Uống vắc xin Rota có phòng ngừa được mọi loại tiêu chảy?

BS Trường Hữu Khanh - Phó Chủ tịch thường trực LCH Truyền nhiễm TPHCM cho biết, có rất nhiều virus gây tiêu chảy nhưng quan trọng nhất là Rota vì có thể dẫn đến tử vong ở trẻ. Do đó, trẻ dưới 6 tháng cần được uống vắc xin Rota đủ liều để tạo miễn dịch.

1. Virus Rota lây lan như thế nào, mức độ nguy hiểm ra sao?

Đầu tháng 3 năm nay, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) phối hợp với Bộ Y tế chính thức phát động chiến dịch truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng, đặc biệt của cha mẹ về vai trò quan trọng của vắc xin Rota trong việc phòng ngừa tiêu chảy cấp do virus Rota. BS có thể cho biết virus này lây lan như thế nào, mức độ nguy hiểm ra sao?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Rota là loại virus lây qua đường ăn uống, đặc biệt virus này có thể tấn công mọi đối tượng không phân biệt giàu nghèo, quá trình ăn uống...

Tổ chức Y tế Thế giới và các nhà khoa học nhận thấy đây là virus quan trọng nên đã điều chế ra vắc xin.

Gánh nặng của Rota rất nhiều, đặc biệt là các em bé dưới 6 tháng đến 12 tháng. Bên cạnh đó, khi mắc bệnh Rota bé sẽ ói và tiêu chảy rất nhiều, dẫn đến khả năng bù nước trở nên khó khăn.

2. Tiêu chảy do virus Rota gia tăng vào thời điểm nào?

Nguy cơ trẻ tiêu chảy do virus Rota sẽ tăng vào thời gian nào trong năm, thưa BS?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Bệnh có thể xảy ra rải rác quanh năm nhưng mùa thu đông sẽ xuất hiện nhiều hơn. Do Việt Nam có vị trí cận xích đạo nên không được phân chia ró ràng, tất cả các bệnh đều xảy ra quanh năm.

3. Vắc xin Rota có được đẩy lùi được tiêu chảy cấp?

Theo thông tin từ Bộ Y tế, từ cuối năm 2024, vắc xin Rota đã được bổ sung vào Chương trình Tiêm chủng mở rộng và cho trẻ uống miễn phí tại 32 tỉnh thuộc miền núi, vùng sâu, vùng xa. Và trong năm 2025 này, chương trình tiếp tục được mở rộng thêm ở 9 tỉnh khác. Theo BS, bệnh tiêu chảy cấp có được đẩy lùi hay không? Ngoài virus Rota trẻ còn bị tiêu chảy cấp do những tác nhân gì nữa ạ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Có rất nhiều virus gây tiêu chảy nhưng quan trọng nhất là Rota nên cần có vắc xin. Khi đưa Rota vào chương trình tiêm chủng mở rộng sẽ giảm được gánh nặng lớn vì Rota gây ói, tiêu chảy nặng và có thể tử vong.

Độ bao phủ của vắc xin rất quan trọng. Tại Việt Nam, vắc xin Rota đã có từ lâu tuy nhiên, các tỉnh thành vùng sâu vùng xa khó tiếp cận nên được phân bổ trước.

Bên cạnh đó, dù đã uống Rota thì trong chăm sóc trẻ việc ăn sạch, uống sạch, ăn đúng với độ tuổi cần được lưu ý vì có thể trẻ tiêu chảy do virus khác hoặc do chế độ ăn.

4. Sau khi trẻ uống vắc xin Rota cha mẹ cần lưu ý gì?

Vắc xin Rota được dùng theo đường uống, vậy trước và sau khi trẻ được uống vắc xin, cha mẹ cần lưu ý gì, trẻ có cần nhịn ăn không? Trẻ đang cảm ho, sổ mũi có uống được không hay chờ khỏe hẳn?

BS Trương Hữu Khanh trả lời:

- Không nên để trẻ bú quá no trước khi uống Rota để không ói.

- Đừng cố gắng giữ chặt trẻ và cho uống ngay mà cần phải từ từ, bình tĩnh, nếu trẻ có ói một chút cũng không nguy hiểm.

- Giống với các vắc xin khác, Rota vẫn có thể sử dụng cho các em bé có ho, sổ mũi nhẹ.

5. Vắc xin Rota có tác dụng phụ nào?

Phản ứng sau uống vắc xin Rota có gây sốt như vắc xin loại tiêm không ạ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Rota là vắc xin uống nên “hiền” hơn các loại vắc xin khác. Tuy nhiên có thể thay đổi tính chất bú của trẻ như bú chậm hơn, tính chất phân loãng hơn hoặc chậm đi ngoài hơn và sau khoảng 6 - 12 tiếng hoặc 24 tiếng sẽ ổn định trở lại.

6. Bao lâu vắc xin Rota có hiệu lực?

Sau bao lâu thì vắc xin Rota có hiệu lực bảo vệ, thưa BS?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Phải uống đủ liều (2 hoặc 3 liều) tùy theo phác đồ. Sau khi uống khoảng 20 ngày đến 1 tháng trẻ đã có miễn dịch và sau đó nhắc lại để miễn dịch lâu bền hơn.

7. Vắc xin Rota chỉ sử dụng cho trẻ dưới 6 tháng

Và có trường hợp nào trẻ cần uống nhắc lại hay không?

BS Trương Hữu Khanh trả lời: Cho đến hiện nay, vắc xin Rota chỉ sử dụng cho trẻ dưới 6 tháng. Qua 6 tháng gần như không cần uống vì khả năng mắc bệnh rất ít.