Nuốt vướng, nuốt nghẹn, nuốt sặc: Cảnh báo âm thầm từ não đến thực quản

1. Những vấn đề sức khỏe cần chú ý khi bệnh nhân nuốt vướng, nuốt nghẹn

Nhiều người có cảm giác nuốt vướng, nuốt nghẹn khi ăn. Theo BS, cảm giác này có tiềm ẩn nguy hiểm gì không?

TS.BS Trần Bảo Nghi - Giám đốc Phòng khám Đa khoa Ngọc Minh 1 trả lời: Đối với những bệnh nhân than phiền về triệu chứng nuốt vướng, nuốt nghẹn khi ăn, cần lưu ý rằng đây không phải là hiện tượng bình thường. Nếu các triệu chứng này đột ngột xuất hiện, nhiều khả năng người bệnh đang gặp vấn đề về sức khỏe. Cần đặc biệt lưu ý đến các bệnh lý liên quan đến thực quản; nếu biểu hiện chủ yếu là nuốt vướng, nên kiểm tra thêm vùng hầu họng. Đây là những vấn đề mà bác sĩ cần quan tâm khi tiếp nhận bệnh nhân có triệu chứng nuốt vướng, nuốt nghẹn.

2. Ung thư thực quản không có dấu hiệu ở giai đoạn sớm

Nuốt nghẹn do ung thư thực quản thì có đi kèm dấu hiệu gì dễ nhận biết không ạ?

TS.BS Trần Bảo Nghi trả lời: Ở giai đoạn sớm, ung thư thực quản hầu như không có triệu chứng rõ ràng. Biểu hiện ban đầu có thể là cảm giác nuốt nghẹn, sau đó mới dần xuất hiện các triệu chứng khác như nuốt gây đau, sụt cân. Nhìn chung, trong giai đoạn đầu, ung thư thực quản thường diễn tiến âm thầm và không có nhiều dấu hiệu lâm sàng đáng chú ý.

3. Khuyến khích bệnh nhân có triệu chứng nuốt vướng, nuốt nghẹn nên nội soi dạ dày

Nhiều bệnh nhân bị viêm họng mạn, hoặc bị trào ngược dạ dày thực quản rất sợ sẽ bị ung thư thực quản. Vậy họ có nên nội soi thực quản khi bị nuốt vướng, nuốt nghẹn?

TS.BS Trần Bảo Nghi trả lời: Một số bệnh nhân gặp tình trạng nuốt vướng, nuốt nghẹn trên nền các rối loạn vận động thực quản hoặc do trào ngược dạ dày, thực quản. Đối với những trường hợp này, bên cạnh thăm khám lâm sàng, các bác sĩ tại Phòng khám Đa khoa Ngọc Minh thường khuyến khích người bệnh thực hiện nội soi dạ dày, thực quản để đánh giá chính xác nguyên nhân và có hướng xử trí phù hợp.

4. Tuyến giáp không ảnh hưởng đến vấn đề nuốt vướng, nuốt nghẹn

Nuốt nghẹn có thể do bướu tuyến giáp gây ra không, thưa BS?

TS.BS Trần Bảo Nghi trả lời: Tuyến giáp nằm ngay dưới da ở vùng trước cổ, trong khi thực quản nằm sâu hơn. Trên thực tế, một số bệnh nhân đến khám vì triệu chứng nuốt vướng, nuốt nghẹn thường cho rằng nguyên nhân xuất phát từ tuyến giáp. Tuy nhiên, tình trạng tuyến giáp gây chèn ép dẫn đến nuốt vướng, nuốt nghẹn là khá hiếm gặp. Chỉ khi tuyến giáp phát triển quá to mới có khả năng ảnh hưởng đến thực quản và gây ra triệu chứng này. Dù vậy, trong quá trình thăm khám, bác sĩ vẫn cần kiểm tra kỹ tuyến giáp và giải thích rõ ràng cho người bệnh để tránh nhầm lẫn.

5. Phân biệt nuốt vướng, nuốt nghẹn với nuốt sặc

Riêng với nuốt sặc thì tình trạng này gợi ý những bệnh lý gì? Trường hợp nào bệnh nhân cần nội soi phế quản?

