Hotline 24/7
08983-08983

Phương pháp nào tối ưu để điều trị co cứng cơ sau đột quỵ?

Co cứng cơ sau đột quỵ là tình trạng phổ biến ở nhiều bệnh nhân. Nếu không tập luyện, cơ của họ có thể bị co cứng vĩnh viễn. Vậy việc tập luyện được thực hiện như thế nào? ThS.BS Hoàng Tiến Trọng Nghĩa - Chủ nhiệm khoa Nội thần kinh, bệnh viện Quân y 175 sẽ hướng dẫn cho quý đọc giả hiểu rõ hơn quá trình tập luyện.

1. Tình trạng co cứng cơ thường xuất hiện ở giai đoạn nào sau đột quỵ?

Đột quỵ não xảy ra khi máu đến nuôi phần nhu mô não bị tắc nghẽn hoặc mạch máu não bị vỡ. Theo dữ liệu của Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ, trong khoảng 6 tháng đầu khi bệnh nhân bị đột quỵ, tình trạng co cứng có thể xảy ra, chiếm từ 23 đến 46%.

Cụ thể, co cứng cơ thường sẽ xảy ra vào tuần thứ 3 đến thứ 6, cơn đau có thể kéo dài hơn ở tháng thứ 6 sau đột quỵ. Tình trạng này khiến bệnh nhân gặp khó khăn trong vận động và gây đau cho người bệnh. Nếu không điều trị đúng, nó sẽ gây ảnh hưởng đến đời sống người bệnh.

2. Tình trạng co cứng sau đột quỵ ảnh hưởng đến bệnh nhân như thế nào?

Đối với người bị co cứng ở mức độ nhẹ, họ vẫn di chuyển và khắc phục, tự tập luyện. Đối với bệnh nhân bị co cứng mức độ nặng, nó có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh hoạt. Trong một vài trường hợp nghiêm trọng, nó sẽ khiến bệnh nhân đau nhiều. Tuy nhiên, tình trạng này cũng có thể gây ảnh hưởng lên các vùng khác của cơ thể. Ngoài ở các chi thể, nó cũng gây ảnh hưởng đến hàm của bệnh nhân.

Một trong các hậu quả của co cứng cơ là tăng trường lực cơ. Hiện tượng tiếp theo là co thắt cơ sẽ tạo ra tư thế bất thường, hoạt động hằng ngày của bệnh nhân bị ảnh hưởng từ việc ăn uống, vệ sinh, ngủ nghỉ đến di chuyển.

3. Những yếu tố làm co cứng cơ sau đột quỵ?

Nó tùy thuộc vào thể bệnh khác nhau, tức là tùy theo vùng não sẽ có biểu hiện lâm sàng khác nhau. Nghiên cứu thấy rằng, bệnh nhân bị yếu liệt nửa người ngay từ đầu, đặc biệt nhóm người yếu liệt nặng, tình trạng co cứng cơ sau đột quỵ sẽ diễn ra nhanh hơn và nặng hơn nhóm bệnh nhân khác.

Ngoài ra, nếu có trên hai khớp bị ảnh hưởng trong quá trình sau đột quỵ cũng làm tăng nguy cơ co cứng cơ. Hoặc tình trạng co cứng xảy ra trong vòng 6 tuần sau đột quỵ sẽ làm tăng khả năng co cứng cơ nặng hơn.

Sau đó, tình trạng này tiếp tục nặng lên khoảng 16 tuần sau thời gian khởi phát, nó sẽ gây ra co cứng cơ sau đột quỵ. Đây là một vài yếu tố có thể tiên đoán tình trạng co cứng có thể nặng lên.

4. Người bệnh đột quỵ có thể làm gì để tránh co cứng cơ?

Nếu xác định đây là tình trạng co cứng cơ nhẹ, chúng ta cần chủ động tập luyện. Khi co cứng cơ đã xảy ra, chúng ta cần phải vượt qua bằng cách tập bài kéo giãn và hàng loạt biện pháp khác. Tuy nhiên, việc phòng ngừa khi co cứng đã xảy ra sẽ rất khó. Chúng ta phải có chiến lược để vượt qua co cứng này và làm sao cho tình trạng co cứng ít ảnh hưởng đến cuộc sống thường ngày của chúng ta.

5. Phương pháp tối ưu nhất để điều trị co cứng cơ sau đột quỵ?

Khi người thân của chúng ta bị co cứng cơ sau đột quỵ, phương pháp tiếp cận đa mô thức sẽ được đặt ra. Đầu tiên đó là phương pháp không dùng thuốc, chẳng hạn như vật lý trị liệu. Vật lý trị liệu là một trong số điều bắt buộc triển khai sớm nhất khi bệnh nhân có di chứng liệt sau đột quỵ. Nếu bệnh nhân co cứng cơ sau đột quỵ, vật lý trị liệu có tác dụng quan trọng trong ngăn ngừa co cứng cơ chuyển nặng hơn.

Thứ 2, hoạt động trị liệu cũng rất quan trọng, giúp bệnh nhân thực hiện được các hoạt động tinh tế. Ví dụ như nhà hoạt động trị liệu sẽ tập cho người bệnh sử dụng đũa, muỗng, cài nút áo. Đây là các hoạt động tinh vi cho hoạt động trị liệu.

Thứ ba, chúng ta có thể sử dụng các bài tập thụ động, tức là người thân hoặc bệnh nhân có thể tập các bài này với chi không bị liệt, bằng cách tập kéo chi bị co cứng theo cơ chế sinh lý.

