Thoát vị đĩa đệm là tình trạng như thế nào?

Câu hỏi

Thoát vị đĩa đệm là nỗi lo lắng của nhiều người khi bước vào tuổi trung niên, nó gắn liền với những cơn đau thắt lưng không dứt. Xin bác sĩ cắt nghĩa “thoát vị đĩa đệm” hay “thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng” là tình trạng như thế nào ạ?

Trả lời

Thầy thuốc ưu tú ThS.BS.CK2 Chu Tấn Sĩ

Trưởng khoa Ngoại Thần kinh, Bệnh viện Nhân dân 115 - Bệnh viện Nhân dân 115

Ảnh minh họa - Nguồn Internet

Đau lưng là một triệu chứng đưa người bệnh đến bệnh viện khám bệnh chiếm 85% trong số trường hợp mắc bệnh. Trong số đó người ta chia ra “đau lưng cấp”, “đau lưng bán cấp” và “đau lưng mạn tính”, trong các nhóm đau lưng chỉ có 1% bị thoát vị đĩa đệm.

Cột sống gồm 7 đốt cổ, 12 đốt ngực và 5 đốt thắt lưng, phía dưới là một khối cùng cụt, giữa các đốt sống có một đĩa đệm có nhiệm vụ hấp thu lực khi cơ thể di chuyển, vận động. Khi đĩa đệm bị tổn thương và có thể di chuyển khỏi vị trí bình thường của nó, được gọi là “thoát vị” và do di chuyển khỏi đĩa đệm đang nằm nên được gọi là “thoát vị đĩa đệm”.

Thoát vị đĩa đệm là hậu quả của một quá trình thoái hóa đã tiến triển đến giai đoạn thoát vị, có thể xảy ra sau một tai nạn người ta gọi là thoát vị đĩa đệm sau chấn thương. Thường thì xảy ra trên một chấn thương mạnh đột ngột và sai tư thế.

Thoát vị đĩa đệm giữa chấn thương và bệnh lý có gì khác nhau:

- Thoát vị đĩa đệm chấn thương thường còn nguyên chức năng nhưng do chấn thương ở lực mạnh, lực xé và sai tư thế nên đĩa đệm di chuyển khỏi vị trí bình thường và gây nên thoát vị. Nhưng đĩa này còn nguyên tính chất của một đĩa đệm.

- Thoát vị đĩa đệm thoái hóa: trên một đĩa đệm mất chức năng và chuyển tiếp qua từng giai đoạn của thoái hóa đến một thời điểm gây nên thoát vị đĩa đệm gây chèn ép thần kinh, chèn ép tủy, chèn ép bao rễ và đẩy bệnh nhân vào bệnh viện. Trường hợp này đĩa đệm đã mất chức năng.

Do đó cần phân biệt giữa “thoát vị đĩa đệm chấn thương” và “thoát vị đĩa đệm bệnh lý” để có thái độ xử trí phù hợp.

“Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng” là một thể của thoát vị đĩa đệm nói chung, xảy ra trên các đốt sống ở phần thắt lưng gồm L1,2,3,4,5. Vì ở phần thắt lưng nên được gọi là thoát vị đĩa đệm thắt lưng.

Về tần suất, thoát vị đĩa đệm thường xảy ra ở cổ và thắt lưng là 2 đoạn vận chuyển lớn nhất trong trục cột sống. Đối với thoát vị đĩa đệm thắt lưng, trường hợp thường gặp là thoát vị ở tầng L5S1 chiếm 45-50% số trường hợp, kế tiếp là L4,5 chiếm 40-45%, tiếp theo là tầng L3,4 chiếm 5% số trường hợp, các tầng còn lại như L1,2 và L2,3 thì chiếm khoảng 1-2% số trường hợp.

Như đã nói trên thoát vị đĩa đệm gồm thoát vị đĩa đệm sau chấn thương hoắc thoát vị đĩa đệm do thoái hóa. Độ tuổi trung niên đã trải qua quá trình sống và làm việc nên đĩa đệm của họ thường hay bị thoái hóa. Do đó tuổi trung niên là tuổi của thoát vị đĩa đệm thoái hóa và gây nên theo trình tự 1 đĩa đệm còn nguyên tính năng sau đó thoái hóa.

Trong thoái hóa chia làm 2 loại thoái hóa không triệu chứng và thoái hóa có triệu chứng, sau đó chuyển qua thể tiếp theo là thoát vị (thoát vị nằm trong bao hoặc thoát vị ngoài bao).

Thoát vị được chia làm 2 loại thoát vị nằm trong bao hay bị đứt vỡ dây chằng và gây thể di chuyển của thoát vị trong lòng đốt sống.

Như vậy đối với người trung niên bị đau lưng, thoát vị đĩa đệm do thoái hóa thì sẽ có từng giai đoạn và triệu chứng khi đi khám cũng diễn tiến theo từng giai đoạn đó.