Giảm cân - Bí quyết sống khỏe, sống thọ và sống chất lượng hơn mỗi ngày

1. Những lợi ích giảm cân đem lại cho bạn

Nhiều người chỉ nghĩ đến giảm cân vì ngoại hình, nhưng thực tế việc kiểm soát cân nặng còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Vậy tại sao giảm cân lại quan trọng đối với sức khỏe tổng thể. Nhờ BS chia sẻ thêm về vấn đề này ạ!

BS.CK1 Trần Quý trả lời: Giảm cân không chỉ giúp cải thiện vóc dáng mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức khỏe tổng thể.

Khi cơ thể ở trạng thái thừa cân hoặc béo phì, nguy cơ mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường type 2, bệnh tim mạch, cao huyết áp và ung thư tăng lên đáng kể.

Nghiên cứu cho thấy, giảm cân giúp kiểm soát huyết áp và cải thiện độ nhạy insulin: Giảm 5-10% trọng lượng cơ thể có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch từ 20-30% và giúp giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường lên đến 58%.

Không chỉ ảnh hưởng đến cơ quan nội tạng, béo phì còn gây áp lực lớn lên hệ cơ xương khớp, đặc biệt là vùng gối và háng, làm tăng nguy cơ viêm xương khớp, thoái hóa khớp và hạn chế vận động. Việc giảm cân giúp giảm tải lên các khớp, cải thiện khả năng di chuyển và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Ngoài ra, giảm cân còn cải thiện chức năng hô hấp, giảm nguy cơ mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ (OSA), một tình trạng gây gián đoạn giấc ngủ và dẫn đến mệt mỏi vào ban ngày. Khi giảm mỡ ở vùng cổ và bụng, áp lực lên đường thở giảm, giúp giấc ngủ sâu hơn và cơ thể tỉnh táo hơn.

Bên cạnh lợi ích thể chất, giảm cân còn có tác động tích cực đến sức khỏe tinh thần. Những người thừa cân thường có nguy cơ cao mắc trầm cảm và lo âu do tự ti về ngoại hình và các vấn đề sức khỏe đi kèm. Khi cân nặng được kiểm soát, hình ảnh bản thân cải thiện, giúp tăng sự tự tin, giảm căng thẳng và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Cuối cùng, duy trì cân nặng hợp lý không chỉ giúp phòng tránh bệnh tật mà còn kéo dài tuổi thọ. Các nghiên cứu cho thấy những người có BMI trong mức khỏe mạnh có nguy cơ tử vong do bệnh mãn tính thấp hơn đáng kể so với những người béo phì.

Vì vậy, giảm cân không đơn thuần là một mục tiêu thẩm mỹ mà còn là một chiến lược quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe, tăng tuổi thọ và nâng cao chất lượng sống.

2. Giảm 5-10% cân nặng, giảm gần một nửa nguy cơ mắc đái tháo đường

Thừa cân béo phì hay mỡ nội tạng được xem là yếu tố làm tăng nguy cơ kháng insulin và dẫn đến đái tháo đường, việc giảm cân có thể giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn như thế nào? Và khi giảm mỡ nội tạng sẽ mang lại những lợi ích ra sao trong việc kiểm soát bệnh lý này ạ?

BS.CK1 Trần Quý trả lời: Giảm cân đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa và kiểm soát bệnh đái tháo đường type 2.

Khi cơ thể tích tụ quá nhiều mỡ đặc biệt là mỡ nội tạng, lượng mỡ này không chỉ là kho dự trữ năng lượng mà còn tiết ra các yếu tố gây viêm, làm tăng tình trạng kháng insulin và khiến đường huyết tăng cao. Đây là một trong những cơ chế chính dẫn đến sự khởi phát và tiến triển của bệnh đái tháo đường type 2.

Đối với người chưa mắc đái tháo đường type 2

Giảm cân là một trong những biện pháp hiệu quả nhất giúp ngăn ngừa bệnh đái tháo đường type 2, đặc biệt ở những người thừa cân béo phì có yếu tố nguy cơ cao.

Nghiên cứu cho thấy, chỉ cần giảm 5-10% trọng lượng cơ thể, có thể giảm nguy cơ phát triển đái tháo đường nhờ vào việc cải thiện độ nhạy insulin và kiểm soát đường huyết tốt hơn. Điều này đặc biệt quan trọng với những người có tiền sử gia đình mắc bệnh hoặc có hội chứng chuyển hóa.

