1. Nám má khá phổ biến ở phụ nữ châu Á

Nhờ BS giải thích rõ hơn, nguyên nhân gây nám da, sạm da là gì? Nám da, tàn nhang, đồi mồi có gì khác nhau?

ThS.BS Trần Ngọc Khánh Nam trả lời: Nám má là tình trạng khá phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ châu Á. Nám là tình trạng tăng sắc tố da tập trung, chủ yếu ở vùng mặt. Nám da ảnh hưởng lớn đến tính thẩm mỹ cũng như sự tự tin của chị em phụ nữ. Nám má có rất nhiều yếu tố sinh bệnh, trong đó có hormone, di truyền và các yếu tố ngoại lai như tiếp xúc ánh nắng mặt trời.

Tăng sắc tố có nhiều biểu hiện như đốm tàn nhang, đồi mồi hay mảng nám trên da. Các tình trạng tăng sắc tố đó đều liên quan đến lão hóa da và tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Tuy nhiên, vẫn có một số đặc điểm khác nhau:

- Tàn nhang là tăng sắc tố trên da có yếu tố gia đình. Tàn nhang rất dễ tái phát.

- Đốm nâu thường gặp ở người lớn tuổi, ở cả nam và nữ. Đặc trưng là những đốm hình tròn màu nâu nằm ở vùng má, cũng có thể gặp ở vùng tay chân.

- Nám má là tình trạng tăng sắc tố, có 3 dạng cơ bản. Đa số nằm ở vùng má, vùng trung tâm mặt hoặc vùng hàm dưới. Nám má thai kỳ là một trường hợp thường gặp và khiến các bà bầu tự ti rất nhiều. Sau khi sinh, tình trạng này phần lớn sẽ giảm, tuy nhiên vẫn có một tỷ lệ vẫn diễn tiến tiếp tục.

Chủ yến nám má do quá trình tiếp xúc ánh nắng nhiều mà không bảo vệ da, kết hợp với yếu tố nội sinh là lão hóa. Sử dụng mỹ phẩm không đúng cũng gây ra những tác hại và làm xuất hiện, làm nặng thêm tình trạng nám má.

2. Điều trị nám da bằng cách nào?

Khoa Da liễu - Thẩm mỹ da của Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM có những phương pháp nào để điều trị nám da?

ThS.BS Trần Ngọc Khánh Nam trả lời: Bệnh nhân nám da gần như chiếm số lượng chính trong những bệnh nhân đến khám tại khoa cho thấy nhu cầu điều trị nám rất lớn.

Trong điều trị nám, bệnh nhân cũng phải hiểu rõ cơ chế gây bệnh. Thứ hai, chống nắng là một trong những phương thức quan trọng và đầu tiên nhất trong điều trị nám.

Do vậy, tại Khoa Da liễu - Thẩm mỹ da của Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, bên cạnh việc tư vấn cho người bệnh về làm sao chống nắng đúng cách, kê đơn gồm thuốc thoa, thuốc uống cần thiết cho quá trình điều trị, chúng tôi còn phối hợp thêm một số phương pháp khác như laser, điện di vitamin C, peel da để làm da sáng hơn.

Bên cạnh đó còn có thể tiêm dưỡng chất. Tiêm dưỡng chất tăng độ ẩm cho da cũng đóng góp thúc đẩy sự đào thải sắc tố nhanh hơn.

Tùy theo cơ địa bệnh nhân, dựa trên sự thăm khám, có thể phối hợp nhiều phương pháp để gia tăng hiệu quả.

3. Điều trị nám má cần sự kiên nhẫn

Nhiều chị em phản hổi rằng, khi đi khám, nhận thuốc về uống nhưng tình trạng nám cugx không được cải thiện. Nhiều người thắc mắc, thuốc để điều trị nám da có đem lại hiệu quả như so với những phương pháp khác không?

ThS.BS Trần Ngọc Khánh Nam trả lời: Nám má là một bệnh lý mãn tính và tái phát, việc điều trị cần rất nhiều thời gian vì không thể bắt cơ thể đào thải melanin một cách nhanh gọn trong vòng 1, 2 tuần.

