1. Bệnh thoái hóa khớp là gì?

Bệnh thoái hóa khớp là bệnh thường xảy ra ở người lớn tuổi, lúc này xương, cơ, sụn và khớp đều bị tổn thương vì quá trình thoái hóa. Chúng ta có thể bị đau khi vận động, hạn chế đi lại.

Điều chúng ta cần làm là bảo vệ khớp không bị hư hại thêm. Để bảo tồn cho hoạt động cơ xương khớp, chúng ta cần có chế độ dinh dưỡng phù hợp, tập luyện phù hợp, lưu ý một số động tác cần hạn chế.

2. Thoái hóa khớp cần bổ sung những chất gì?

Thoái hóa khớp liên quan đến nhiều bộ phận: thứ nhất đó là cơ. Cơ bám vào xương giúp xương hoạt động tốt. Cơ phải khỏe mới giúp chúng ta vận động được. Bản chất của cơ là đạm, nếu chúng ta ăn thực phẩm giàu đạm như thịt, cá, tôm cua, đậu hũ… sẽ tạo ra acid amin. Acid amin sẽ được tổng hợp lên chính cơ của chúng ta.

Khi bị thoái hóa khớp, chúng ta cần chú ý đến việc ăn uống và bổ sung đạm. Người lớn tuổi sẽ khó ăn thức ăn đạm vì răng yếu dẫn đến khó nhai. Một số người không có thói quen ăn nhiều đạm nên cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng: cần phải ăn 2/3 hoặc nửa chén thịt, 1 chén cá. Bữa ăn như vậy mới bảo đảm được chế độ dinh dưỡng cho cơ thể. Tuy nhiên, nếu ăn lượng đạm nhiều hơn sẽ không tốt vì góp phần gây ra gout hoặc bệnh mỡ máu.

Đối với sụn, cơ thể cần được cung cấp các chất xơ hòa tan, canxi để tạo thành khối sụn. Chất xơ hòa tan có nhiều trong thực phẩm có độ hơi nhớt như rau dền, mồng tơi, nha đam, hột é. Cam, quýt, bưởi cũng có những loại thực phẩm trên các chất xơ này.

Canxi có nhiều trong sữa, cá nhỏ (ăn nguyên xương), tôm tép (ăn cả vỏ)… sẽ hỗ trợ cho người bị thoái hóa khớp.

Dây chằng là những mô liên kết cần có sự dẻo dai, cũng đòi hỏi cung cấp đủ chất đạm, canxi…

Chế độ dinh dưỡng đầy đủ canxi và đạm góp phần giúp quá trình thoái hóa của xương khớp chậm hơn - ảnh: AloBacsi tổng hợp

3. Bệnh nhân thoái hóa khớp cần có chế độ dinh dưỡng ra sao?

Khi bị thoái hóa khớp, chúng ta cần ăn đủ thịt cá, rau xanh, chất béo… Cần thay đổi nhiều loại thực phẩm khác nhau. Ví dụ như hôm nay ăn mồng tơi, ngày mai ăn đậu bắp. Ngoài ra, chúng ta cần ăn các loại cam, quýt, bưởi.

Đối với người thoái hóa khớp, thừa cân béo phì, trọng lượng sẽ đè lên khớp và gây tổn thương nặng nề hơn. Các bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân khi bị thoái hóa khớp giảm cân. Để giảm cân thì cần giảm năng lượng bổ sung vào cơ thể. Những món ăn cần giảm là cơm, bún, mì, phở (bột đường). Bình thường chúng ta ăn 2 chén cơm thì giảm xuống chỉ còn 1.5 chén. Nếu vẫn chưa đạt được mục tiêu cân nặng thì giảm xuống chỉ còn 1 chén cơm trong bữa ăn.

Bệnh nhân cần ăn đủ đạm, phải đảm bảo 50-70 gram cá trong bữa ăn, tương đương với nửa chén trong một bữa ăn.

Đối với chất béo, chúng ta phải giảm nhiều. Đừng sử dụng quá nhiều thực phẩm chứa dầu mỡ, khi chế biến ưu tiên hấp, luộc; tránh chiên xào và bỏ mỡ, da để hạn chế chất béo. Bên cạnh đó, chúng ta nên bổ sung rau để tránh đói bụng.

Nếu uống sữa để bổ sung canxi, khi bị tăng cân thì chúng ta nên chọn sữa không đường để giảm chất béo, chất đường. Như vậy, chúng ta sẽ không bị lên cân khi sử dụng từ 2-3 ly sữa một ngày.

4. Người bệnh thoái hóa khớp cần vận động ra sao?

Khi đang bị đau do thoái hóa khớp, chúng ta không thể vận động nhiều. Như vậy, cần chú trọng đến chế độ ăn kiêng. Khi khớp đã ổn hơn, chúng ta cần vận động để tiêu hao bớt năng lượng, đồng thời giúp cơ căng và dây chằng chắc hơn. Như vậy, cơ sẽ khỏe và canxi giữ được trong xương. Nhờ vậy, quá trình thoái hóa khớp sẽ chậm lại và hạn chế bị hỏng thêm.

Các động tác vận động sẽ sử dụng nhiều cơ khớp khác nhau. Ví dụ như khi bị thoái hóa khớp gối, chúng ta có thể tập tay, cổ, lưng và bụng… Nếu bệnh nhân không thể chạy nhảy thì ngồi tập cũng giúp tiêu hao bớt năng lượng, cơ được cứng cáp hơn.

Nếu một người đang bị thoái hóa khớp gối, chúng ta sẽ tập các bài tập hỗ trợ tăng cường cơ, khớp gối. Sau khi phục hồi, người đó sẽ hoạt động lại bình thường.

Như vậy, quá trình tập luyện sẽ trở nên cần thiết để tiêu hao năng lượng và giúp cơ tốt hơn. Nhờ tập luyện, chúng ta sẽ giữ được khả năng vận động của các cơ, khớp bị thoái hóa.

Trọng Dy (tổng hợp)