Các xét nghiệm HIV nói chung gồm hai loại: loại thứ nhất nhằm tìm ra kháng thể kháng HIV còn loại thứ hai nhằm tìm ra chính bản thân (kháng nguyên) HIV.

Trong tầm soát và chẩn đoán HIV thông thường người ta sử dụng loại xét nghiệm tìm kháng thể kháng HIV trong máu bao gồm tét nhanh, ELISA, Western Blot… Xét nghiệm PCR nhằm tìm ra bản thân virus HIV thường chỉ áp dụng trong chẩn đoán nhiễm HIV sớm cho trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HIV.

Mục đích xét nghiệm là tìm kháng thể kháng HIV giúp gián tiếp chẩn đoán cơ thể người đó đã nhiễm HIV nên đòi hỏi thời gian “chờ” để cơ thể sản sinh kháng thể đủ để xét nghiệm phát hiện được. Khoảng thời gian này gọi là “thời kỳ cửa sổ”, khoảng 3 tháng (một số rất ít trường hợp có thể đến 6 tháng).

Do vậy tiêu chuẩn xác định âm tính đòi hỏi thỏa mãn một trong hai tình huống:

- Xét nghiệm âm tính 2 lần liên tiếp, cách nhau ít nhất 3 tháng, không có hành vi nguy cơ nào phát sinh.
- Xét nghiệm âm tính 1 lần, cách lần có hành vi nguy cơ gần nhất ít nhất 3 tháng.

Cần lưu ý là do tính chất “âm thầm” của loại vi rút này, ngành y tế luôn khuyến cáo bệnh nhân đi xét nghiệm HIV càng sớm càng tốt, chứ không chờ đủ thời gian cửa sổ.

Tóm lại, khoảng thời gian 3 tháng được xem là mốc thời gian an toàn cho xét nghiệm tầm soát HIV nói chung.