Trong điều trị, việc đầu tiên cần chú ý là tránh nắng. Ánh sáng là một trong những yếu tố ngoại lai gây tình trạng tăng sắc tố và lão hóa da rất lớn. Để tránh nắng hiệu quả, bác sĩ da liễu thường khuyên các bạn phải sử dụng kem chống nắng.

Việc thoa kem chống nắng cũng cần được thực hiện đúng cách. Kem chống nắng phải thoa dày, thoa trước khi ra nắng từ 20 - 30 phút và thoa lặp lại sau mỗi 2 - 3 tiếng/lần. Như vậy mới đảm bảo được hiệu quả của kem chống nắng.

Khi dùng thuốc hoặc các can thiệp khác cho điều trị nám mà không dùng kem chống nắng thì vô hình trung, chúng ta đang làm cho phương pháp điều trị bị giảm bớt hiệu quả.

Trong phác đồ điều tị nám, kem thoa làm mờ nám là một bước bắt buộc. Để thấy được hiệu quả, thông thường sẽ đánh giá sau khoảng 8 - 12 tuần sử dụng. Đó là lý do chị em cảm thấy điều trị nám bằng thuốc thoa thường chậm có tác dụng.

Nếu đã phối hợp nhưng kết quả đánh giá vẫn thấy chậm, chị em có thể sử dụng thêm thuốc uống, laser, peel da hoặc điện di. Một số chị em có điều kiện về kinh tế và thời gian có thể phối hợp ngay từ đầu chứ không nhất thiết phải chờ.

Cần phải hiểu, điều trị nám má cần sự kiên nhẫn và phải có thời gian để thấy được sự hiệu quả của thuốc trên da.

4. Chống nắng kỹ sau khi peel da

Nhờ BS giải thích cụ thể, điều trị nám da bằng phương pháp peel da như thế nào? Làm sao để da đỡ kích ứng và không bị thâm sạm nhiều hơn trong quá trình điều trị?

ThS.BS Trần Ngọc Khánh Nam trả lời: Peel da là phương pháp dùng hóa chất thoa lên da. Tác dụng của hóa chất làm cho lớp tế bào phía trên bong bớt đi. Peel da làm được 2 việc, thứ nhất, nó làm melanin được đào thải nhanh hơn. Thứ hai, peel da làm cho da được trẻ hóa.

Chúng tôi thường phối hợp peel trong điều trị nám bởi vì giúp da trơn láng, mướt hơn, khi thoa thuốc sẽ không bị cản trở bởi các lớp tế bào chết bên trên, thuốc sẽ ngấm vào da tốt hơn. Quá trình bong da nhờ peel da làm cho melanin được đào thải nhanh hơn.

Tuy nhiên, peel da sẽ khiến da bị đỏ, hơi nóng rát và hơi khô. Đối với nám da, chúng tôi thường sử dụng những loại peel nhẹ nhàng. Da tăng sắc tố nếu peel mạnh sẽ dễ gây viêm, tăng sắc tố sau viêm, vô tình làm nặng hơn tình trạng nám má. Do đó, với trường hợp nám, chúng ta chỉ dùng peel ở mức độ nhẹ để không gây khó chịu cho khách hàng.

Sau khi peel, thường bác sĩ sẽ khuyên khách hàng nên thoa dưỡng ẩm hoặc thoa kem hồi phục da để không có cảm giác khó chịu. Đặc biệt phải luôn luôn nhớ thoa kem chống nắng. Da sau khi peel hơi kích ứng nhẹ, nếu không chống nắng kỹ sẽ gây tình trạng tăng sắc tố sau viêm và làm mảng nám đậm hơn.

Sau khi peel, các bạn nhớ thoa kem dưỡng ẩm hoặc kem hồi phục da và thoa kem chống nắng kỹ và đúng cách.

5. Laser phát huy hiệu quả với nám má sâu trung bì

Điều trị nám da bằng laser có phải một biện pháp tốt hiện nay không, thưa BS?

ThS.BS Trần Ngọc Khánh Nam trả lời: Laser là một phương pháp phổ biến và khách hàng đến Khoa Da liễu - Thẩm mỹ da chúng tôi cũng thường quan tâm đến phương pháp này.