TS.BS Trần Bảo Nghi trả lời: Cần phân biệt rõ giữa các khái niệm nuốt vướng, nuốt nghẹn và nuốt sặc, bởi đây là những thuật ngữ chuyên môn với ý nghĩa khác nhau. Trong đó, nuốt vướng và nuốt nghẹn thường gợi ý đến các vấn đề của thực quản. Các nguyên nhân gây ra những triệu chứng này rất đa dạng, không chỉ bao gồm u bướu hay ung thư thực quản, mà còn có thể là các bệnh lý thần kinh cơ như nhược cơ, Parkinson hoặc nhồi máu não. Trong khi đó, nuốt sặc là biểu hiện khác, liên quan đến tổn thương tại đường hô hấp, chẳng hạn như phế quản. Vì vậy, nội soi phế quản cũng là một kỹ thuật cần thiết trong quá trình tầm soát và xác định nguyên nhân chính xác.

6. Rối loạn co thắt thực quản ít ảnh hưởng đến tính mạng bệnh nhân

Xin BS cho biết thêm với những bệnh gây rối loạn co thắt thực quản, nếu chẩn đoán muộn có thể để lại hậu quả gì?

TS.BS Trần Bảo Nghi trả lời: Rối loạn vận động thực quản được chia thành một số thể bệnh như: thể co thắt tâm vị, thể tăng co thắt thực quản và thể giảm co thắt thực quản. Các rối loạn này thường không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng người bệnh. Tuy nhiên, nếu kéo dài và không được điều trị đúng cách, chúng có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm thực quản, loét thực quản, thậm chí tiến triển thành ung thư thực quản. Do đó, khi xuất hiện các triệu chứng liên quan đến rối loạn co thắt thực quản, người bệnh nên đến khám tại các cơ sở chuyên khoa để được đánh giá toàn diện và có hướng điều trị phù hợp.

7. Ca lâm sàng về nuốt vướng, nuốt nghẹn, nuốt sặc

BS có thể kể lại một số trường hợp bệnh nhân đến với PKĐK Ngọc Minh, mô tả nuốt vướng, nuốt nghẹn, nuốt sặc, đã được truy tìm đúng nguyên nhân và điều trị hiệu quả.

TS.BS Trần Bảo Nghi trả lời: Phòng khám Đa khoa Ngọc Minh mới đây đã tiếp nhận thăm khám cho một nam bệnh nhân 50 tuổi với triệu chứng nuốt sặc. Ban đầu, các bác sĩ hướng đến khả năng liên quan đến bệnh lý đường tiêu hóa hoặc rối loạn vận động thực quản. Tuy nhiên, khi khai thác kỹ hơn, phát hiện bệnh nhân gần đây có biểu hiện yếu nửa người, sau đó mới xuất hiện tình trạng nuốt sặc. Từ đó, bác sĩ nghi ngờ có liên quan đến bệnh lý thần kinh nên chỉ định chụp MRI não, kết quả cho thấy bệnh nhân bị nhồi máu não. Người bệnh sau đó được chuyển đến chuyên khoa Nội thần kinh để tiếp tục điều trị.

Thực tế, trong não có một vùng chịu trách nhiệm kiểm soát hoạt động nuốt, khi vùng này bị tổn thương cũng có thể gây ra triệu chứng nuốt sặc. Do đó, nếu không đánh giá kỹ, rất dễ nhầm lẫn nuốt sặc là do bệnh lý tiêu hóa, trong khi nguyên nhân thực sự lại xuất phát từ hệ thần kinh.

Trường hợp thứ hai là một bệnh nhân hơn 20 tuổi đến khám vì đau ngực. Sau khi hỏi kỹ tiền sử, bác sĩ ghi nhận cơn đau xuất hiện khoảng 10 ngày trước, sau khi bệnh nhân uống một loại thuốc vào buổi sáng mà không uống đủ nước, khiến viên thuốc bị kẹt lại trong thực quản. Đến chiều tối, viên thuốc mới trôi xuống, nhưng bệnh nhân vẫn cảm thấy khó chịu. Khi nội soi, bác sĩ phát hiện tại vị trí đau có vết loét thực quản. Đây là hậu quả của việc uống thuốc không đúng cách, cụ thể là nuốt thuốc với lượng nước quá ít, khiến viên thuốc lưu lại và gây tổn thương niêm mạc thực quản.

Sau một thời gian điều trị, bệnh nhân được nội soi kiểm tra lại và kết quả cho thấy vết loét đã lành, tình trạng ổn định.

Đây là hai trường hợp lâm sàng điển hình gần đây liên quan đến các biểu hiện nuốt vướng, nuốt nghẹn, nuốt sặc và nuốt gây đau mà các bác sĩ tại Phòng khám Đa khoa Ngọc Minh đã tiếp nhận và xử trí thành công.