1. Nắng gắt hiện tại ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe?

Những ngày gần đây, chỉ số tia cực tím (UV) tại TPHCM lên đến từ mức 10 trong cái nắng gay gắt. Xin hỏi BS, điều này gây hại cho da như thế nào? Bao lâu thì những ảnh hưởng này xuất hiện (nhìn thấy được) trên da, thưa BS?

ThS.BS Nguyễn Triệu Vũ trả lời: Gần đây thời tiết ở TPHCM rất nóng bức. Theo các trang dự báo thời tiết thì những ngày này bức xạ tia cực tím đang ở ngưỡng cao từ 8-10.

Ở khoảng này, nếu người dân ra đường trong khoảng thời gian từ 10h sáng đến 3h chiều mà không có những biện pháp bảo vệ phù hợp thì rất dễ phỏng da - nếu ở ngoài trời từ 25-30 phút. Tia cực tím khi ở cường độ cao sẽ tác động rất nhiều đến cơ thể nhất là làn da, sẽ khiến da bị khô, xơ cứng, thô ráp,… nếu lâu ngày có thể sẽ gây nên tác hại nguy hiểm nhất là ung thư da.

2. Tia cực tím ảnh hưởng đến các bộ phận cơ thể nào?

Ngoài gây hại cho da, tia cực tím còn ảnh hưởng lên những bộ phận nào khác của cơ thể?

ThS.BS Nguyễn Triệu Vũ trả lời: Ngoài gây hại cho da tia cực tím còn ảnh hưởng khá nhiều và thường xuyên lên đôi mắt. Dưới ảnh hưởng trực tiếp của bức xạ cực tím, nếu bạn không che chắn cho đôi mắt thì lâu ngày sẽ gây ra hiện tượng: mắt dễ bị viêm kết mạc, giác mạc, cườm mắt và ảnh hưởng đến thị lực của bạn.

Thật ra bạn có thể dễ dàng thấy được tác động của tia cực tím ví dụ: nếu bạn ra đường không che chắn vào những lúc trời nắng gay gắt thì sẽ dễ dàng nhận thấy da của bạn lúc này sẽ bị ửng đỏ lên, cảm giác khô, rát, đau, một số trường hợp nặng hơn có thể bị nổi bóng nước. Tác hại của tia cực tím bạn có thể dễ dàng thấy được ngay nó tăng dần theo thời gian tiếp xúc và cường độ của bức xạ tia cực tím.

3. Dấu hiệu nhận biết ung thư da?

Thưa bác sĩ, dấu hiệu nhận biết ung thư da là gì? Nên làm gì khi phát hiện những dấu hiệu này trên cơ thể?

ThS.BS Nguyễn Triệu Vũ trả lời: Ung thư da là một trong nhưng loại ung thư khá thường gặp. Nhưng may mắn đại đa số những trường hợp ung thư da chúng ta đều có thể điềut rị một cách dễ dàng nếu phát hiện sớm. Ung thư da dễ nhận biết cũng như dễ phát hiện sớm vì nó thường biểu hiện ở ngoài da với những triệu chứng như:

- Nếu thấy trên cơ thể có nốt ruồi hơi to, căng rỉ dịch hoặc chảy máu.

- Xuất hiện những vết loét ngoài da kéo dài và khó lành, ngày càng lan rộng gây đau rát, …

- Nổi cục u, rỉ dịch, rỉ máu, hơi ngứa và rát

- Có thể bạn chủ động thoa thuốc, đến các cửa hàng thuốc tây mua những loại không kê đơn để thoa nhưng vẫn không thấy thuyên giảm

Nếu có một trong những dấu hiệu trên thì bắt buộc bạn nên đến những cơ sở có BS chuyên khoa để được thăm khám, đánh giá, chẩn đoán phù hợp, từ đó có hướng xử trí kịp thời.

4. Ai dễ bị tia cực tím tác động?

Những đối tượng nào có nguy cơ dễ bị tác động xấu của bức xạ tia cực tím?

