam giới là gì?

Suy sinh dục khởi phát muộn (Late - onset hypogonadism) là bệnh lí được xác định trên lâm sàng và sinh hóa khi nam giới lớn tuổi có nồng độ testossterone thấp dưới mức tham chiếu so với nam giới trẻ khỏe mạnh; kèm theo triệu chứng thiếu hụt testosterone.

2. Bổ sung testosterone có phải là giải pháp đúng cho nam giới bị bệnh suy sinh dục?

Chú trọng đến việc có thể gây ra hậu quả rối loạn về chất lượng cuộc sống và các hậu quả gây ra trên đa cơ quan; trong một điều tra 3.350 nam giới tuổi từ 20-59 từ 2013-2016 ở Mỹ người ta đã ghi nhận: 1/4 nam giới tuổi từ 20-59 có rối loạn testosterone theo tuổi. Tuy nhiên tuổi từ 40 trở lên ngoài rối loạn testosterone còn kèm theo rối loạn chuyển hóa cũng như gặp phải một số vấn đề về tim mạch.

Ở một thống kê khác người ta nhận thấy rằng tần suất mắc các vấn đề suy sinh dục chiếm khoảng 2% và tăng theo tuổi.

Qua điều tra 999 nam giới suy sinh dục không điều trị testosterone và 750 nam giới suy sinh dục có điều trị testosterone tại 25 trung tâm ở châu Âu; sau 3 năm người ta nhận thấy rằng chức năng tình dục, tâm lý, thể chất không khác biệt đáng kể giữa việc bổ sung và không bổ sung testosterone. Qua đó có thể thấy đôi khi việc sử dụng testosterone không mang lại lợi ích thiết thực.

3. Cảnh báo nguy cơ tim mạch khi bổ sung testosterone

Qua các nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng được tiến hành, người ta ghi nhận được: đa số không có mối liên quan nào giữa biến cố tim mạch chính với liệu pháp testosterone (sử dụng testosterone an toàn trong điều trị). Tuy nhiên có 2 báo cáo ghi nhận:

• Một thống kê trên 45 công trình: ở độ tuổi trên 65 khi sử dụng testosterone có khả năng tăng nguy cơ về các biến cố tim mạch.
• Một thống kê khác trên 27 công trình cho thấy liệu pháp sử dụng testosterone tăng 54% nguy cơ tim mạch.

Qua 2 công trình trên có thể thấy cần cảnh báo nguy cơ về tim mạch khi sử dụng testosterone.

4. Giảm testosterone có triệu chứng thế nào?

Qua nghiên cứu về hàm lượng testosterone từ 15-20 nanomol/lít thì nhận thấy biểu hiện của các triệu chứng lâm sàng hoàn toàn bình thường. Nhưng khi:

• Testosterone dưới 15 bắt đầu xuất hiện các triệu chứng của rối loạn tình dục cũng như rối loạn ham muốn (giảm sự ham muốn) và số người có tỉ lệ testosterone dưới 15 chiếm 84%.
• Testosterone dưới 12 chiếm 65% có kèm theo thừa cân béo phì
• Testosterone dưới 10 có 67% kèm theo về cảm giác như: trầm cảm, thiếu tập trung, rối loạn giấc ngủ, đái tháo đường typ 2.
• Testosterone từ 0-8 có 75% số người này có hội chứng vận mạch.

Qua những nghiên cứu này cho thấy có mối liên quan giữa hàm lượng testosterone và triệu chứng lâm sàng đối với nam giới trong vấn đề suy sinh dục.

5. Sử dụng y học cổ truyền điều trị bệnh lí suy sinh dục có hiệu quả không?

Trong một điều tra 32 quốc gia về tần suất sử dụng y học cổ truyền (đông y - sử dụng các phương pháp điều trị tự nhiên) (2011-2013); khi liệt kê ra những quốc gia đang phát triển như: Úc, Nhật, Mỹ, Pháp, Anh, Hàn Quốc, Trung Quốc (quốc gia nền tảng của y học cổ truyền) người ta nhận thấy:

- Ở Mỹ có trên 20% người dân sử dụng y học cổ truyền.

- Trung Quốc và các nước khác có trên 50% sử dụng y học cổ truyền trong việc điều trị bệnh.

