Uống sữa pha bằng nước luộc rau, bé gái suýt chết

Tuần qua, khoa Hồi sức cấp cứu bệnh viện Nhi đồng I nhận một trường hợp cháu Ng. Th. N. Th. 3 tháng tuổi, nữ, tạm trú tại Đồng Nai.

Trước đó, người nhà cho trẻ bú sữa pha nước luộc rau mồng tơi được 4 ngày đến trưa ngày thứ 3, mẹ phát hiện cháu tím môi, bứt rứt không chịu ngủ, nên mang cháu nhập viện địa phương sơ cứu rồi chuyển bệnh viện Nhi đồng 1.

Tại đây cháu được các bác sĩ thăm khám ghi nhận cháu quấy khóc, kích thích, môi tím, đầu chi tím, nhịp tim nhanh, khám loại trừ bệnh lý tim mạch, hô hấp gây tím tái và khi lấy mẫu máu bệnh nhân có màu nâu đen và không chuyển sang màu đỏ cho tiếp xúc khí trời, chứng tỏ trẻ bị methemoglobin. Ngay lập tức cháu được cho thở oxy, và được dùng thuốc giải độc xanh methylen tiêm mạch.

Kết quả sau 2 giờ theo dõi điều trị, tình trạng trẻ cải thiện dần, hết tím tái. Khi chúng tôi hỏi bà mẹ về cách pha chế sữa cho trẻ, bà mẹ nói dùng nước giếng để luộc rau mồng tơi lấy nước pha sữa cho trẻ để giúp trẻ không bị táo bón.

   Các bác sĩ khuyến cáo: Thức ăn có hàm lượng Nitrate cao (nước giếng, củ dền, cà rốt, nước cải bẹ xanh, bắp cải, củ cải đường) khi ăn nhiều và dày ngày sẽ gây methemoglobin ở trẻ nhỏ, có thể tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Sau đây là một số kiến thức cơ bản về methemoglobine máu.

Methemoglobine là gì? Đó là sản phẩm của Hemoglobine bị oxy hóa, trong đó sắt hóa trị 2 trong hemoglobine được chuyển thành sắt hóa trị 3. Hemoglobine có khả năng chuyên chở oxy đến mô cơ thể nên làm da niêm có màu hồng trong khi methemoglobine không có khả năng vận chuyển oxy nên làm da niêm tím tái. Bình thường trong hồng cầu vẫn hình thành methemoglobine (<1%) nhưng không tồn tại lâu, vì cơ thể có hệ thống men khử methemoglobine thành hemoglobine bình thường.

Tuy nhiên, có một số tác nhân oxy hóa mạnh như hóa chất (Chlorates, Aniline - phẩm nhuộm, Trinitrotoluene - thuốc nổ)., thuốc (Nitroglycerine, Sulfonamide, Primaquine, Chloroquine, Lidocain, Prilocain - EMLA, Benzocain - gây tê tại chỗ, Nitrate bạc - xức bỏng), thức ăn (nước giếng, củ dền, carrot, nước cải bẹ xanh, bắp cải, củ cải đường – những thức ăn này có hàm lượng nitrate cao, khi ăn nhiều và dày ngày sẽ gây methemoglobin ở trẻ nhỏ) biến đổi hemoglobine thành methemoglobine quá khả năng bù trừ của hệ thống men khử đưa đến tăng methemoglobine máu, dẫn đến bệnh nhân bị tím tái, có thể tử vong nếu không điều trị kịp thời.