ThS.BS Nguyễn Triệu Vũ trả lời: Những người bắt buộc phải làm việc ngoài trời nắng nhiều giờ liền thì nguy cơ bị ảnh hưởng bởi những tác động xấu của tia cực tím sẽ cao hơn người làm việc văn phòng và ít ra ngoài đường. Ví dụ những anh công nhân xây dựng phải làm ở công trường, những người nông dân phải ra đồng lúc trời nắng nóng, ngư dân hoạt động trên biển, …

Trẻ em cũng là một trong những nhóm cần được bảo vệ kĩ khỏi những bức xạ của tia cực tím. Bởi với trẻ em còn khá nhỏ và thời gian tiếp xúc với bức xạ của chúng còn dài. Nếu không đảm bảo an toàn, che chắn kĩ cho trẻ thì chúng cũng sẽ rất dễ bị ảnh hưởng bởi những tia cực tím từ bức xạ.

Những người thường xuyên làm việc ngoài trời sẽ dễ bị tác động xấu bởi nắng nóng

5. Cách bảo vệ làm da khỏi tác hại của tim cực tím?

Thưa bác sĩ, mong bác sĩ cho lời khuyên để bảo vệ làn da một cách tốt nhất khỏi tia cực tím?

ThS.BS Nguyễn Triệu Vũ trả lời: Thứ nhất, nếu như bạn không có vấn đề gì quá gấp phải di chuyển ra ngoài đường (những lúc trời nắng nóng) thì hãy nên đợi đến khi nào trời dịu mát như chiều tối, sáng sớm,… Đặc biệt hạn chế ra đường vào những lúc nắng đỉnh điểm ở khung giờ từ 10 - 15h. Nếu buộc phải di chuyển những lúc trời nắng nóng thì nên trang bị quần áo sao cho che phủ hết toàn bộ những phần cơ thể lộ ra ngoài, chuẩn bị thêm áo khoác, găng tay, mắt kiếng để che kín hết toàn bộ.

Thứ hai, thường xuyên sử dụng khẩu trang (đặc biệt trong thời điểm dịch bệnh) để giúp che phủ đi toàn bộ gương mặt dưới ánh nắng.

Thứ ba, có thể thoa thêm kem chống nắng, bạn nên chọn những loại kem có chỉ số chống nắng cao từ 30 spf trở lên.

Một điều khá quan trọng là hãy nên bảo vệ đôi mắt bằng cách sử dụng kính râm, nên chọn những loại kính có chức năng lọc tia cực tím. Nếu như quý vị không rành về những thuật ngữ chuyên môn thì nên trao đổi trực tiếp với người bán; nên chọn lựa những cửa hàng, sản phẩm tốt, uy tín có thương hiệu; nếu không biết thì bạn nên tra cứu trước khi mua. Một chiếc mắt kiếng nếu như được sản xuất tốt và đúng kĩ thuật thì các thông số luôn được ghi rõ trên bao bì.

Đại đa số những chiếc mắt kiếng đảm bảo được những tiêu chuẩn của Mỹ hay châu Âu thì đều có khả năng lọc được những tia cực tím từ 90% trở lên. Ngoài khả năng lọc tia cực tím thì một số loại mắt kiếng hiện nay còn có khả năng chống bụi, chống trầy/ xước. Nếu đúng là một chiếc mắt kiếng đạt tiêu chuẩn thì các thông số đều được in thẳng trên bào bì hoặc trực tiếp trên mắt kiếng, ví dụ những thông số như ANSI,… giúp bạn dễ dàng tra cứu cũng như nếu bạn mua ở nơi uy tín thì sẽ yên tâm phần nào hơn.

6. Ngâm mình dưới nước có tránh tác hại của tia UV?

Nhiều người cho rằng khi đi bới/ tắm biển nếu như bạn ngâm mình dưới nước thì có thể tránh được những tác hại của tia UV, điều này liệu có đúng không?

ThS.BS Nguyễn Triệu Vũ trả lời: Đây là quan niệm hoàn toàn sai lầm:

- Thứ nhất, khi tắm không phải lúc nào bạn cũng ngâm xuống nước.

