Những gì bạn cần biết:

1. Chủng biến thể SARS-CoV-2 được tìm thấy khi nào?

Tính đến 13/12, Tổ chức Y tế Thế giới cho biết biến thể được phát hiện ở 1.108 trường hợp ở Anh. Tuy nhiên, đó là một con số thấp kể từ khi các nhà khoa học cần phải tiến hành xét nghiệm thêm nhằm phát hiện bệnh nhân đang bị nhiễm chủng virus nào, bao gồm việc xử lý mã gen.

WHO cho biết biến thể được phát hiện ở vùng Kent phía Đông Nam Anh vào 20/9, dựa trên các số liệu trước đó.

WHO nói, không đợi cho đến tháng 10 biến thể đã bắt đầu lây lan nhanh khắp khu vực. Nhiều ca nhiễm tiếp tục tăng ngoài dự đoán trong tháng 11, dẫn đến việc điều tra và tìm hiểu biến thể vào đầu tháng 12. Từ ngày 5/10 đến ngày 13/12, hơn 50% mẫu virus phía Đông Nam Anh được xử lý và phát hiện là chủng biến thể.

2. Virus biến thể lây lan ra sao?

Anh cho biết biến thể có thể lây nhiễm mạnh hơn 70% so với chủng virus ban đầu.

Theo CDC, dựa theo dữ liệu ban đầu của Anh, biến thể mới có thể “lây nhiễm mạnh hơn những chủng virus khác đang lây lan”.

Maria Van Kerkhove, người phụ trách những chứng bệnh mới nổi và bệnh truyền từ động vật sang người cho biết các quan chức Anh ước chừng biến thể đã làm tăng tỷ lệ lây nhiễm của virus từ 1.1 lên 1.5. Điều này có nghĩa là một người nhiễm chủng mới sẽ lây cho 1.5 người khác.

Tiến sĩ Mike Ryan, giám đốc điều hành chương trình y tế khẩn cấp của WHO nói hiện vẫn chưa rõ tình trạng gia tăng lây lan dịch bệnh ở Anh là do biến thể hay cách hành xử của con người. Ông cho biết virus đang lây lan mạnh hơn, có nghĩa là biến thể dễ lây lan hay lan mạnh hơn trong những tháng lạnh lẽo. Điều này cũng có nghĩa là nhiều người chủ quan với việc tuân thủ quy tắc y tế cộng đồng.

3. Biến thể mới được theo dõi ra sao?

Các quan chức ở Anh đang thực hiện cuộc điều tra dịch tễ học và virus nhằm xác định biến thể có dễ lây nhiễm hơn, nó gây bệnh người khác như thế nào, nó có gây tái nhiễm ở những người từng bị COVID-19 hay không và loại kháng thể nào có thể chống lại biến thể mới.

Anh cũng đang thực hiện việc kiểm tra gen nhằm hiểu được quy mô sự lây lan của biến thể mới. Quốc gia này cũng đang áp đặt lệnh phong tỏa cấp độ bốn, cấp độ mạnh nhất.

Tại Mỹ, CDC đã công bố một chương trình mới hồi tháng 11, chương trình “Kiểm soát chủng virus SARS-CoV-2 mới” nhằm lấy thêm mẫu virus. Theo kế hoạch, chương trình sẽ vận hành hoàn toàn vào tháng 1/2021 khi mỗi bang ở Mỹ sẽ gửi ít nhất 10 mẫu mỗi tuần cho CDC nhằm kiểm nghiệm và nghiên cứu kỹ hơn.

4. Virus biến thể mới có ảnh hưởng gì tới hiệu quả của vắc xin?

WHO nói các nghiên cứu ở phòng thí nghiệm vẫn đang diễn ra nhằm đặc tính sinh học của virus hoặc sự ảnh hưởng của nó đến hiệu quả vắc xin. Biến thể bao gồm sự biến đổi của protein gai mà virus sử dụng để gây ảnh hưởng đến tế bào người.

Cả hai loại vắc xin của Pfizer và Moderna đều đã được cấp phép sử dụng ở Mỹ. Cả hai vắc xin đều đã sử dụng mã công nghệ RNA hoặc mRNA. Đây là cách tiếp cận mới về vắc xin có sử dụng công nghệ gen - trong trường hợp này, một loại protein gai vô hại được dùng để kích thích phản ứng miễn dịch với virus.

BioNTech CEO Ugur Sahin said Tuesday that he is confident the company’s coronavirus vắc xin with Pfizer will work against the new strain, but added but further studies are needed to be completely sure.

Giám đốc công ty BioNTech Ugur Sahin tự tin rằng vắc xin chống virus SARS-CoV-2 của công ty ông được sản xuất cùng Pfizer sẽ chống lại chủng mới và ông cũng cho biết thêm vẫn cần phải nghiên cứu thêm nhằm đảm bảo tuyệt đối.

Trong thông điệp đầu năm mới 2021 đưa ra vào ngày hôm 30/12, ông  Tedros Adhanom Ghebreyesus nói, năm 2020 là một năm khủng hoảng về y tế trở thành một phần trong lịch sử, cho thấy chúng ta được kết nối gần gũi như thế nào. Chúng ta đã chứng kiến lòng tốt và sự quan tâm giúp đỡ lẫn nhau để vượt qua giai đoạn khó khăn cũng như đã thấy nhiều điều tổn thương.

Bước sang năm 2021, sự lựa chọn của chúng ta sẽ rất đơn giản nhưng cũng có tính ảnh hưởng mạnh: chúng ta có phớt lờ bài học năm 2020 và cho phép sự tiếp cận hẹp hòi bè phái, các thuyết âm mưu và những công kích nhắm vào khoa học gây ảnh hưởng không đáng có đối với sức khỏe nhân loại và xã hội nói chung? Hay chúng ta sẽ đi bước đường cuối cùng trong cuộc khủng hoảng này, từ việc giúp đỡ lẫn nhau bằng cách san sẻ vắc xin một cách công bằng, có sự thông cảm và quan tâm đối với những người cần nhất như một đại gia đình toàn cầu.

Trọng Dy