Nhưng như đã nói ở trên, nám má là một bệnh và việc điều trị phải theo phác đồ. Điều quan trọng nhất chúng ta phải làm là chống nắng và thoa kem làm mờ nám. Chúng ta không thể sử dụng laser đơn độc mà không có chống nắng và kem thoa làm mờ nám.

Sau chống nắng và kem thoa làm mờ nám, laser là một bước khá cần thiết. Laser giúp ích rất nhiều trong điều trị nám da, đặc biệt là tình trạng nám má dai dẳng. Đối với nám má nằm sâu trong trung bì mà thuốc không ngấm đến được, laser sẽ phát huy hiệu quả, giúp chúng ta giải quyết phần nám sâu.

Do vậy, hiện nay laser là phương pháp rất hiệu quả trong điều trị nám. Tuy nhiên, để nói là hiệu quả nhất thì chưa có một bảng xếp hạng nào cho thấy điều này. Cơ chế của nám má gồm rất nhiều con đường sinh bệnh học khác nhau, nên điều trị nám má sẽ là sự phối hợp của nhiều phương pháp, đa phương thức trong điều trị. Phương thức nào cũng có vai trò riêng chứ không có phương thức nào quyết định gần như toàn bộ.

Sự phối hợp này là vô cùng cần thiết và sẽ giúp bệnh nhân đạt được hiệu quả cao hơn.

6. Tuân thủ toa thuốc của bác sĩ sau khi dùng laser trị nám

Chăm sóc da sau khi điều trị nám bằng laser như thế nào, thưa BS?

ThS.BS Trần Ngọc Khánh Nam trả lời: Laser trong điều trị nám là phương pháp rất nhẹ nhàng. Da nám đã có sẵn tình trạng tăng sắc tố nên các can thiệp đều phải nhẹ nhàng. Làm quá mạnh tay có thể gây viêm và nặng thêm tình trạng tăng sắc tố.

Sau laser điều trị nám, việc đầu tiên chúng ta phải luôn nhớ là chống nắng. Chống nắng là phương pháp đơn giản nhưng rất quan trọng. Trong lúc khám, tôi luôn nhán mạnh với khách hàng về vai trò của chống nắng. Dù không thể thấy ngay lập tức nhưng vai trò của chống nắng là vai trò về lâu dài.

Đa phần laser nám sẽ không gây ra tình trạng bong, đỏ, rát. Tuy nhiên, chúng ta vẫn phải tuân thủ toa thuốc của bác sĩ trong đợt điều trị. Bên cạnh đó, phải thoa kem chống nắng đúng cách.

Nếu các bạn muốn thoa thêm các loại kem dưỡng khác, có thể mang các sản phẩm này khi đến khám với bác sĩ để được tư vấn kỹ hơn.

7. Dùng mặt nạ, kem dưỡng ẩm phù hợp không ảnh hưởng đến kết quả điều trị nám

Khi bị nám da, chị em có nên đắp mặt nạ, bôi kem dưỡng da không? Nên chọn những sản phẩm như thế nào là tốt để có thể hỗ trợ trong quá trình điều trị nám da?

ThS.BS Trần Ngọc Khánh Nam trả lời: Đắp mặt nạ là phương pháp để đưa thêm dưỡng chất vào da, làm dịu da, cảm giác chúng ta được thư giãn. Trong quá trình điều trị nám, bạn vẫn có thể đắp mặt nạ như bình thường.

Tuy nhiên, nếu sau khi đắp mặt nạ mà có cảm giác ngứa, châm chích, có thể da bạn dị ứng với những thành phần trong mặt nạ. Nếu trước nay vẫn sử dụng bình thường, chúng ta có thể phối hợp được trong quá trình điều trị.

Trong quá trình điều trị, đa số toa thuốc của bác sĩ đều có thuốc chính điều trị nám má và nếu bệnh nhân có tình trạng khô da kèm theo, hoặc da dầu, da nhờn, bác sĩ sẽ tư vấn luôn bạn có cần thêm kem dưỡng ẩm hay không.

