1. Nhiều bệnh nhân mới ưu tiên chọn lọc màng bụng

Thưa BS, trong thời gian vừa qua, có nhiều bệnh nhân chạy thận nhân tạo chuyển sang lọc màng bụng không ạ?

TS.BS Nguyễn Bách: Theo quan sát của tôi cũng như các số liệu hiện có thì không có tình trạng bệnh nhân chạy thận nhân tạo vì khó khăn mà chuyển qua lọc màng bụng. Vì các bệnh viện đều thực hiện chạy thận nhân tạo đầy đủ. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân mới ưu tiên chọn lọc màng bụng hơn.

2. Thời gian học các thao tác lọc màng bụng chỉ mất từ 1-2 tuần

Thưa BS, việc học các thao tác lọc màng bụng có khó không ạ? Người bệnh thường mất bao lâu để thành thạo các thao tác này ạ?

TS.BS Nguyễn Bách: Kỹ thuật lọc màng bụng khá đơn giản, vì vậy người nhà và bệnh nhân không cần quá lo lắng. Thời gian huấn luyện để học thao tác lọc màng bụng tại nhà chỉ mất từ 1-2 tuần. Kỹ thuật rất đơn giản, thậm chí người không biết đọc, không biết viết cũng có thể làm được vì bác sĩ sẽ huấn luyện theo mô hình và hình ảnh. Trong thời gian này, người bệnh sẽ được bệnh viện huấn luyện, tư vấn cách lập phòng lọc màng bụng tại nhà đảm bảo an toàn.

3. Đeo khẩu trang, rửa tay, tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để lọc màng bụng an toàn

Bệnh nhân lọc màng bụng tại nhà cần lưu ý những gì để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, thưa BS?

TS.BS Nguyễn Bách: Biến chứng của lọc màng bụng là điều mà bệnh nhân cũng như bác sĩ lo lắng nhất. Do đó, việc huấn luyện rất quan trọng trong 1-2 tuần đầu tiên. Lúc này bác sĩ sẽ hướng dẫn cho bệnh nhân các thao tác phòng chống nhiễm khuẩn.

Bệnh nhân phải tuân thủ các kỹ thuật được huấn luyện, không được bỏ bước. Thời gian đầu bệnh nhân tuân thủ rất tốt, nhưng theo thời gian khoảng 6 tháng đến 1 năm, vì thấy quá đơn giản nên bệnh nhân hay bỏ bước. Chính điều này sẽ gây nhiễm khuẩn. Đó là lý do tại sao nhiều bệnh nhân lọc màng bụng giai đoạn đầu không bị nhiễm khuẩn mà sau một thời gian lại bị. Bệnh nhân phải luôn đeo khẩu trang, rửa tay, tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ thì sẽ luôn an toàn, ít bị nhiễm khuẩn.

4. Dấu hiệu nhận biết viêm phúc mạc là gì?

Thưa BS, dấu hiệu gì giúp bệnh nhân nhận biết sớm mình bị viêm phúc mạc ạ? Việc điều trị có khó khăn không ạ?

TS.BS Nguyễn Bách: Trong giai đoạn 1-2 tuần đầu huấn luyện, bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhận biết những dấu hiệu của viêm phúc mạc. Các triệu chứng này bao gồm đau bụng, tiêu chảy, sốt, dịch thay bị đục, thay dịch ra/vào không được.

Sau khi biết mình bị viêm phúc mạc hay hay nghi ngờ viêm phúc mạc, bệnh nhân nên liên hệ với bác sĩ đang điều trị để được tái khám. Nếu phát hiện sớm thì việc điều trị đơn giản, chỉ cần sử dụng kháng sinh và ngâm ổ bụng. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân chủ quan, phát hiện trễ, không đến bệnh viện tái khám thì các dấu hiệu nhiễm trùng sẽ trở nặng, chi phí điều trị tốn kém và thời gian kéo dài.

5. Ưu điểm của phương pháp lọc màng bụng tại nhà

Nhờ BS chỉ rõ những ưu điểm của phương pháp lọc màng bụng tại nhà ạ!

TS.BS Nguyễn Bách: Đầu tiên, bệnh nhân không cần đến bệnh viện như chạy thận nhân tạo mà được cấp dịch, cấp thuốc tại nhà.

Trong trường hợp gặp trục trặc tại nhà cần tư vấn, bệnh nhân chỉ cần gửi hình ảnh, bác sĩ sẵn sàng hỗ trợ.

6. Chi phí lọc màng bụng rẻ hơn nhiều so với chạy thận

Thưa BS, chi phí lọc màng bụng được tính thế nào ạ?

TS.BS Nguyễn Bách: Giá cả của các kỹ thuật có thay đổi đôi chút giữa các bệnh viện. Đối với bệnh nhân có BHYT thì chi phí phải trả trung bình là 20%, từ 2-3 triệu đồng/tháng. Trong khi bệnh nhân chạy thận nhân tạo có chi phí cao gấp đôi. Tuy nhiên đó là trường hợp lọc màng bụng bằng tay. Còn lọc màng bụng bằng máy thuận lợi hơn nhưng có chí phí cao hơn gấp 3 lần lọc màng bụng bằng tay, trung bình từ 9-10 triệu đồng.

Thưa BS, với các phương pháp khác nhau trong điều trị thay thế thận thì chi phí lọc màng bụng có chênh lệch nhiều không ạ?

