PV: Thưa ông, trong giai đoạn thời tiết đang chuyển lạnh, các bệnh lý về hô hấp có diễn biến gia tăng. Người dân rất quan tâm đến vấn đề trị ho - đờm và bổ phế, nâng cao sức khỏe hô hấp bằng các sản phẩm có nguồn gốc Đông y. Vậy hôm nay, phóng viên xin phép được trò chuyện cùng ông về chủ đề này.

Trước hết, xin ông giải thích ngắn gọn về nguyên lý trị bệnh của Đông y và những ưu điểm khiến các sản phẩm có nguồn gốc Đông y ngày càng được nhiều người tin dùng. 

PGS.TS Phùng Hòa Bình:

Tương đồng với Tây y, nguyên lý trị bệnh của Đông y cũng dựa trên việc kết hợp điều trị nguyên nhân và triệu chứng với phương thức phối hợp nhiều loại thuốc. Tây y gọi đó là phác đồ điều trị. Còn trong Đông y, việc phối hợp thuốc tuân thủ lý luận chặt chẽ tạo thành phương thuốc với đủ 4 thành phần: quân dược, thần dược, sứ dược, tá dược nhằm tăng hiệu lực trị bệnh, phát huy hiệp đồng tác dụng của các vị thuốc.

Tuy nhiên, khác với Tây y, Đông y có quan điểm “phù chính khu tà”. Trong đó, “phù chính” là phù trợ phần chính khí của cơ thể, bồi bổ phần suy yếu, tăng cường sức đề kháng; “khu tà” là khu trú nguyên nhân gây bệnh và điều trị trực tiếp bệnh. Vì vậy, trị bệnh theo Đông y có ưu điểm, không chỉ trị bệnh nhất thời, mà còn giúp ngăn ngừa tái phát hoặc hạn chế cường độ bệnh khi bị tái phát. Đây cũng chính là thế mạnh khiến Đông y ngày càng phát triển, song hành cùng Tây y trong cuộc sống hiện đại.

PV: Thưa ông, bổ phế là gì và có vai trò như thế nào trong trị ho, hóa đờm, ngăn ngừa tái phát?

PGS.TS Phùng Hòa Bình:

Bổ phế tức là bồi bổ, phục hồi và nâng cao năng lực hoạt động của phế (phổi) khi chức năng bị suy giảm do ho kéo dài, do bị tổn thương bởi các tác nhân gây bệnh.

Theo đại danh y Hải Thượng Lãn Ông, phế là cửa ngõ toàn thân, nó như cái tán, cái lọng che chở cho các tạng khác. Điều này mang ý nghĩa, dưỡng phế khí khỏe, sức đề kháng của hệ hô hấp tốt hơn thì cơ thể tự tạo hàng rào bảo vệ tự nhiên hữu hiệu, chống lại tác nhân gây bệnh giúp đẩy lùi bệnh nhanh chóng, thúc đẩy quá trình phục hồi, đồng thời ngăn ngừa tái phát. Vì thế, bổ phế là phần không thể thiếu trong phòng và chữa trị chứng ho - đờm nói riêng cũng như các bệnh hô hấp nói chung.

PV: Y văn cổ lưu truyền nhiều phương thuốc điều trị chứng ho - đờm và bổ phế. Trong đó có phương thuốc Xuyên bối tỳ bà cao, xin ông phân tích công hiệu của phương thuốc này để mọi người cùng tham khảo.

PGS.TS Phùng Hòa Bình:

Trong y học cổ truyền phương Đông, lưu giữ phương thuốc cổ tên là Xuyên bối tỳ bà cao, được xem là phương thuốc kinh điển với công hiệu bổ phế, trừ ho, hóa đờm.

Phương thuốc được kết hợp từ hơn 13 vị thuốc Đông y quý phối ngũ theo cấu trúc quân – thần – tá – sứ chặt chẽ của y học cổ truyền. Trong đó:

- Xuyên bối mẫu đóng vai trò là Quân dược: có tác dụng hóa đờm, chỉ khái (giảm ho), bình suyễn, tán kết.

- Nhóm chỉ khái (giảm ho): tỳ bà diệp, viễn chí, qua lâu nhân, khổ hạnh nhân, bạc hà.

- Nhóm long đờm: bối mẫu, cát cánh, bán hạ, viễn chí, cam thảo.

- Nhóm bình suyễn (giãn khí phế quản): tỳ bà diệp, hạnh nhân.

- Nhóm ức chế thần kinh hầu họng (giảm ho tại chỗ): bạc hà, gừng.

- Nhóm bổ, bổ phế: Ngũ vị tử, sa sâm, phục linh, cam thảo.

Như vậy, để thấy rằng Xuyên bối tỳ bà cao là phương thuốc quý, có tác dụng toàn diện, phù hợp cả trị ho cấp tính và mãn tính.

PV: Được biết, ông có quan điểm rằng, để tăng hiệu lực trị bệnh và an toàn cho người dùng thì con đường đi ngắn nhất là: Kế thừa và phát triển tinh hoa lý luận Đông y. Vậy phương thuốc Xuyên bối tỳ bà cao được công ty Dược phẩm Hoa Linh phối hợp thêm các vị thuốc: Thiên môn, mạch môn, trần bì, ô mai, mật ong thì có hợp lý không, thưa ông?

PGS.TS Phùng Hòa Bình:

Trên nền tảng bài thuốc cổ phương Xuyên bối tỳ bà cao, các thầy thuốc của công ty Dược phẩm Hoa Linh đã gia thêm các vị thuốc. Trong đó:

- Thiên môn, mạch môn, ô mai: tác dụng bổ phế âm, sinh tân dịch. Dùng khi phế âm hư gây ho khan, đờm sát khó khạc.

- Mật ong: bổ phế tỳ, kinh nghiệm dùng khi bị ho do chức năng phế tỳ hư. Mật ong có tác dụng tăng sinh năng lượng ngay sau khi uống, giúp giảm mệt mỏi.

- Trần bì: có tác dụng hành khí (lưu thông khí), hóa đàm. Trên thực nghiệm, trần bì giúp tăng tiết dịch khí phế quản nên có tác dụng long đờm.

Như vậy, phương thuốc được bổ sung các vị thuốc bổ phế âm, sinh tân dịch, long đờm giúp kiện toàn thêm tác dụng, đồng thời điều chỉnh phù hợp với cơ địa người Việt.

PV: Xin cảm ơn ông về buổi chia sẻ kiến thức đầy hữu ích này. Chúc ông sức khỏe và thành công!