Vết bầm tím lâu tan, lan rộng - Khi nào nên nghi ngờ ung thư máu?

1. Vì sao ung thư có thể gây ra những vết bầm tím trên da?

Thưa BS, trong một số trường hợp, những vết bầm tím tự nhiên, không rõ nguyên nhân có thể là dấu hiệu sớm của ung thư máu hoặc các rối loạn tạo máu. Xin BS cho biết: vì sao ung thư lại gây ra những vết bầm tím trên da?

BS.CK2 Lâm Quốc Trung - Phó Trưởng khoa Hóa trị ung thư, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM trả lời:

Vết bầm tím không chỉ là triệu chứng của bệnh lý ung thư, mà còn gặp ở nhiều bệnh lý lành tính khác. Tuy nhiên, trong bệnh lý ung thư, cơ chế gây bầm tím thường liên quan đến rối loạn tạo máu hoặc suy giảm chức năng đông máu.

Thứ nhất, những vết bầm tím thường gặp trong các bệnh lý về máu hoặc tủy xương, khi số lượng tiểu cầu giảm. Tiểu cầu có vai trò quan trọng trong quá trình đông máu. Khi có chấn thương hoặc vết thương nhỏ, tiểu cầu sẽ tập hợp tại vị trí đó để cầm máu. Nếu số lượng tiểu cầu giảm, quá trình đông máu bị gián đoạn, dẫn đến bầm tím dễ xuất hiện dù không có va chạm rõ ràng.

Thứ hai, trong các trường hợp ung thư di căn đến gan, chức năng gan suy giảm. Gan là cơ quan tổng hợp nhiều yếu tố đông máu quan trọng. Khi gan hoạt động kém, các yếu tố này không được tạo đủ, gây rối loạn đông máu toàn thân, dẫn đến xuất hiện các mảng bầm trên da.

2. Những dấu hiệu cảnh báo sớm ung thư máu ngoài vết bầm tím

Với ung thư máu hoặc bệnh lý tủy xương, ngoài vết bầm tím thì còn có những triệu chứng kèm theo nào mà người bệnh nên đặc biệt cảnh giác?

BS.CK2 Lâm Quốc Trung trả lời:

Ngoài vết bầm tím, người bệnh cần chú ý đến nhiều triệu chứng khác do tế bào ung thư trong tủy xương lấn át tế bào máu bình thường:

- Thiếu hồng cầu: Gây mệt mỏi, chóng mặt, da xanh xao, niêm mạc nhợt nhạt - biểu hiện của thiếu máu. 

- Thiếu bạch cầu: Làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ nhiễm trùng, thường xuyên sốt, viêm họng, viêm phổi hoặc loét niêm mạc.

- Giảm tiểu cầu: Không chỉ gây bầm tím mà còn gây chảy máu cam, chảy máu chân răng, hoặc chảy máu kéo dài sau va chạm nhỏ.

Ngoài ra, người bệnh có thể sưng hạch ở cổ, nách, bẹn, sụt cân nhanh, đổ mồ hôi đêm, sốt không rõ nguyên nhân - đây là nhóm triệu chứng đặc trưng (“triệu chứng B”) của ung thư máu và ung thư hạch lympho.

3. Khi nào vết bầm tím là dấu hiệu bất thường?

Về mặt y khoa, vết bầm tím như thế nào được coi là bất thường và cần đi khám ngay?

BS.CK2 Lâm Quốc Trung trả lời:

Không phải mọi vết bầm đều nguy hiểm. Tuy nhiên, người bệnh cần cảnh giác khi thấy những đặc điểm sau:

- Vết bầm xuất hiện đột ngột, nhiều, không rõ nguyên nhân, kể cả ở vùng ít chịu tác động như bụng, lưng, đùi trong.

- Vết bầm lâu tan bất thường, không mờ dần sau vài ngày mà lan rộng hoặc đậm màu hơn theo thời gian. 