Thứ 4, phương pháp điều trị ít xâm lấn hay không xâm lấn tối thiểu như phương pháp kích thích điện cũng có nhiều lợi ích. Nhiều nghiên cứu chỉ ra phương pháp chích điện cũng có tác dụng nhất định đối với tình trạng co cứng cơ.

Bên cạnh các phương pháp không xâm lấn, có thể chuyển sang phương pháp dùng thuốc. Khi dùng thuốc, các bác sĩ có thể kê thuốc giãn cơ. Đây là một trong các loại thuốc thường dùng để giúp bệnh nhân giảm đau và tình trạng co cứng nhẹ hơn.

Khi bệnh nhân sử dụng thuốc kết hợp với vật lý trị liệu, nó sẽ giúp bệnh nhân hoạt động tốt hơn. Trên cơ bản, đó là phương pháp chúng ta có thể áp dụng cho bệnh nhân co cứng. Các phương pháp trị liệu, hoạt động trị liệu không xâm lấn, các phương pháp dùng thuốc (thuốc giãn cơ) và trong nhiều trường hợp, đặc biệt các bệnh nhân bị co cứng cơ từ trung bình đến nặng, các bác sĩ phải phối hợp nhiều phương pháp khác nhau để điều trị co cứng cơ sau đột quỵ.

Bệnh nhân nên phối hợp tập vật lý trị liệu và tại nhà để nhanh chóng cải thiện tình trạng co cứng cơ sau đột quỵ.

6. Tập vật lý trị liệu càng nhiều càng tốt, đúng hay sai?

Ngoài các phương pháp trên, chúng ta sẽ phải sử dụng phương tiện chỉnh hình. Ví dụ, người bị co cóp tay, sẽ có thể sử dụng dụng cụ kéo thẳng tay, thậm chí dụng cụn hỗ trợ bàn chân và ngón chân. Và câu hỏi đặt ra là tập bao nhiêu sẽ đủ và cường độ như thế nào?

Trước tiên, người bệnh phải đến khám ở các cơ sở phục hồi chức năng để đánh giá mức độ của tình trạng co cứng cơ. Ví dụ như chân nặng hơn tay hoặc tay nặng hơn chân, cường độ tập luyện sẽ khác nhau. Thông tường đối với bài tập như vậy, các nhà vật lý trị liệu có thể tập từ 2 đến 5 lần. Thời gian tập chỉ kéo dài từ 30 giây đến 1 phút, sau đó lặp lại các động tác cho bài tập nhất quán. Tuy nhiên, cách làm này cũng cần một chương trình luyện tập hết sức cụ thể.

Thứ hai, phải căn cứ vào sức chịu đựng của người bệnh. Chúng ta không thể tập một cách cưỡng bức hoặc quá nhiều. Tập nhiều quá, bệnh nhân sẽ đau và nản chí. Ngược lại, nó sẽ khiến người tập không kiên trì và từ đó làm cho tình trạng co cứng cơ sẽ nặng hơn.

7. Thời gian phục hồi co cứng cơ sau đột quỵ kéo dài trong bao lâu?

Co cứng cơ thường xảy ra từ tuần thứ 3 đến 6 theo một nghiên cứu đột quỵ vào năm 2018. Các triệu chứng sẽ diễn tiến nặng lên trong 6 tháng. Nếu không điều trị, tình trạng co cứng cơ sẽ ngày càng nặng lên, ảnh hưởng đến khớp. Nếu bệnh nhân không cẩn thận, khớp sẽ bị khóa.

Mặc dù không có cách thức chữa khỏi, nhưng chúng ta có nhiều phương pháp khắc phục và giảm độ nặng của nó. Người thân bệnh nhân cần chăm sóc, động viện người nhà để duy trì các bài tập với chuyên viên trị liệu cũng như các bài tập thụ động tại nhà.

8. Lời khuyên cuối chương trình của bác sĩ

Đối với việc tập tại nhà, người thân có thể hỗ trợ bệnh nhân tập thể dục, kéo căng chi bị ảnh hưởng. Bên cạnh đó, bệnh nhân bị co cứng cơ có thể chủ động làm được việc này.

Thứ 2, chúng ta cố gắng tránh ở một tư thế quá lâu, nên di chuyển mỗi giờ và người nhà cần lưu ý hỗ trợ bệnh nhân thay đổi tư thế.

Thứ ba, chúng ta sẽ có động tác hỗ trợ chi thể bị ảnh hưởng. Hỗ trợ chi thể có nghĩa là cung cấp dụng cụ như nẹp tay, nẹp chân. Đặc biệt trong nhà, chúng ta phải điều chỉnh hệ thống tay vịn, thiết kế nhà vệ sinh chống trơn trượt, bởi người bị co cứng cơ sau đột quỵ sẽ gặp khó khăn khi di chuyển.

Người nhà nên sẵn sàng hỗ trợ người bệnh bị co cứng sau đột quỵ với tinh thần tốt nhất. Nếu chúng ta không hỗ trợ họ, họ sẽ mặc cảm và không có động lực luyện tập.

Quan trọng hơn nữa, chúng ta phải kiên trì phối hợp thật tốt với các nhà vật lý trị liệu và bác sĩ phục hồi chức năng. Tập luyện thường xuyên sẽ giúp giảm mức độ nặng và các bệnh nhân bị mức độ nặng cần có xe lăn, gậy để giúp bệnh nhân có được cuộc sống và quá trình phục hồi tốt hơn.

Theo Trọng Dy - Benhdotquy.net

Đối tác AloBacsi

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ

Để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

hoàn toàn MIỄN PHÍ

Khám bệnh online

X