-
Trong thời gian trì hoãn phẫu thuật liệt tay, có phương pháp nào thay thế?
Câu hỏi
Trong thời gian trì hoãn phẫu thuật, việc dùng các phương pháp như châm cứu, vật lý trị liệu có ý nghĩa thế nào với việc phẫu thuật và kết quả hồi phục, thưa BS?
Trả lời
Ảnh minh họa - Nguồn Internet
Chào bạn,
Đây là một vấn đề rất quan trọng vì nếu bị liệt tay hay liệt đám rối thần kinh cánh tay có vết thương thì bệnh nhân đã làm phẫu thuật ngay sau đó và phục hồi tốt nếu được tập vật lý trị liệu đúng. Còn trong thời gian chờ đợi phẫu thuật, bắt buộc tất cả các người bệnh phải tập vật lý trị liệu cũng như châm cứu. kích thích điện, massage xoa bóp cơ.
Đó là điều bắt buộc vì nếu bệnh nhân không tập vật lý trị liệu các cơ khớp có thể bị xơ cứng lại, dẫn đến cơ khớp bị hư hoặc trong thời gian đó các cơ sẽ bị thoái biến theo thời gian.
Chính vì vậy trong thời gian chờ đợi quyết định phẫu thuật bắt buộc bệnh nhân phải tập vật lý trị liệu, kích thích điện và các thuốc hỗ trợ thần kinh cũng như tập về các vấn đề vật lý trị liệu cơ xương khớp để tránh trường hợp cứng khớp và thoái biến xơ cứng cơ là điều rất cần thiết.
Tại sao phải trì hoãn phẫu thuật và bệnh nhân phải chờ đợi từ 3 - 5 tháng? Bởi trong thời gian đó đám rối thần kinh cánh tay có thể chỉ bị giãn chứ không đứt hoàn toàn. Bệnh nhân sẽ bị mất tín hiệu và không vận động được vai không vận động được cánh tay nhưng sau đó từ 3 - 5 tháng những sợi thần kinh bị giãn hoặc mất tín hiệu tạm thời sẽ hồi phục và việc đánh giá đó dựa vào các cơ gần nhất được thần kinh chi phối sẽ hồi phục, do có sự tái lập lại của axon thần kinh mới sẽ mọc ra hoặc phục hồi lại những dấu hiệu của thần kinh do bị căng giãn mất tín hiệu tạm thời và nối những đoạn thần kinh tổn thương đó thì cơ sẽ hoạt động trở lại. Và nếu phẫu thuật ở giai đoạn này trên bệnh nhân không xác định chẩn đoán rõ ràng thì khá uổng bởi có thể cắt và phá hủy những thần kinh đang hồi phục.
Những cơ phục hồi gần nhất nhất là cơ trên gai và cơ dưới gai, đây là nhóm cơ cử động dang vai do nhánh thần kinh trên vai thuộc thân nhất trên C5 C6, vì vậy bệnh nhân có thể cử động dang tay ra khi bắt đầu có những tín hiệu hồi phục thần kinh.
Tuy nhiên nếu để từ 6 tháng trở đi khi không có dấu hiệu hồi phục nào của đám rối thần kinh mà vẫn chưa phẫu thuật thì khả năng phục hồi của người bệnh rất thấp, bởi giai đoạn nay cơ bắt đầu đã có dấu hiệu thoái biến, bắt đầu có hiện tượng xơ dính nếu trước đó không được tập vật lý trị liệu. Và khi bắt đầu chuyển dây thần kinh nơi xa từ vai (thần kinh 11) hoặc thần kinh hoành tới cánh tay hoặc chuyễn rễ C7 đối bên đến cánh tay thì khi thần kinh hồi phục tới đó, cơ đã bị thoái biến, bị hư và không thể phục hồi được. Giống như chúng ta trồng một cái cây trên đá mà không có đất thì cây không thể phát triển được. Lúc này chức năng chuyển ghép thần kinh sẽ hồi phục không tốt. Và đa phần những trường hớp này phải chuyển cơ để phục hồi.
Đó là điều bắt buộc vì nếu bệnh nhân không tập vật lý trị liệu các cơ khớp có thể bị xơ cứng lại, dẫn đến cơ khớp bị hư hoặc trong thời gian đó các cơ sẽ bị thoái biến theo thời gian.
Chính vì vậy trong thời gian chờ đợi quyết định phẫu thuật bắt buộc bệnh nhân phải tập vật lý trị liệu, kích thích điện và các thuốc hỗ trợ thần kinh cũng như tập về các vấn đề vật lý trị liệu cơ xương khớp để tránh trường hợp cứng khớp và thoái biến xơ cứng cơ là điều rất cần thiết.