- Vết bầm đi kèm các dấu hiệu xuất huyết khác như chảy máu cam, chảy máu chân răng hoặc vết thương chảy máu lâu cầm.

4. Những nguyên nhân thường gặp khác gây bầm tím

Tuy nhiên, không phải mọi vết bầm đều do ung thư. Xin BS cho biết: những nguyên nhân thường gặp khác gây bầm tím là gì? 

BS.CK2 Lâm Quốc Trung trả lời:

Đúng vậy, không phải cứ thấy bầm tím là nghĩ ngay đến ung thư. Có nhiều nguyên nhân lành tính hơn có thể gây ra tình trạng này:

- Va chạm nhẹ hoặc chấn thương nhỏ trong sinh hoạt - thường là nguyên nhân phổ biến nhất. Những vết bầm này thường xuất hiện ở các vùng dễ va đập như tay, chân, và sẽ tự tan trong vài ngày mà không để lại dấu vết.

- Thiếu hụt vitamin, đặc biệt là vitamin C và vitamin K, cũng có thể ra các vết bầm dù chỉ va chạm rất nhẹ.

- Tác dụng phụ của thuốc, đặc biệt là thuốc chống đông, thuốc giảm đau hoặc corticoid, có thể làm ảnh hưởng đến quá trình đông máu và tăng nguy cơ bầm tím.

- Ngoài ra, các bệnh lý máu di truyền như giảm tiểu cầu, hemophilia (máu khó đông) cũng là nguyên nhân gây bầm không rõ lý do.

5. Phân biệt vết bầm thông thường với dấu hiệu cảnh báo ung thư

Để phân biệt vết bầm do nguyên nhân thông thường với bầm tím cảnh báo ung thư, bác sĩ sẽ chỉ định những xét nghiệm hoặc thăm dò nào?

BS.CK2 Lâm Quốc Trung trả lời:

Khi vết bầm xuất hiện bất thường, không rõ nguyên nhân hoặc kéo dài, người bệnh cần được thăm khám và làm xét nghiệm chuyên sâu.

Bước đầu, bác sĩ sẽ hỏi bệnh sử, xem xét yếu tố va chạm, thuốc đang dùng, chế độ ăn (thiếu vitamin C, K...). Nếu loại trừ nguyên nhân lành tính, sẽ chỉ định xét nghiệm cận lâm sàng như:

- Công thức máu toàn phần (CBC): Đánh giá số lượng hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu - giúp phát hiện bất thường của hệ tạo máu.

- Xét nghiệm chức năng đông máu: kiểm tra thời gian prothrombin (PT), aPTT, nhằm loại trừ rối loạn đông máu hoặc thiếu hụt yếu tố đông máu.

- Nếu nghi ngờ ung thư máu, có thể cần chọc hút tủy xương để xác định nguyên nhân giảm tiểu cầu hoặc rối loạn tạo máu.

6. Đừng xem nhẹ những vết bầm tím bất thường

Trong thực tế, nhiều người chủ quan cho rằng bầm tím là do “va chạm nhẹ” nên bỏ qua. Xin BS cho biết: vì sao bệnh nhân dễ xem nhẹ dấu hiệu này, và làm sao để cộng đồng nâng cao cảnh giác?

BS.CK2 Lâm Quốc Trung trả lời:

Rất nhiều người có thói quen xem nhẹ những vết bầm tím xuất hiện trên cơ thể, vì cho rằng đó chỉ là hậu quả của va chạm nhẹ trong sinh hoạt hoặc làm việc. Tuy nhiên, vết bầm tím bất thường có thể là tín hiệu cảnh báo sớm của bệnh lý nguy hiểm.

Nếu bầm tím xuất hiện liên tục, lâu tan hoặc đi kèm biểu hiện xuất huyết, người bệnh cần đến cơ sở y tế uy tín để kiểm tra. Phát hiện sớm giúp điều trị kịp thời, cải thiện đáng kể tiên lượng và chất lượng sống cho người bệnh.