- Thứ hai, tia cực tím cũng có khả năng xuyên thấu qua nước.

- Thứ ba, tia cực tím có khả năng phản chiếu trên nước hoặc bề mặt của những tòa nhà kính hay những bề mặt lấp lánh.

Khi trẻ ra đi tắm biển hay tắm hồ bơi thì nên lưu ý:

- Thứ nhất, nên thoa kem chống nắng

- Thứ hai, nên tắm vào những lúc trời dịu mát, không nên tắm vào những lúc đỉnh trưa, khi cường độ tia cực tím mạnh nhất.

- Thứ ba, nên nhớ khi xuống nước bạn vẫn sẽ bị ảnh hưởng của tia cực tím chứ không có loại trừ khi dưới nước bởi tia cực tím có khả năng xuyên thấu và phản xạ lại trên bề mặt nước. Đôi khi nước mát lạnh làm đánh lừa cảm giác của người bơi, cảm giác không bị phỏng do tia cực tím, điều này khá nguy hiểm.

7. Chế độ dinh dưỡng trong những ngày nắng nóng?

ThS.BS Nguyễn Triệu Vũ trả lời: Thời tiết nắng nóng thường làm cho cơ thể cảm thấy bức rứt, khó chịu, đổ mồ hôi và mất một lượng nước... Bên cạnh đó, nắng nóng sẽ dễ khiến cơ thể mỏi mệt, chán ăn, từ đó bị suy kiệt.

Trong thời tiết nóng bức nếu muốn ăn kem hay uống nước đá lạnh, trà sữa,… thì cũng không vấn đề gì, chỉ có điều nếu cho trẻ ăn quá nhiều mất kiểm soát dễ khiến con trẻ bị viêm họng.

Điều quan trọng là uống đủ nước: nước trà, nước cam, nước lọc,… cố gắng uống đủ tránh để cơ thể suy kiệt do mất nước.

Chế độ ăn uống bình thường, không cần thiết phải ăn gì quá đặc biệt. Tuy nhiên vào những ngày nắng nóng thì nên lựa thực phẩm tươi, dễ ăn,… làm sao cố gắng duy trì một chế độ dinh dưỡng cần bằng và đầy đủ là được.

8. Có ở trong nhà tuyệt đối, không tiếp xúc với ánh nắng?

Nhiều người có mối lo thái quá, tức là tuyệt đối không tiếp xúc với ánh nắng vì sợ bị ung thư da, chỉ dám ở trong nhà? Tuy nhiên, ánh nắng cũng đóng vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của cơ thể. Xin bác sĩ cho lời khuyên để người dân có sự an tâm.

ThS.BS Nguyễn Triệu Vũ trả lời: Ánh nắng đóng một vai trò khá quan trọng, không có ánh nắng thì sẽ không có sự sống. Ánh nắng giúp bảo vệ cơ thể, diệt trừ vi khuẩn, giúp đỡ cho con người rất nhiều.

Chỉ nên hạn chế ra đường vào những lúc nắng đỉnh điểm, không nhất thiết là vào những ngày nắng nóng thì không ra đường, nhất là với trẻ nhỏ bạn không nên hạn chế hết những hoạt động ngoài trời. Bởi nếu suốt ngày ở trong nhà thì cũng sẽ không tốt. Cơ thể bé cần tiếp xúc được với ánh nắng thì da mới tổng hợp được vitamin D tốt cho xương, khớp.

Khi ra đường tiếp xúc được với ánh nắng đặc biệt là vào buổi sáng sẽ giúp cơ thể bạn khỏe hơn và khá hơn nhiều; bạn vừa có thể tập thể dục thể thao, hít thở không khí, và có thể phơi nắng ở khung giờ từ 6h30 đến 8h. Chỉ cần bạn biết cách bảo vệ sức khỏe khi thời tiết nắng nóng, nếu buộc phải di chuyển thì cố gắng ăn mặc phù hợp có như vậy thì mới đảm bảo được sức khỏe an toàn cho cả bạn và gia đình.