Trong số những người sử dụng ở các nước như: Úc, Mỹ, Pháp, Anh thì có trên 80% người thấy hài lòng khi sử dụng thuốc y học cổ truyền.

6. Cơ chế của các dược liệu giúp nam giới tăng testosterone

Một vài các loại dược liệu như hương phụ, ngưu bàng tử, dâm dương hoắc,… đều có tác dụng tăng testosterone, chống oxy hóa, giảm tổn thương tinh hoàn và DNA, kích thích trục tuyến yên - tinh hoàn.

Một loại thảo dược hiện nay rất phổ biến và ở Ấn Độ người ta đã nghiên cứu rất nhiều và đưa ra thị trường khá nhiều sản phẩm có chứa “hạt đậu mèo” (ở Việt Nam loại hạt này có trong cây mắt mèo). Trong hạt đậu mèo này, cơ chế tác dụng của nó là kích thích trục hạ đồi tuyến yên sinh dục; điều này giúp làm tăng lượng testosterone.

Nhiều bài thuốc cổ phương thông qua kinh nghiệm hằng năm có thể điều trị suy sinh dục nam, tuy nhiên những bài thuốc dưới đây đã được minh chứng về khoa học và chứng cứ rõ ràng:

Ngũ tử diễn tông hoàn gồm 5 dược liệu:

• Sơn thù, Conrnus officinalis (32%)
• Kỷ tử, Lycium chinense (32%)
• Phúc bồn tử, Rubus coreanus (16%)
• Thỏ ty tử, Cuscuta chinensis (16%)
• Ngũ vị tử, Schisandra chinensis (4%)

Với tỉ lệ các thành phần này người ta đã chiết xuất ra dược chất trong toàn bộ bài thuốc và đã được thử nghiệm trên thực nghiệm lẫn trên lâm sàng, ghi nhận cơ chế tác động của nó giúp tăng lượng testesterone cho nam giới trong ứng dụng điều trị rối loạn cương.

Một công thức khác của thầy thuốc ở Ấn Độ đã cấu tạo nên bao gồm:

• Đậu mèo, Mucuna pruriens
• Bạch tật lê, Tribulus terestris
• Sâm Ấn Độ, Withania somnifera

Kết quả của nghiên cứu cho thấy giúp bảo vệ chức năng tình dục và làm tăng testosterone.

Một bài thuốc khác đó là: Sài hồ gia long cốt mẫu lệ thang.

• Sài hồ 5g
• Bán hạ 4g
• Nhục quế 3g
• Bạch linh 3g
• Hoàng cầm 2.5g
• Đại táo 2.5g
• Mẫu lệ 2.5g
• Nhân sâm 2.5g
• Long cốt 2.5g
• Đại hoàng 1g
• Sinh khương 0.8g

Bài thuốc này giúp tăng nồng độ testosterone huyết thanh; tăng biểu hiện của steroidogenic acute regulatory (StAR) protein (enzym tổng hợp testosterone).

7. Các dược liệu tiềm năng giúp nam giới điều trị suy sinh dục

Một vài dược liệu tiềm năng trong kinh điển chúng ta thường sử dụng để phối hợp trong các bài thuốc cổ phương theo triệu chứng cũng như theo các thể bệnh lâm sàng cổ truyền từ đó có thể tăng giảm cho phù hợp.

Các loại dược liệu ở mức chứng cứ A (đã được PMID công bố; thử nghiệm tiền lâm sàng và lâm sàng): mật nhân, bạch tật lê, dâm dương hoắc, nhân sâm, yohimine.

Các loại dược liệu tiềm năng khác ở mức độ chứng cứ B và C (chưa thực hiện trên lâm sàng chỉ mới được thử nghiệm trên thực nghiệm và ống nghiệm): giềng giềng, ngãi đen, đậu mèo, khổ đậu, maca, cọ lùn.

Ở nam giới khi bạn thấy bắt đầu có dấu hiệu của suy giảm chức năng sinh dục và tình dục cần sớm đến gặp bác sĩ Đông hoặc Tây y để điều trị kịp thời; liệu pháp nào cũng đều có thể giúp bạn cải thiện được tình trạng này chỉ cần đúng bệnh, đúng thầy thuốc và liều lượng.

Hiền Thục