Thuốc kháng histamine có tác dụng làm giảm các triệu chứng dị ứng theo mùa. Ảnh: Shutterstock

Thuốc kháng histamine là một loại thuốc chống lại histamine - một hóa chất tự nhiên được giải phóng trong cơ thể trong một phản ứng dị ứng gây ngứa và viêm.

Ví dụ, thuốc kháng histamine như Claritin, Allegra và Zyrtec được sử dụng phổ biến nhất để điều trị các triệu chứng dị ứng theo mùa hoặc sốt cỏ khô.

Những thuốc kháng histamine tiêu chuẩn này có sẵn không cần kê đơn dưới dạng thuốc uống, thuốc nhỏ mắt và thuốc xịt mũi.

Các loại thuốc kháng histamine

Theo Học viện Dị ứng, Hen và Miễn dịch học Hoa Kỳ (AAAAI), có hai loại thuốc kháng histamine:

- Thuốc kháng histamine thế hệ 1 hay gây buồn ngủ

- Thuốc kháng histamine thế hệ 2 ít hoặc không gây buồn ngủ

Thuốc kháng histamine được phát hiện vào những năm 1930 bởi dược sĩ Daniel Bovet và đến thập niên 1950, thế hệ thuốc kháng histamine đầu tiên được sử dụng.

Những thuốc kháng histamine thế hệ đầu tiên này thường gây buồn ngủ vì chúng làm gián đoạn nhịp sinh học kiểm soát cảm giác buồn ngủ bình thường của bạn.

Vào những năm 1980, thế hệ thứ hai của thuốc kháng histamine đã được tạo ra. Chúng ít gây ngủ, hoặc không gây buồn ngủ, vì chúng tốt hơn trong việc nhắm mục tiêu phản ứng histamine mà không ảnh hưởng đến buồn ngủ.

Ngày nay, cả hai hình thức vẫn tồn tại, cho các mục đích khác nhau. Ví dụ, bạn có thể muốn dùng thuốc kháng histamine an thần như Benadryl nếu các triệu chứng dị ứng của bạn khiến bạn khó ngủ, theo NHS. Tuy nhiên, thuốc kháng histamine không nên được sử dụng để giúp đi vào giấc ngủ - nhiều nghiên cứu cho thấy thuốc kháng histamine không hiệu quả trong điều trị chứng mất ngủ.

Nhìn chung, bạn không nên dùng thuốc kháng histamine thế hệ đầu tiên vào ban ngày, vì buồn ngủ có thể ảnh hưởng đến các hoạt động như vận hành máy móc hoặc lái xe.

Thuốc kháng histamine không gây buồn ngủ

Hầu hết mọi người muốn dùng thuốc kháng histamine không gây buồn ngủ để giảm dị ứng tấn công vào trong ngày.

Một số ví dụ phổ biến về thuốc kháng histamine không gây buồn ngủ là:

- Cetirizine, chẳng hạn như Zyrtec

- Desloratadine, như Clarinex

- Fexofenadine, chẳng hạn như Allegra

- Loratadine, như Claritin

Thuốc kháng histamine không gây buồn ngủ được khuyến cáo vì sự an toàn và hiệu quả. Các thuốc kháng histamine này mất từ một đến hai giờ để có hiệu lực. Một nghiên cứu năm 2005 cho thấy cả Cetirizine và Fexofenadine đã khởi phát trong vòng một giờ. Tất cả bốn loại thuốc kháng histamine giúp giảm triệu chứng trong 24 giờ, hết ngứa, hắt hơi và viêm kết mạc dị ứng.

Tuy nhiên, ngay cả với thuốc kháng histamine không gây buồn ngủ, triệu chứng buồn ngủ có thể là tác dụng phụ, và nên được sử dụng thận trọng.

"Cetirizine, Desloratadine và Fexofenadine gây buồn ngủ ít hơn và phù hợp hơn khi sử dụng vào ban ngày, nhưng chúng vẫn có khả năng gây buồn ngủ ở mức độ nhất định", Ramzi Yacoub - Dược sĩ và Giám đốc Dược tại SingleCare nói.

