Sáng 12/6, Phòng khám Đa khoa Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch đã tổ chức chương trình Tư vấn và tầm soát sức khỏe tháng 6 với chủ đề “Bướu lành tuyến tiền liệt - chẩn đoán và điều trị”. Buổi tư vấn sức khỏe số 6/2021 gồm 2 nội dung: Bướu lành tuyến tiền liệt (u xơ tuyến tiền liệt) và Hình ảnh học trong chẩn đoán u tiền liệt tuyến.

Phần nội dung thứ nhất do PGS.TS.BS Nguyễn Phúc Cẩm Hoàng - chuyên gia thận-niệu-nam khoa, trình bày.

Theo BS Cẩm Hoàng, khoảng 10% nam giới ở độ tuổi 40 mắc bệnh u xơ tuyến tiền liệt và tỷ lệ này ở người từ 50 tuổi trở lên khoảng 30 - 40%.

PGS.TS.BS Nguyễn Phúc Cẩm Hoàng - chuyên gia thận-niệu-nam khoa, Phòng khám Đa khoa Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch

1. Triệu chứng của u xơ tuyến tiền liệt

U xơ tuyến tiền liệt có 2 triệu chứng là đi tiểu khó và bàng quang kích thích.

Khi bị u xơ, tuyến tiền liệt sẽ phì đại, đè lên phần niệu đạo đi qua tuyến tiền liệt và cổ bàng quang. Các bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh thông qua các triệu chứng như rối loạn việc đi tiểu trong 2 nhóm tiểu khó và tiểu lắt nhắt của nam giới độ tuổi từ 50.

Tùy theo độ tuổi mà mức độ chẩn đoán chính xác khác nhau. Nếu bệnh nhân ở độ tuổi từ 60-70 tuổi thì độ chính xác khoảng 50-60%, nếu nam giới ở độ tuổi cao hơn thì mức độ chính xác đến 80% mà không cần siêu âm, xét nghiệm.

2. Biến chứng của u xơ tuyến tiền liệt

U xơ tuyến tiền liệt không phải bệnh ung thư, tuy nhiên vẫn gây ra những biến chứng nặng nếu không được điều trị.

Những biến chứng thường gặp như bàng quang biến dạng do nước tiểu bị tắc. Khi bàng quang bị biến dạng sẽ có các túi ngắt, lòng bàng quang không còn trơn láng và có sạn.

Nó tiếp tục gây biến chứng lên 2 ống tiểu và thận làm 2 ống tiểu và thận phình to. Tình trạng thận phình to lâu ngày sẽ gây suy thận.

3. Chẩn đoán u xơ tuyến tiền liệt

Bác sĩ thăm khám tuyến tiền liệt bằng cách đưa ngón tay vào trực tràng để xác định độ lớn của tuyến tiền liệt, sau đó cho bệnh nhân siêu âm, xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm máu và dựa trên bảng điểm triệu chứng để xác định mức độ nặng nhẹ của bệnh.

Bác sĩ sẽ phân mức độ điểm thành điểm thấp (0-7 điểm), điểm trung bình (8-19 điểm), điểm nặng (20-35 điểm). Dựa trên điểm số sẽ có cách điều trị tương ứng.

Bệnh nhân có mức điểm thấp, các bác sĩ sẽ không cho thuốc và hướng dẫn về chế độ sinh hoạt như không nhịn tiểu lâu, không uống nhiều nước vào ban đêm, hạn chế đi các phương tiện công cộng và tái khám.

Ở mức điểm trung bình, ngoài việc dặn dò bệnh nhân thay đổi hành vi và cách sống, bác sĩ sẽ cho thuốc và ít khi phải phẫu thuật.

Trường hợp bệnh nhân ở giai đoạn đầu của mức điểm nặng vẫn dùng thuốc. Nếu bệnh vẫn diễn tiến nặng, sẽ cân nhắc việc phẫu thuật cho bệnh nhân.

Tùy theo mức điểm của bảng điểm triệu chứng mà có cách điều trị khác nhau. Cách điều trị phổ biến của bệnh u xơ tuyến tiền liệt là dùng thuốc, vì khoảng 90% bệnh nhân dùng thuốc đều có hiệu quả. Chỉ có khoảng 10% bệnh nhân mắc bệnh phải điều trị bằng cách phẫu thuật.

4 loại thuốc phổ biến là Xatral, Avodart, Vesicare, Minirin... Tùy theo các triệu chứng mà các bác sĩ sẽ kê thuốc cho bệnh nhân.

4. Điều trị u xơ tuyến tiền liệt

Cắt đốt nội soi

Ngày xưa, bác sĩ phải nhìn trực tiếp vào ống soi nhưng hiện nay chỉ cần nhìn thông qua màn hình và dùng máy đốt điện để cắt phần bướu phì đại.

Sau khi cắt phần bướu giúp tái thông lòng niệu đạo, bệnh nhân đi tiểu được. Hiện nay tại Việt Nam vẫn còn sử dụng máy đốt điện, tuy nhiên theo trào lưu của thế giới, các bệnh viện cũng chuyển sang dùng kỹ thuật laser thay máy đốt điện.

Thực chất laser cũng là một con dao tuy nhiên con dao này có cường độ cao và khi cắt ít để lại sẹo.

Laser càng hiện đại thì độ an toàn càng cao vì dao cắt bén nhưng không cắt phạm, không làm thủng các cơ quan kế cận. Có các loại laser như laser ánh sáng xanh, laser holmium và nhiều loại laser hiện đại hơn.

Nguyến tắc là laser cần có bước sóng ngắn để không xuyên thấu và phải tập trung năng lượng nhiều vào vị trí cần cắt.

Những bệnh viện lớn điều trị bệnh nhân bị u xơ tuyến tiền liệt ở Việt Nam đã áp dụng biện pháp laser song song với máy đốt điện. Ở TPHCM, máy đốt điện vẫn được sử dụng phổ biến hơn do có giá thành thấp.

Mổ mở

Trước đây không có máy đốt điện, kỹ thuật laser và thuốc nên bác sĩ thường sử dụng phương pháp điều trị này. Hiện nay ở TPHCM gần như không còn áp dụng, tuy nhiên ở các tỉnh, huyện xa vẫn còn áp dụng phương pháp này.

PGS.TS.BS Nguyễn Phúc Cẩm Hoàng đưa ra kết luận:

U xơ tuyến tiền liệt là bệnh lý lành tính của tuyến tiền liệt, rất thường gặp ở nam giới từ 50 tuổi trở lên. Dựa vào các mức độ nặng nhẹ của các triệu chứng, bảng điểm các triệu chứng để quyết định điều trị. Tùy mức điểm từ thấp đến cao mà hướng điều trị từ theo dõi đến điều trị nội khoa, dùng thuốc hoặc điều trị phẫu thuật. Trong đó điều trị nội khoa là ưu tiên chiếm phần lớn các trường hợp.

Điều trị phẫu thuật chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ từ 10-15% và mổ bằng dao đốt điện là chủ yếu. Ngoài ra còn có kỹ thuật laser để đáp ứng nhu cầu cao hơn của người bệnh và mổ mở.

Minh Huy
Ảnh: Phòng khám Đa khoa ĐHYK Phạm Ngọc Thạch