TS.BS Nguyễn Bách: Chi phí lọc màng bụng nhìn chung rẻ hơn nhiều so với chạy thận. Chưa tính chi phí đi lại 1 tháng 12 lần và chi phí xét nghiệm. Về phía bệnh viện lại tốn chi phí cho nhân lực đối với bệnh nhân chạy thận, trong khi bệnh nhân lọc màng bụng có thể tự làm tại nhà.

7. BHYT có chi trả chi phí lọc màng bụng tại nhà không?

Thưa BS, BHYT có chi trả chi phí lọc màng bụng tại nhà không ạ?

TS.BS Nguyễn Bách: BHYT chi trả gần như toàn bộ chi phí, bệnh nhân chỉ đóng 20% với mức bảo hiểm của mình. Có những loại BHYT tốt hơn như bảo hiểm hưu trí có thể thanh toán đến 95%, có loại lại chi trả 100%.

8. Bệnh nhân ở tỉnh càng nên chọn phương pháp lọc màng bụng tại nhà

Thưa BS,  nhiều bệnh nhân cho rằng lọc màng bụng chỉ áp dụng cho người ở thành phố, còn người ở tỉnh không thể áp dụng. Xin hỏi BS hiện nay trên cả nước có bao nhiêu cơ sở y tế triển khai phương pháp này ạ?

TS.BS Nguyễn Bách: Hiện nay, các trung tâm lọc màng bụng trải khắp Việt Nam. Tại niềm Nam, ở TPHCM có 15 trung tâm, ở miền Bắc cũng có 15 trung tâm, ở miền Trung và Đồng bằng sông Cửu Long mỗi nơi có từ 5-8 trung tâm. Điều này khá luận lợi cho bệnh nhân.

Bệnh nhân ở tỉnh càng nên chọn phương pháp lọc màng bụng, 1 tháng chỉ cần vào bệnh viện 1 lần để lọc dịch, làm xét nghiệm. Thậm chí có bệnh nhân 3 tháng không cần đến bệnh viện. Bệnh viện sẽ gửi thuốc, vật tư tiêu hao về đến nhà cho bệnh nhân.

9. Một số cơ sở y tế triển khai phương pháp lọc màng bụng

Nhờ BS liệt kê một số cơ sở y tế cụ thể để bạn đọc biết rõ hơn ạ!

TS.BS Nguyễn Bách: Tại TPHCM, hầu hết các bệnh viện đều có thể triển khai lọc màng bụng như Bệnh viện Thống Nhất, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, Bệnh viện Nhân dân 115...

Tại miền Bắc có Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Việt Đức, Bệnh viện Thanh Nhàn, Bệnh viện Hà Nội...

Tại miền Trung có Bệnh viện Đà Nẵng, Bệnh viện Trung ương Huế...

Hiện tại, các bệnh viện tỉnh cũng có thể lọc màng bụng, vì vậy bệnh nhân không cần lo lắng. Khi đã điều trị ổn định, bệnh nhân không cần đến khám tại bệnh viện trung ương mà nên khám tại bệnh viện tỉnh của mình. Nhiều bệnh viện tỉnh đã triển khai kỹ thuật này như Bệnh viện Đa khoa tỉnh Khánh Hòa, Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên... Khi có khó khăn, bệnh viện tỉnh sẽ chuyển bệnh nhân lên tuyến trên.

TS.BS Nguyễn Bách cho biết, hiện tại nhiều bệnh viện tỉnh đã áp dụng phương pháp lọc màng bụng

10. Bệnh nhân ở vùng sâu vùng xa làm thế sao để lọc màng bụng tại nhà?

Thưa BS, nếu bệnh nhân ở vùng sâu vùng xa, không có cơ sở y tế thì làm thế nào để có thể lọc màng bụng tại nhà ạ?

TS.BS Nguyễn Bách: Những bệnh nhân ở vùng sâu vùng xa càng nên chọn lọc màng bụng. Bệnh nhân nên nói rõ rằng mình ở xa để được bác sĩ huấn luyện kỹ hơn với những tình huống cần xử lý. Khi đó, bệnh nhân có thể gọi video để được bác sĩ hướng dẫn kỹ hơn. Bên cạnh đó, bệnh nhân có thể xin thời gian tái khám kéo dài, thay vì 1 tháng/lần thì có thể tái khám 2 tháng/lần. Bản chất của lọc màng bụng là tự phục vụ, tự điều trị tại nhà, dành cho những bệnh ở vùng sâu vùng xa, không có trung tâm y tế.

11. Lọc màng bụng là phương pháp tốt nhất để "chung sống hòa bình" với bệnh thận mạn

Nhờ BS gửi vài lời khuyên đến bạn đọc, đặc biệt là bệnh nhân đang thực hiện lọc màng bụng tại nhà để bảo vệ tốt sức khỏe của mình và tự làm bác sĩ cho chính mình ạ!

TS.BS Nguyễn Bách: Thứ nhất, bệnh nhân đừng e ngại mà hãy tự tin để thực hiện kỹ thuật lọc màng bụng. Vì không có bác sĩ, điều dưỡng nào phục vụ tốt cho bản thân mình bằng chính chúng ta. Bên cạnh đó, bệnh nhân cần tuân thủ thật tốt thì bệnh nhân có thể sống chung với bệnh thận mạn một cách đơn giản. Khi lọc màng bụng tại nhà, đời sống tinh thần bệnh nhân sẽ thoải mái, không phải ra vô bệnh viện nhiều. Lọc màng bụng là phương pháp tốt nhất để chung sống hòa bình với bệnh thận mạn.