Thực tế, các kem dưỡng ẩm hay lotion rất cần thiết cho bệnh nhân da khô. Bệnh nhân có da dầu sẽ được tư vấn bằng sản phẩm lỏng và nhẹ hơn. Bệnh nhân da khô thường sẽ dùng dạng cream đặc hơn.

Việc phối hợp thêm mặt nạ, kem dưỡng ẩm hoàn toàn có thể và vẫn mang lại hiệu quả điều trị. Tuy nhiên, tất cả sản phẩm dùng lên da tại một thời điểm cần phải xem xét có sự đối chọi lẫn nhau hay không. Khi đến khám, các bạn có thể mạnh dạn đặt câu hỏi cho bác sĩ để xem sản phẩm bạn dùng có phù hợp với đơn thuốc mà bác sĩ sẽ kê hay không.

8. Không tự ý dùng tretinoin, retinol trong quá trình điều trị nám

Người bị nám da cần lưu ý những thành phần nào hay những sản phẩm chăm sóc da, trang điểm da không, thưa BS?

ThS.BS Trần Ngọc Khánh Nam trả lời: Trang điểm là một phần không thể thiếu của chị em phụ nữ. Nó sẽ làm cho chúng ta tự tin hơn, đặc biệt là những bệnh nhân bị nám lại càng có xu hướng che bớt khuyết điểm.

Chúng ta vẫn có thể trang điểm trong quá trình điều trị nám. Tuy nhiên, tôi nhấn mạnh nếu các bạn có sử dụng các sản phẩm chăm sóc da có khả năng làm trẻ hóa da theo chiều hướng bong tróc như tretinoin, retinol thì nên báo với bác sĩ. Những thuốc này có thể làm tình trạng bong tróc da nặng hơn khi phối hợp chung với điều trị nám.

Các sản phẩm trang điểm bình thường vẫn có thể sử dụng trong quá trình điều trị nám.

Đối với khách hàng đang điều trị nám, phần lớn thuốc điều trị có tác dụng gây kích ứng nhẹ trên da hoặc hơi khô nhẹ. Nếu bạn gặp những tình trạng này, khi tẩy trang phải nhẹ nhàng, không chà xát quá mạnh để không làm bong tróc nhiều hơn, khiến da bị rát khi thoa thuốc.

Sau khi tẩy trang, có thể thoa một lớp kem dưỡng ẩm nhẹ để bề mặt da được làm dịu, có thể thoa kem trị nám như bình thường.

9. Kiêng nắng trong quá trình điều trị nám

Trong quá trình điều trị nám da, việc bổ sung các loại vitamin có cần thiết không, thưa BS? Bên cạnh đó, có nhóm thực phẩm nào cần phải kiêng cử không?

ThS.BS Trần Ngọc Khánh Nam trả lời: Bổ sung vitamin là tốt cho toàn bộ cơ thể, tốt cho sức khỏe của chúng ta. Làn da phản ánh sức khỏe của chúng ta rõ rệt. Đương nhiên nếu chúng ta ăn đầy đủ các nhóm thức ăn cũng như vitamin, cơ thể khỏe mạnh, da cũng tự động đẹp hơn.

Chúng ta có thể ăn tất cả, miễn sao đảm bảo được một chế độ ăn cân bằng, đầy đủ dinh dưỡng và tốt cho cơ thể.

Tôi luôn nhấn mạnh điều duy nhất cần phải kiêng chính là kiêng nắng. Ánh sáng mặt trời chính là một trong những thứ ảnh hưởng rất lớn đến quá trình điều trị. Những chị em làm việc trong văn phòng, tiếp xúc với máy tính nhiều nên sử dụng những loại kem chống nắng chống được ánh sáng xanh từ màn hình máy tính, màn hình điện thoại, máy tính bảng.

Những nghiên cứu mới cho thấy, ánh sáng xanh cũng tác động lên da rất nhiều và gây tình trạng tăng sắc tố, lão hóa da không kém gì tia UVA, UVB. Tùy theo đặc điểm nghề nghiệp, có thể cân nhắc lựa chọn những loại kem chống nắng phù hợp.