Viêm đường hô hấp trên (kỳ 1)

Viêm đường hô hấp trên đa phần là các bệnh có mức độ trung bình nhưng có thể nặng lên ở những người mẫn cảm, gây nhiều biến thể nghiêm trọng.

Tại sao gọi là “trên”?

Hệ hô hấp được tính bắt đầu từ cửa mũi trước đến tận các phế nang trong phổi. Đường hô hấp trên (ĐHHT) bao gồm mũi, hầu, họng, xoang và cả thanh quản. Hệ thống hô hấp trên lấy không khí bên ngoài cơ thể, làm ẩm, sưởi ấm và lọc trước khi đưa vào phổi. Các bộ phận của đường hô hấp dưới có một phần chức năng thực hiện lọc không khí và phần chức năng còn lại là trao đổi khí.

Là cơ quan đầu ngoài cùng tiếp xúc với không khí nên hầu như mọi điều kiện bất lợi của môi trường đều do ĐHHT gánh chịu.

Bệnh viêm ĐHHT thường xuất hiện theo mùa, nhất là mùa đông, mùa hanh khô, trùng với mùa của bệnh hen, viêm phế quản mạn, viêm phổi. Đối tượng mắc bệnh chủ yếu là trẻ em.

Những người dễ mẫn cảm với viêm ĐHHT bao gồm người bị bệnh bạch cầu, suy tủy, suy giảm miễn dịch sau ghép tạng, điều trị ức chế miễn dịch ở những bệnh tự miễn, HIV… Vì thế, họ cần được chăm sóc dự phòng, đặc biệt vào mùa lạnh, mùa hanh khô.

Thủ phạm nào gây viêm đường hô hấp trên?

Đa phần nguyên nhân gây ra viêm ĐHHT là các virus. Ngoài ra, còn có các nguyên nhân khác như vi khuẩn, nấm, bụi, khí độc. Một số loại virus điển hình như: Rhino, Corona, Á cúm Parainfluenza, Adeno, virus hô hấp hợp bào RSV. Một số loại vi khuẩn cũng thường gặp trong bệnh viêm ĐHHT là liên cầu khuẩn tan máu nhóm A, phế cầu khuẩn, Haemophilus influenzae, một số loại nấm...

Nhóm virus trên gây bệnh bằng cách cư trú ở chất nhầy niêm mạc mũi họng. Chúng sẽ xâm nhập vào tế bào niêm mạc. Thông thường sẽ có một vài tế bào niêm mạc hô hấp bị tổn thương và bị virus phá hủy nhưng sau khoảng 2 tuần, lớp tế bào mới lại mọc lên và đẩy lùi virus.

Nhưng trong một số trường hợp, cơ thể tiêu diệt không hiệu quả, virus từ ĐHHT sẽ nhân bản và xâm nhập xuống tận đường hô hấp dưới và vào máu gây nhiều bệnh biến thể khác.

Nếu căn nguyên do vi khuẩn thì ít khi vi khuẩn gây bệnh một mình mà chúng thường được khởi phát bằng sự nhiễm và gây viêm của một loại virus trước đó. Tỷ lệ cao thuộc về liên cầu khuẩn tan máu nhóm A. Đây là vi khuẩn hàng đầu gây biến chứng viêm cầu thận cấp ở trẻ em từ một viêm họng thông thường.

(Còn tiếp kỳ 2)

Theo Sức khỏe & Đời sống