Tại sao phải trì hoãn phẫu thuật và bệnh nhân phải chờ đợi từ 3 - 5 tháng? Bởi trong thời gian đó đám rối thần kinh cánh tay có thể chỉ bị giãn chứ không đứt hoàn toàn. Bệnh nhân sẽ bị mất tín hiệu và không vận động được vai không vận động được cánh tay nhưng sau đó từ 3 - 5 tháng những sợi thần kinh bị giãn hoặc mất tín hiệu tạm thời sẽ hồi phục và việc đánh giá đó dựa vào các cơ gần nhất được thần kinh chi phối sẽ hồi phục, do có sự tái lập lại của axon thần kinh mới sẽ mọc ra hoặc phục hồi lại những dấu hiệu của thần kinh do bị căng giãn mất tín hiệu tạm thời và nối những đoạn thần kinh tổn thương đó thì cơ sẽ hoạt động trở lại. Và nếu phẫu thuật ở giai đoạn này trên bệnh nhân không xác định chẩn đoán rõ ràng thì khá uổng bởi có thể cắt và phá hủy những thần kinh đang hồi phục.
Những cơ phục hồi gần nhất nhất là cơ trên gai và cơ dưới gai, đây là nhóm cơ cử động dang vai do nhánh thần kinh trên vai thuộc thân nhất trên C5 C6, vì vậy bệnh nhân có thể cử động dang tay ra khi bắt đầu có những tín hiệu hồi phục thần kinh.
Tuy nhiên nếu để từ 6 tháng trở đi khi không có dấu hiệu hồi phục nào của đám rối thần kinh mà vẫn chưa phẫu thuật thì khả năng phục hồi của người bệnh rất thấp, bởi giai đoạn nay cơ bắt đầu đã có dấu hiệu thoái biến, bắt đầu có hiện tượng xơ dính nếu trước đó không được tập vật lý trị liệu. Và khi bắt đầu chuyển dây thần kinh nơi xa từ vai (thần kinh 11) hoặc thần kinh hoành tới cánh tay hoặc chuyễn rễ C7 đối bên đến cánh tay thì khi thần kinh hồi phục tới đó, cơ đã bị thoái biến, bị hư và không thể phục hồi được. Giống như chúng ta trồng một cái cây trên đá mà không có đất thì cây không thể phát triển được. Lúc này chức năng chuyển ghép thần kinh sẽ hồi phục không tốt. Và đa phần những trường hớp này phải chuyển cơ để phục hồi.
Thân mến.
Mời tham khảo thêm:
Thần kinh là một tổ chức cao cấp và đặc thù, khó có thể có một mô nào thay thế. Nó hoạt động trên nguyên tắc điện xung và dẫn truyền. Trong khi đó, đa phần các mô khác lại không hoạt động theo nguyên tắc này nên khó có sự tương đồng. Thần kinh lại là tổ chức ít được nuôi dưỡng trực tiếp từ các mạch máu tuần hoàn, cho nên khả năng liền của một vết khâu nối thần kinh là rất mong manh. Dinh dưỡng cơ bản và nhiều nhất vẫn là mạch máu. Không có mạch máu hay sự hạn chế tuần hoàn là một cản trở lớn tới sự thành công của khâu nối.
Thần kinh lại là một tổ chức tinh vi và có một hướng phát triển duy nhất. Nói là tinh vi vì phải có một thời gian nhất định thần kinh mới phân bố đầy đủ và toàn vẹn vào mô để thực hiện chức năng cảm giác, vận động. Nó có xu hướng phát triển duy nhất là chỉ phát triển từ trung tâm ra ngoại vi. Thế nên, nhìn bên ngoài có thể chúng ta có một vết khâu nối thần kinh đẹp và quy chuẩn nhưng kết quả thu được lại không đáng kể. Hầu như những trường hợp phải khâu nối thần kinh đều phục hồi kém, đặc biệt là về cảm giác. Các dị cảm xuất hiện, tê bì, kiến bò, cảm giác không thật và không thể phân biệt được cảm giác sâu và cảm giác không gian. Nhưng tệ hại hơn là sự phát triển cục bộ do tạo thành những u thần kinh từ những đầu thần kinh quấn lại mà không đi đúng đường dẫn tới mô cần thiết. Do đó mà nhiều bệnh nhân sau phẫu thuật thần kinh bị chứng đau kiểu u thần kinh tác động. |
BS.CK1 Nguyễn Cao Viễn
Bệnh viện Nhân Dân 115
Bài viết có hữu ích với bạn?
Được tìm nhiều:
Có thể bạn quan tâm
Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ
Để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình
Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình