Uống sữa sẽ cao: Đúng nhưng chưa đủ!

Thăm khám cho trẻ hàng ngày, tôi thường được các ông bố bà mẹ hỏi nhiều câu kiểu như: “Bác sĩ ơi, uống loại sữa nào thì con tôi mau cao?”, “Em nghe tivi quảng cáo uống sữa đó thì trẻ sẽ cao như người mẫu, đúng không?”...

Có bà mẹ tâm sự: “Em và bố cháu đều thấp, nên cho con uống cả chục ký sữa, toàn loại đắt tiền, thế mà chẳng thấy cháu cao thêm gì cả”. Vậy cao thấp tuỳ thuộc sữa, di truyền hay yếu tố nào khác?

Đã có nhiều công trình nghiên cứu chứng minh dinh dưỡng có vai trò rất quan trọng với sự phát triển chiều cao của trẻ. Một điều chúng ta dễ nhận thấy là ở nước ta hiện nay, trẻ em thành phố cao hơn trẻ nông thôn – đó là do trẻ thành phố được chăm sóc tốt hơn, có chế độ ăn uống đầy đủ hơn.

Để có sự tăng trưởng chiều cao liên tục, cơ thể trẻ cần được nhận đầy đủ năng lượng cần thiết hàng ngày, trẻ có tăng cân tốt thì mới tăng chiều cao được. Ngoài vấn đề năng lượng thì nhiều vi chất dinh dưỡng đã được các nhà khoa học chứng minh có liên quan đến tăng trưởng chiều cao, đó là vitamin A, D, lysin, canxi, sắt, kẽm, iốt…

Một khoáng chất rất quan trọng để phát triển chiều cao của trẻ là kẽm. Kẽm tham gia vào thành phần nhiều enzyme trong cơ thể giúp tăng tổng hợp protein, phân chia tế bào, thúc đẩy sự tăng trưởng. Trẻ em thiếu kẽm thường biếng ăn, còi cọc và chậm lớn... Còn iốt là thành phần của nội tiết tố tuyến giáp, có vai trò thúc đẩy sự tăng trưởng của cơ thể; khi thiếu iốt trẻ sẽ bị thiểu năng tuyến giáp, có thể bị lùn do suy giáp trạng.

Vậy muốn trẻ phát triển chiều cao tốt, các bậc cha mẹ cần phải giúp trẻ có một chế độ dinh dưỡng hợp lý: ăn đủ năng lượng, cân đối thành phần dinh dưỡng, cung cấp đầy đủ các vitamin và khoáng chất. Ăn đủ bữa theo lứa tuổi, bú mẹ hoặc ăn sữa bột công thức theo đúng tháng tuổi, khi cai sữa mẹ vẫn duy trì uống 500 – 600ml sữa/ngày. Sử dụng muối iốt khi nấu ăn cho trẻ, ăn đa dạng các loại thực phẩm để nhận được đầy đủ các chất dinh dưỡng có liên quan đến tăng trưởng. Cho trẻ tắm nắng hàng ngày.

Ngủ đủ giấc, vận động hợp lý

Ngoài dinh dưỡng đầy đủ, trẻ muốn cao lớn còn phải được ngủ đủ giấc, nhất là giấc ngủ đêm. Hormone tăng trưởng do tuyến yên tiết ra cao nhất là vào khoảng 11 – 12 giờ đêm khi trẻ đã ngủ say, không nên cho trẻ em ngủ quá muộn, ngủ nhiều ban ngày thì lượng hormone tiết ra rất ít khiến trẻ chậm lớn, chậm phát triển chiều cao. Vì vậy, trẻ cần được ngủ đủ giấc vào ban đêm, không để trẻ ngủ muộn sau 10 giờ đêm.

Một số yếu tố khác cũng liên quan đến phát triển chiều cao là môi trường sống, bệnh tật và đặc biệt là vấn đề vận động thể lực. Một đứa trẻ không thể cao lớn được trong môi trường sống ô nhiễm (khói thuốc lá, khói than tổ ong, khói xe, bụi...), thường xuyên bị bệnh tật ốm đau, và suốt ngày bị nhốt trong nhà.

Như vậy, có rất nhiều yếu tố liên quan đến sự phát triển chiều cao của trẻ, và sữa mặc dù là thực phẩm chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng giúp trẻ phát triển chiều cao, nhưng nếu chỉ quan tâm cho trẻ uống nhiều sữa mà bỏ qua điều kiện môi trường sống, giấc ngủ, vận động thể lực… thì chưa đủ, và còn có thể gây ra những hệ luỵ xấu cho sự tăng trưởng của trẻ.