Nếu công việc của bạn yêu cầu bạn vận hành máy móc, tốt nhất nên tránh dùng thuốc kháng histamine hoàn toàn.

Phản ứng phụ

Trước khi sử dụng thuốc kháng histamine, điều quan trọng là phải đọc kỹ tờ rơi kèm theo thuốc để hiểu rõ.

Một số tác dụng phụ phổ biến đối với những người dùng thuốc kháng histamine thế hệ thứ nhất là:

- Buồn ngủ

- Thời gian phản hồi và phối hợp bị trì hoãn

- Khô miệng

- Khó tiểu

Thuốc kháng histamine thế hệ thứ hai cũng có một số tác dụng phụ phổ biến:

- Buồn ngủ (mặc dù ít nghiêm trọng hơn)

- Khô miệng

- Nhức đầu

- Buồn nôn

Dược sĩ Yacoub khuyên bạn nên chú ý đặc biệt đến liều lượng, vì dùng quá nhiều sẽ làm tăng khả năng tác dụng phụ tiêu cực.

Nếu bạn đang dùng các loại thuốc khác, hãy kiểm tra với bác sĩ trước khi dùng thuốc kháng histamine. Bạn không nên uống rượu khi dùng thuốc kháng histamine.

Ngoài ra, có một số người không nên dùng thuốc kháng histamine, bao gồm:

- Phụ nữ có thai và cho con bú

- Những người dùng một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc chống trầm cảm hoặc thuốc cảm và cúm có chứa kháng histamine

- Người bị động kinh

- Trẻ em dưới 6 tuổi: nói chuyện với bác sĩ hoặc dược sĩ về các lựa chọn tốt nhất cho trẻ em.

Giống như bất kỳ loại thuốc nào, nói chuyện với bác sĩ để biết lịch sử tình trạng sức khỏe của bạn là rất quan trọng để có được phương pháp điều trị hiệu quả và an toàn nhất.

Thuốc xịt mũi

Thuốc xịt mũi là một dạng thuốc kháng histamine khác đặc biệt nhắm đến các triệu chứng viêm mũi dị ứng: ngứa mũi, hắt hơi và nghẹt mũi.

Các loại thuốc xịt mũi kháng histamine bao gồm:

- Azelastine, như Astepro

- Olopatadine, như Patanase

Tác dụng phụ phổ biến nhất của thuốc xịt mũi là vị đắng, nhưng chúng thường an toàn và dễ sử dụng.

Thuốc nhỏ mắt

Nếu bạn bị dị ứng đặc biệt gây kích ứng mắt và không phản ứng với thuốc kháng histamine đường uống, thì thuốc nhỏ mắt kháng histamine có thể có tác dụng tốt hơn.

Các loại thuốc nhỏ mắt kháng histamine bao gồm:

- Ketotifen, chẳng hạn như Alaway

- Olopatadine, như Pataday

- Pheniramine và naphazoline, như Visine

Một nghiên cứu năm 2019 cho thấy thuốc nhỏ mắt kháng histamine có hiệu quả trong việc giảm nhanh các triệu chứng dị ứng. Tuy nhiên, các loại thuốc nhỏ mắt khác, chẳng hạn như thuốc xịt mắt liposome - một loại thuốc xịt mắt không dành cho mắt khô. Đối với cả hai loại thuốc, 80% bệnh nhân trong mỗi nhóm thử nghiệm đã giảm bớt các triệu chứng trong vòng hai phút.

Nhìn chung, điều quan trọng là nói chuyện với bác sĩ của bạn trước về các lựa chọn khác nhau để làm giảm các triệu chứng dị ứng của bạn.

Nếu dị ứng của bạn khó kiểm soát, bạn có thể muốn thử các loại thuốc kháng histamine khác nhau để xem loại nào giúp giải quyết các triệu chứng của bạn.

Tuy nhiên, những người bị dị ứng nặng hơn có thể thấy rằng các lựa chọn không kê đơn không đủ mạnh và nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ về thuốc kháng histamine theo toa hoặc các loại thuốc khác như thuốc thông mũi.