Sau bão lũ, làm gì để phòng Whitmore, sốt xuất huyết và bệnh ngoài da?

1. Vì sao bệnh Whitmore thường xuất hiện sau các đợt mưa bão?

Thưa BS, sau các đợt mưa bão, vì sao bệnh Whitmore lại được nhắc đến nhiều, và người dân vùng ngập lụt cần cảnh giác điều gì nhất?

BS Trương Hữu Khanh - Phó Chủ tịch thường trực Hội Truyền nhiễm TPHCM trả lời:

Bệnh Whitmore do một loại vi khuẩn sống trong bùn, đất ẩm gây ra. Khi mưa bão, nước từ vùng đất bị khuấy động, cuốn theo vi khuẩn ra môi trường xung quanh.

Vi khuẩn này có thể xâm nhập qua các vết trầy xước trên da, nhất là khi người dân đi chân trần hoặc lội qua vùng có bùn, đất nhiễm khuẩn.

Do đó, vào mùa mưa bão, khi nước từ đất bùn tràn ra khu dân cư, người dân cần đặc biệt chú ý bảo vệ da, tránh để vi khuẩn xâm nhập qua vết thương hở. Đây là cách quan trọng để phòng ngừa bệnh Whitmore và các bệnh da liễu khác.

2. Cách bảo vệ da khi ở khu vực nhiều bùn, đất bẩn

Whitmore có thể xâm nhập qua vết thương nhỏ trên da, vậy nếu người dân phải lội nước lũ, có cách nào để bảo vệ an toàn không?

BS Trương Hữu Khanh trả lời:

Nếu buộc phải lội nước lũ, nên mang ủng hoặc dụng cụ bảo hộ. Tránh đi qua khu vực có nhiều bùn, đất bẩn.

Sau khi về nhà, cần rửa sạch tay, chân bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn. Nếu có vết thương hở, nên băng kín và hạn chế tối đa tiếp xúc với nước lũ để giảm nguy cơ nhiễm vi khuẩn gây bệnh.

3. Người mắc bệnh mạn tính bị Whitmore có khó điều trị không? 

Với người mắc bệnh mạn tính như tiểu đường, thận, hoặc người cao tuổi, nguy cơ mắc Whitmore như thế nào, điều trị ra sao, thưa BS?

BS Trương Hữu Khanh trả lời:

Thực ra, ai cũng có thể mắc bệnh Whitmore nếu tiếp xúc với môi trường có vi khuẩn. Tuy nhiên, với người mắc các bệnh mạn tính như tiểu đường, suy thận, suy giảm miễn dịch…, bệnh sẽ tiến triển nặng hơn và điều trị khó khăn hơn.

Điều đáng mừng là nếu được phát hiện sớm và điều trị tích cực, đa số trường hợp Whitmore đều có thể khỏi bệnh hoàn toàn.

4. Vì sao sốt xuất huyết tăng sau bão lũ?

Ngoài Whitmore, sốt xuất huyết cũng tăng sau bão lũ. Vì sao muỗi lại sinh sôi mạnh trong thời điểm này, và cần làm gì để phòng bệnh?

BS Trương Hữu Khanh trả lời:

Muỗi sinh sản ở nơi có nước đọng. Sau mưa bão, nhiều vật dụng, khu vực tích nước là môi trường lý tưởng để muỗi đẻ trứng và phát triển.

Chu kỳ sinh sản của muỗi khoảng 7 ngày, nên nếu chúng ta dọn dẹp, đổ bỏ các vật chứa nước đọng trong tuần đầu sau bão, muỗi sẽ không có nơi sinh sản.

Ngoài việc diệt muỗi, diệt lăng quăng, vệ sinh môi trường xung quanh, người dân có thể tiêm vắc xin phòng sốt xuất huyết - biện pháp chủ động, an toàn và hiệu quả.

5. Cách phòng bệnh tiêu hóa, tiêu chảy cấp khi thiếu nước sạch

Sau bão, thức ăn, nước uống dễ bị nhiễm bẩn, BS có thể chia sẻ cách phòng bệnh tiêu hóa, tiêu chảy cấp trong điều kiện thiếu nước sạch?

BS Trương Hữu Khanh trả lời:

Nếu không có nguồn nước sạch, rất khó để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và phòng ngừa các bệnh đường tiêu hóa tại vùng ngập lụt. 

Vì vậy, việc cung cấp nước sạch cho người dân, đặc biệt là nước dùng để nấu ăn và nước uống là yếu tố quan trọng hàng đầu.

Bên cạnh đó, cần hướng dẫn người dân đun sôi hoặc lọc nước trước khi sử dụng. Trong thời điểm bão lũ, phải hết sức thận trọng khi dùng nước và bảo quản thực phẩm, tránh để thức ăn ôi thiu hoặc nhiễm bẩn.

