Theo lộ trình tham gia BHYT của các nhóm đối tượng được Luật BHYT quy định thì nhóm trẻ em dưới 6 tuổi phải tham gia ngay khi luật có hiệu lực thi hành từ 1.7.2009; nhóm HS-SV tham gia bắt buộc từ 1.1.2010 và đến 2012 nhóm nông dân phải tham gia; năm 2014 nhóm dân số còn lại cuối cùng sẽ phải tham gia BHYT.

Tuy nhiên, trong số khoảng 35 triệu người chưa có BHYT có cả người chưa từng tham gia BHYT theo lộ trình do Luật BHYT quy định và có cả số người phải tham gia nhưng không tham gia đầy đủ. Một trong những rào cản tham gia BHYT đó là khả năng cung ứng và chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh (KCB) nhiều nơi chưa đáp ứng được nhu cầu của người bệnh. Tổng số giường bệnh là 190 nghìn giường (bình quân 22,1 giường bệnh/1.000 dân), quá thấp so với nhiều nước khiến hầu hết các BV đều quá tải.


Đối với khối doanh nghiệp, thực tế chỉ có khoảng 50% đối tượng thuộc khu vực doanh nghiệp tham gia BHYT. Các doanh nghiệp ngoài quốc doanh chỉ đạt 30%.

Bộ Y tế đã tiến hành mở rộng KCB BHYT tại tuyến huyện và tuyến xã góp phần giảm quá tải ở các tuyến trên. Đã có 8.204 cơ sở KCB thực hiện KCB BHYT, trong đó cơ sở tuyến huyện là 1.190; xã tư nhân là 276; 6.178 trạm y tế xã và y tế cơ quan đơn vị.

Năm 2010, quỹ BHYT đã bảo đảm cân đối thu chi và kết dư khoảng 3 tỷ đồng. Tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia, sự ổn định này mới là tạm thời vì mức giá của một số dịch vụ y tế hiện đang áp dụng trên bảng giá ban hành từ năm 1995 còn quá thấp. Xét ở phạm vi từng tỉnh thì có nhiều tỉnh chưa đảm bảo thu chi của quỹ.

Dự báo, trong những năm tới, chi phí quỹ BHYT sẽ gia tăng khi Chính phủ thay đổi giá viện phí và mở rộng phạm vi quyền lợi về thanh toán chi phí sàng lọc, chẩn đoán sớm một số bệnh theo định hướng của Luật BHYT.