Ung thư da: Dấu hiệu cảnh báo sớm và cách phòng tránh

Ung thư da nguy hiểm thế nào?

Ung thư da hình thành khi các tế bào da phát triển bất thường, không kiểm soát, tạo thành khối u ác tính. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, khối u có thể xâm lấn mô lân cận, di căn đến các cơ quan khác như hạch bạch huyết, phổi, gan, gây tử vong.

Bác sĩ da liễu cho biết, nhiều người có tâm lý chủ quan vì nghĩ rằng ung thư da chỉ ảnh hưởng bên ngoài. Thực tế, đây là bệnh lý ác tính, mức độ nguy hiểm không thua kém các loại ung thư khác.

Một số dạng ung thư da như u hắc tố (melanoma) có tốc độ di căn nhanh, tiên lượng xấu nếu phát hiện ở giai đoạn muộn.

Dấu hiệu nhận biết sớm ung thư da

Ung thư da có nhiều biểu hiện khác nhau tùy loại, nhưng có một số dấu hiệu cảnh báo chung mà người dân cần lưu ý:

- Nốt ruồi thay đổi kích thước, màu sắc hoặc hình dạng bất thường.

- Sự xuất hiện của mảng da sẫm màu, loét lâu lành.

- Vùng da có vảy, ngứa, chảy máu hoặc đóng mài.

- Tổn thương mới xuất hiện nhưng phát triển nhanh, không thuyên giảm theo thời gian.

Quy tắc ABCDE được các chuyên gia khuyến cáo giúp sàng lọc nguy cơ ác tính của nốt ruồi:

• A (Asymmetry): Nốt ruồi không đối xứng.
• B (Border): Bờ không đều, răng cưa.
• C (Color): Màu sắc loang lổ, không đồng nhất.
• D (Diameter): Đường kính lớn hơn 6 mm.
• E (Evolving): Có sự thay đổi theo thời gian.

Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào, người bệnh nên thăm khám sớm tại chuyên khoa da liễu hoặc ung bướu để được kiểm tra và sinh thiết khi cần thiết.

Chẩn đoán ung thư da

Bác sĩ sẽ khai thác tiền sử, khám lâm sàng và chỉ định một số kỹ thuật chuyên sâu như:

- Sinh thiết da: Cắt bỏ một phần mô để quan sát dưới kính hiển vi, là tiêu chuẩn vàng để xác định ung thư.

- Soi da (dermoscopy): Dùng thiết bị phóng đại để phát hiện tổn thương nghi ngờ.

- Các xét nghiệm hình ảnh: CT scan, MRI hoặc PET-CT khi nghi ngờ bệnh đã di căn.

Chẩn đoán sớm giúp điều trị hiệu quả, nhiều trường hợp có thể khỏi hoàn toàn nếu phát hiện ở giai đoạn đầu.

Yếu tố nguy cơ gây ung thư da - không chỉ từ ánh nắng

Ánh nắng mặt trời, đặc biệt là tia cực tím (UV), là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư da. Tuy nhiên, bác sĩ cảnh báo còn nhiều yếu tố khác ít ai ngờ tới:

- Lạm dụng giường tắm nắng (solarium): Nguồn phát tia UV nhân tạo nguy hại tương đương ánh nắng trực tiếp.

- Tiếp xúc hóa chất: Một số chất như asen, hắc ín, thuốc nhuộm công nghiệp có thể làm tăng nguy cơ.

- Sẹo bỏng cũ, vết thương mạn tính: Tổn thương da lâu ngày có thể trở thành nền cho ung thư.

- Hệ miễn dịch suy yếu: Người ghép tạng, dùng thuốc ức chế miễn dịch lâu dài dễ mắc bệnh.

- Yếu tố di truyền: Gia đình có người từng mắc ung thư da, đặc biệt là u hắc tố, nguy cơ sẽ cao hơn.

- Làn da sáng màu: Người có ít sắc tố melanin dễ bị tổn thương bởi tia UV.

Phòng ngừa ung thư da

Ung thư da hoàn toàn có thể phòng tránh bằng cách chủ động bảo vệ làn da:

- Hạn chế tiếp xúc ánh nắng gắt (10h - 16h).

- Sử dụng kem chống nắng phổ rộng SPF ≥ 30, thoa lại sau mỗi 2 giờ.

- Mặc quần áo dài tay, đội nón rộng vành, đeo kính râm khi ra ngoài.

- Tránh lạm dụng giường tắm nắng.

- Kiểm tra da định kỳ, đặc biệt với người có nguy cơ cao.

- Duy trì lối sống lành mạnh, tăng cường dinh dưỡng, bảo vệ hệ miễn dịch.

Lời kết

Ung thư da không chỉ đơn thuần là những tổn thương ngoài da mà là một bệnh lý ác tính, có thể đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Việc nâng cao nhận thức về dấu hiệu cảnh báo, chẩn đoán sớm cùng các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp mỗi người chủ động bảo vệ sức khỏe, giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.