Việc phòng ngừa và xử lý nguồn nước là biện pháp then chốt để bảo vệ sức khỏe trong và sau mùa bão lũ.

6. Cách chăm sóc da cho trẻ khi tiếp xúc với nước bẩn

Trẻ nhỏ thường bị phát ban, ngứa, ghẻ lở khi phải sống trong môi trường ẩm thấp, BS có thể hướng dẫn cách chăm sóc da, tắm rửa và xử lý an toàn?

BS Trương Hữu Khanh trả lời:

Trẻ em nếu chỉ lội nước trong thời gian ngắn thì thường không bị nhiễm trùng da ngay. Sau khi tiếp xúc với nước bẩn, cần rửa sạch và lau khô da bằng nước sạch, nguy cơ nhiễm khuẩn sẽ rất thấp.

Tuy nhiên, nếu trẻ ngâm mình trong nước lâu, cần đưa trẻ ra khỏi môi trường ẩm ướt, sau đó dùng dung dịch sát khuẩn nhẹ để làm sạch vùng da vừa tiếp xúc.

Môi trường ẩm thấp dễ gây kích ứng da, khiến trẻ ngứa ngáy, gãi nhiều, dẫn đến trầy xước và nhiễm trùng. Vì vậy, cha mẹ nên cắt móng tay cho trẻ ngắn và giữ vệ sinh da sạch sẽ để hạn chế nguy cơ viêm nhiễm.

7.  Có nên bôi thuốc hoặc dùng mẹo dân gian để trị ngứa, nổi mụn sau lũ?

Người dân hay dùng thuốc bôi hoặc mẹo dân gian để trị ngứa, nổi mụn sau lũ - việc này có nguy hiểm không, nên xử lý thế nào cho đúng?

BS Trương Hữu Khanh trả lời:

Trong những trường hợp da bị ngứa hoặc nổi mụn sau khi tiếp xúc với nước lũ, người dân chỉ nên dùng các dung dịch sát khuẩn thông thường như Povidine, Betadine hoặc dung dịch sát trùng nhẹ khác.

Tuyệt đối không nên bôi các loại thuốc có chứa corticoid, vì dễ gây kích ứng hoặc làm nặng thêm tình trạng nhiễm trùng da.

Nếu vệ sinh da sạch sẽ, bôi thuốc sát khuẩn đúng cách thì các tổn thương nhẹ thường sẽ tự khỏi. Người dân không nên sử dụng mẹo dân gian hay các loại thuốc không rõ nguồn gốc để tránh biến chứng.

8. Dấu hiệu cần đi khám sớm sau mưa lũ

Nhiều người vẫn nghĩ “mưa lũ qua là hết bệnh”, liệu có đúng? BS có thể cảnh báo dấu hiệu cần đi khám sớm để không bỏ sót bệnh nguy hiểm trong và sau mùa mưa lũ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời:

Thực tế, sau khi nước lũ rút, nguy cơ bệnh tật vẫn còn cao. Một số bệnh do muỗi truyền, bệnh đường tiêu hóa hoặc nhiễm khuẩn da vẫn có thể xuất hiện.

Người dân cần đặc biệt chú ý các dấu hiệu bất thường như sốt cao kéo dài trên 48 giờ, đau bụng, nôn ói, khó thở hoặc mệt nhiều, đây là những triệu chứng cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng cần được thăm khám sớm.

Trong điều kiện đi lại khó khăn sau bão lũ, người dân nên chủ động trang bị kiến thức sơ cứu, xử trí ban đầu tại nhà và dùng đúng thuốc thông thường nếu cần, trước khi có thể đến cơ sở y tế.

9. Cách chủ động bảo vệ sức khỏe sau mưa bão

BS có lời khuyên nào giúp bà con chủ động bảo vệ sức khỏe sau mưa bão - từ vệ sinh môi trường, ăn uống đến xử lý vết thương nhỏ?

BS Trương Hữu Khanh trả lời:

Mùa bão lũ khiến sinh hoạt bị đảo lộn, nhưng người dân vẫn cần cố gắng uống nước sạch, ăn uống hợp vệ sinh, ngủ đủ giấc và duy trì dinh dưỡng đầy đủ để tăng sức đề kháng.

Nếu phải lội nước bẩn, sau đó nên rửa sạch da ngay bằng nước sạch, tránh để da tiếp xúc lâu vì dễ gây trầy xước, nhiễm trùng. 

Với trẻ nhỏ, cần giữ ấm, tránh để ẩm ướt kéo dài vì dễ gây viêm da hoặc nhiễm lạnh.

Khi điều kiện y tế hạn chế, bà con nên tìm hiểu các kiến thức cơ bản về chăm sóc da, hạ sốt, xử lý vết thương nhỏ, để biết cách tự chăm sóc tạm thời trước khi được hỗ trợ y tế. Sau mùa lũ, tăng cường dinh dưỡng giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn.