Phẫu thuật bảo tồn tuyến vú: Khi nào nên chọn và ai là người phù hợp?

1. Xu hướng bảo tồn tuyến vú ở bệnh nhân ung thư vú

Trong quá trình làm việc, bác sĩ nhận thấy xu hướng bảo tồn tuyến vú ở bệnh nhân ung thư vú trong những năm gần đây có gì thay đổi so với trước?

BS.CK2 Nguyễn Triệu Vũ - Trưởng khoa Tuyến vú, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM trả lời:

Những năm gần đây, tỷ lệ bệnh nhân được phẫu thuật bảo tồn vú tăng rõ rệt. Phẫu thuật này chỉ cắt rộng quanh khối u và giữ lại bầu ngực, thay vì cắt toàn bộ tuyến vú.

Người dân ngày càng có ý thức tầm soát, phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm hơn. Khi bệnh được phát hiện ở giai đoạn sớm, khối u nhỏ, khả năng bảo tồn sẽ cao hơn. Bên cạnh đó, các thuốc điều trị tiến bộ hơn khi nhiều loại thuốc giúp khối u nhỏ lại hoặc thậm chí biến mất sau điều trị.

Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho phẫu thuật bảo tồn chỉ cần cắt rộng quanh u ở mức an toàn. Sau phẫu thuật, bác sĩ có thể kết hợp tạo hình để giữ lại tính thẩm mỹ cho tuyến vú.

2. Không phải ai cũng mong muốn được bảo tồn tuyến vú

Hiện nay, phụ nữ có mong muốn được bảo tồn tuyến vú nhiều hơn so với trước đây không?

BS.CK2 Nguyễn Triệu Vũ trả lời:

Phụ nữ trẻ, người đang đi làm hoặc sống tại đô thị có xu hướng muốn giữ lại bầu ngực để bảo đảm thẩm mỹ và sự nữ tính. Tuy nhiên, không phải bệnh nhân nào cũng chọn bảo tồn.

Với phẫu thuật bảo tồn, hầu hết bệnh nhân sẽ cần xạ trị sau mổ. Do đó, nhiều phụ nữ ở nông thôn hoặc những người ít nhu cầu giao tiếp, muốn điều trị đơn giản. Dù đủ điều kiện bảo tồn, họ vẫn chọn cắt toàn bộ tuyến vú để tránh xạ trị và rút ngắn thời gian điều trị, thuận tiện cho cuộc sống và công việc.

3. Tiêu chí quyết định khả năng bảo tồn tuyến vú

Khi bệnh nhân mong muốn được bảo tồn tuyến vú, bác sĩ dựa vào những tiêu chí nào để quyết định?

BS.CK2 Nguyễn Triệu Vũ trả lời:

Một số yếu tố quyết định bệnh nhân được bảo tồn tuyến vú bao gồm:

- Sự tương quan giữa kích thước khối u và thể tích tuyến vú: Nếu u lớn nhưng vú nhỏ, việc cắt rộng sẽ làm mất thẩm mỹ và không đạt yêu cầu an toàn, nên không thể bảo tồn.

- Số lượng khối u: Nếu trong vú có nhiều khối u ở các vị trí khác nhau, phẫu thuật bảo tồn thường không đảm bảo an toàn ung thư học.

- Đáp ứng với điều trị tân hỗ trợ: Với u lớn, bác sĩ có thể cho điều trị tân hỗ trợ (hóa trị hoặc thuốc đặc trị) để làm khối u nhỏ lại, giúp tăng cơ hội bảo tồn.

Nếu khối u lớn, vú nhỏ hoặc có nhiều khối u rải rác, bác sĩ sẽ không khuyến cáo bảo tồn. Khi đó, phương án phù hợp hơn có thể là cắt toàn bộ vú và tái tạo lại.

4. Vai trò của hóa trị và xạ trị trong điều trị bảo tồn tuyến vú

Trong điều trị bảo tồn, hóa trị và xạ trị đóng vai trò như thế nào?

BS.CK2 Nguyễn Triệu Vũ trả lời:

Ung thư vú không phải là một loại bệnh duy nhất, mà được chia thành nhiều nhóm dựa trên đặc tính sinh học. Tùy vào từng nhóm u, bác sĩ sẽ lựa chọn các phương pháp điều trị phù hợp như:

- Xạ trị: Thường thực hiện sau phẫu thuật bảo tồn hoặc trong giai đoạn muộn khi bệnh có di căn hạch.

- Hóa trị và các liệu pháp đặc trị: Giúp thu nhỏ u trước phẫu thuật (tân hỗ trợ) hoặc ngăn ngừa tái phát sau mổ.

Tất cả các phương pháp này đều đóng vai trò quan trọng trong chiến lược điều trị ung thư vú. Bác sĩ chuyên khoa sẽ là người đánh giá và quyết định lựa chọn phương pháp phù hợp nhất dựa trên từng trường hợp cụ thể.

