Mề đay không chịu “đi”: Là dị ứng hay bệnh mạn tính?

Mề đay là gì?

Mề đay (còn gọi là nổi mày đay) là một phản ứng viêm da cấp tính hoặc mạn tính, đặc trưng bởi các mảng sần phù, ngứa dữ dội, có thể đỏ hoặc nhạt màu, xuất hiện bất ngờ trên da. Triệu chứng có thể biến mất nhanh chóng nhưng cũng có thể kéo dài và tái đi tái lại.

Theo các chuyên gia da liễu, mề đay chia thành 2 nhóm chính:

- Mề đay cấp tính: Thường kéo dài dưới 6 tuần, liên quan đến yếu tố dị ứng như thức ăn, thuốc, côn trùng đốt, nhiễm siêu vi…

- Mề đay mạn tính: Kéo dài trên 6 tuần, thường không rõ nguyên nhân và có xu hướng tái phát nhiều lần.

Khi nào mề đay là biểu hiện của dị ứng?

Ở nhiều người, mề đay là phản ứng của hệ miễn dịch với một yếu tố dị nguyên nào đó từ bên ngoài (như hải sản, trứng, sữa, thuốc kháng sinh, nọc côn trùng, phấn hoa…). Trong những trường hợp này, triệu chứng thường khởi phát nhanh, kèm theo ngứa ngáy, sưng phù, có thể kèm theo khó thở, đau bụng, tiêu chảy - biểu hiện của một phản ứng dị ứng toàn thân.

Nếu loại bỏ được yếu tố gây dị ứng, các triệu chứng thường sẽ lui nhanh trong vòng vài giờ đến vài ngày. Tuy nhiên, việc tự ý dùng thuốc hoặc không xác định đúng nguyên nhân dị ứng dễ khiến bệnh tái phát.

Mề đay kéo dài: cảnh báo bệnh mạn tính?

Khi mề đay tái diễn liên tục hoặc kéo dài trên 6 tuần, không tìm được nguyên nhân cụ thể, đây thường là mề đay mạn tính tự phát. Bệnh chiếm khoảng 70-80% trường hợp mề đay mạn tính và gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống của người bệnh - từ mất ngủ, khó tập trung đến trầm cảm, lo âu.

Ngoài ra, một số bệnh lý nền có thể liên quan đến mề đay kéo dài như:

- Rối loạn chức năng tuyến giáp

- Lupus ban đỏ hệ thống

- Viêm gan siêu vi

- Nhiễm ký sinh trùng đường ruột

- Ung thư (rất hiếm gặp).

Do đó, nếu mề đay không thuyên giảm sau vài tuần hoặc có biểu hiện bất thường (sụt cân, sốt kéo dài, nổi hạch…), người bệnh nên được khám chuyên khoa để tầm soát nguyên nhân tiềm ẩn.

Điều trị: Không chỉ dừng lại ở việc “chống ngứa”

Thuốc kháng histamine vẫn là lựa chọn đầu tay trong điều trị mề đay, giúp giảm ngứa và mảng sần. Trong trường hợp nặng, bác sĩ có thể kê thêm corticosteroid ngắn hạn hoặc thuốc điều hòa miễn dịch (như omalizumab).

Tuy nhiên, việc điều trị hiệu quả đòi hỏi:

- Xác định và loại bỏ yếu tố kích hoạt (nếu có).

- Điều trị bệnh nền liên quan.

- Thay đổi lối sống: hạn chế thức ăn dễ gây dị ứng, giảm stress, ngủ đủ giấc.

- Không tự ý dùng thuốc, đặc biệt là thuốc chống dị ứng hay corticoid kéo dài.

Mề đay không “vô hại” như nhiều người nghĩ

Dù hầu hết các trường hợp mề đay đều không nguy hiểm tính mạng, nhưng trong một số trường hợp, mề đay có thể là biểu hiện sớm của sốc phản vệ – đặc biệt nếu kèm theo phù mặt, môi, lưỡi, khó thở, tụt huyết áp. Đây là tình trạng cấp cứu y tế, cần được xử trí ngay.

Ngoài ra, mề đay mạn tính kéo dài còn khiến người bệnh mất ngủ, suy giảm năng suất lao động, ảnh hưởng tâm lý nghiêm trọng. Một số người vì ngại ngần hoặc thiếu hiểu biết mà sống chung với bệnh nhiều năm, khiến việc điều trị khó khăn hơn.

Lời khuyên từ chuyên gia

Nếu bạn thường xuyên bị nổi mề đay, đặc biệt là kéo dài hơn 6 tuần, đừng xem nhẹ. Hãy chủ động đi khám da liễu hoặc miễn dịch - dị ứng để xác định nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp.

Việc điều trị sớm và đúng cách không chỉ giúp kiểm soát triệu chứng mà còn ngăn ngừa các biến chứng mạn tính ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng sống.

Tóm lại, mề đay không chịu “đi” có thể là dấu hiệu của một bệnh lý mạn tính chứ không đơn thuần là dị ứng thoáng qua. Đừng để cảm giác ngứa ngáy âm ỉ làm khổ bạn mỗi ngày - hãy hành động sớm để tìm lại làn da và giấc ngủ bình yên.