5. Ung thư vú giai đoạn sớm có nên ưu tiên bảo tồn?

Với bệnh nhân ung thư vú giai đoạn sớm, bác sĩ có khuyến khích ưu tiên phẫu thuật bảo tồn không?

BS.CK2 Nguyễn Triệu Vũ trả lời:

Để thực hiện bảo tồn, tuyến vú phải đáp ứng đủ các điều kiện an toàn ung thư học và thẩm mỹ:

- Tương quan giữa thể tích u và thể tích vú phải phù hợp. Sau khi cắt rộng, bác sĩ phải khâu lại sao cho vú vẫn đạt thẩm mỹ.

- Phẫu thuật bảo tồn thường chỉ áp dụng cho trường hợp có một hoặc hai khối u. Nếu có nhiều khối u rải rác trong vú, việc bảo tồn không còn phù hợp.

- Với những bệnh nhân quan tâm nhiều đến ngoại hình và khi các tiêu chí ung thư học đều đạt, bác sĩ thường khuyến khích phẫu thuật bảo tồn.

Tuy nhiên, quyết định còn phụ thuộc vào sở thích, hoàn cảnh, kinh tế và điều kiện đi lại của từng người bệnh. Nếu mọi yếu tố thuận lợi, hiện nay bác sĩ thường khuyên nên bảo tồn vì kết quả thẩm mỹ tốt hơn.

6. Thu nhỏ khối u trước mổ có giúp tăng khả năng bảo tồn tuyến vú?

Thưa bác sĩ, liệu pháp thu nhỏ khối u trước phẫu thuật có giúp tăng khả năng bảo tồn tuyến vú không?

BS.CK2 Nguyễn Triệu Vũ trả lời:

Ung thư vú hiện được phân chia thành nhiều nhóm khác nhau dựa trên đặc tính sinh học. Một số nhóm u đáp ứng rất tốt với các loại thuốc đặc trị như thuốc nhắm trúng đích (sinh học) hoặc thuốc miễn dịch.

Ở những bệnh nhân có loại ung thư vú đáp ứng tốt, khi được sử dụng đúng thuốc, tỷ lệ khối u biến mất sau điều trị có thể đạt 50-70%.

Liệu pháp dùng thuốc trước phẫu thuật gọi là điều trị tân hỗ trợ, giúp thu nhỏ tối đa khối u trước mổ. Việc chỉ định phụ thuộc vào đặc tính sinh học của u, hoàn cảnh người bệnh và khả năng tiếp cận thuốc.

Khi khối u được thu nhỏ tối đa, phạm vi cắt bỏ sẽ ít hơn, giúp tăng tỷ lệ thành công của phẫu thuật bảo tồn, mang lại thẩm mỹ tốt hơn, đồng thời vẫn đảm bảo an toàn ung thư học.

7. Sự khác biệt tâm lý của người được bảo tồn vú và người phải cắt bỏ hoàn toàn

Sự khác biệt về tâm lý và chất lượng sống giữa người được bảo tồn vú và người phải cắt bỏ hoàn toàn?

BS.CK2 Nguyễn Triệu Vũ trả lời:

Đa số bệnh nhân được bảo tồn vú có tâm lý thoải mái hơn. Bảo tồn hoặc tái tạo vú giúp người bệnh tự tin hơn về ngoại hình, cải thiện chất lượng sống, thoải mái trong giao tiếp xã hội và sinh hoạt gia đình.

Nếu điều trị đúng và đủ, phẫu thuật bảo tồn hoặc phẫu thuật tái tạo không làm xấu đi tiên lượng, không làm bệnh nặng hơn và không gây khó khăn trong theo dõi tái phát. Vì vậy, khi đủ điều kiện, lựa chọn bảo tồn hoặc tái tạo sẽ tốt hơn về mặt tâm lý mà không ảnh hưởng đến kết quả điều trị ung thư.

8. Phẫu thuật bảo tồn vú có làm tăng nguy cơ tái phát?

Nhiều bệnh nhân đủ điều kiện bảo tồn nhưng vẫn lo tái phát hoặc khó theo dõi. Bác sĩ có lời khuyên gì? 

BS.CK2 Nguyễn Triệu Vũ trả lời:

Phẫu thuật bảo tồn và phẫu thuật tái tạo đều nhằm mục đích giữ lại hình thể, vóc dáng và nét nữ tính cho người phụ nữ. Đến thời điểm này, các nghiên cứu và thực tiễn đều cho thấy:

- Bảo tồn hoặc tái tạo không làm tăng nguy cơ tái phát

- Không làm giảm thời gian sống

- Không gây khó khăn trong theo dõi tái phát

- Không làm bệnh nặng hơn nếu thực hiện đúng chỉ định.

Do đó, nếu đáp ứng đủ tiêu chí ung thư học, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm lựa chọn bảo tồn hoặc tái tạo, vừa đảm bảo an toàn vừa cải thiện chất lượng sống.