Đối với người đã mắc đái tháo đường type 2

Việc giảm cân đặc biệt là giảm mỡ nội tạng, độ nhạy insulin được cải thiện giúp cơ thể sử dụng insulin hiệu quả hơn, từ đó kiểm soát đường huyết tốt hơn. Thậm chí có thể giúp một số bệnh nhân đạt được giai đoạn thuyên giảm, duy trì mức đường huyết bình thường mà không cần dùng thuốc.

Ngoài ra, ở những người bị đái tháo đường kèm theo thừa cân béo phì, nguy cơ biến chứng tim mạch, đột quỵ, suy thận, tổn thương thần kinh và bệnh võng mạc cao hơn nhiều so với người có cân nặng bình thường. Việc giảm cân giúp giảm nguy cơ tổn thương các cơ quan quan trọng như tim, gan và thận, đồng thời cải thiện huyết áp và mỡ máu, giúp phòng ngừa biến chứng hiệu quả.

Như vậy, kiểm soát cân nặng không chỉ là một biện pháp hỗ trợ mà còn là một phần quan trọng trong chiến lược phòng ngừa và điều trị đái tháo đường type 2, giúp kéo dài tuổi thọ và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh.

3. Giảm cân để bảo vệ trái tim khỏi đột quỵ và nhồi máu cơ tim

Béo phì được xem là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu của bệnh tim mạch. Xin bác sĩ giải thích béo phì tác động đến tim mạch như thế nào và vì sao việc kiểm soát cân nặng lại giúp giảm nguy cơ mắc bệnh này?

BS.CK1 Trần Quý trả lời: Béo phì là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tim mạch, bao gồm tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Nguyên nhân là do lượng mỡ thừa trong cơ thể, đặc biệt là mỡ nội tạng, có thể gây ra tình trạng viêm mãn tính, gây rối loạn lipid máu dẫn đến hình thành mãng xơ vữa làm hẹp động mạch và tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.

Ngoài ra, béo phì cũng có liên quan đến huyết áp cao. Khi cơ thể mang một trọng lượng lớn hơn mức cần thiết, tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu đi khắp cơ thể, từ đó làm tăng áp lực lên thành mạch máu. Điều này dẫn đến nguy cơ bị xơ vữa động mạch cao hơn do áp lực thành mạch cao lâu ngày.

Kiểm soát cân nặng mang lại lợi ích gì?

Nghiên cứu cho thấy rằng chỉ cần giảm 5-10% trọng lượng cơ thể, người thừa cân có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim mạch từ 20-30%, giảm huyết áp xuống 4-5 mmHg, giúp cải thiện lưu thông máu và giảm áp lực lên tim.

Giảm cân cũng giúp cải thiện mức cholesterol trong máu. Những người béo phì thường có mức cholesterol xấu (LDL) cao và cholesterol tốt (HDL) thấp, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch. Khi giảm cân, nồng độ LDL giảm xuống, trong khi HDL tăng lên, giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch tốt hơn.

Vì vậy, kiểm soát cân nặng là một trong những biện pháp quan trọng để bảo vệ tim mạch, giúp giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm và kéo dài tuổi thọ.

4. Gan nhiễm mỡ không do rượu: Vì sao cần kiểm soát cân nặng?

Gan nhiễm mỡ không do rượu ngày càng phổ biến, đặc biệt ở những người thừa cân, béo phì. Có nhiều phương pháp điều trị gan nhiễm mỡ, nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy giảm cân là biện pháp hiệu quả nhất. Vì sao việc giảm cân giúp cải thiện tình trạng mỡ tích tụ trong gan, thưa BS? Khi đó, gan sẽ được hưởng những lợi ích nào ạ?

BS.CK1 Trần Quý trả lời: Gan nhiễm mỡ không do rượu (Non-Alcoholic Fatty Liver Disease - NAFLD) là một tình trạng trong đó mỡ tích tụ quá mức trong gan, gây ảnh hưởng đến chức năng gan và làm tăng nguy cơ biến chứng như viêm gan nhiễm mỡ (NASH), xơ gan và thậm chí ung thư gan. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến NAFLD là béo phì và kháng insulin, làm rối loạn chuyển hóa chất béo trong gan.

Giảm cân là biện pháp hiệu quả nhất giúp cải thiện gan nhiễm mỡ ở những người thừa cân, béo phì. Nghiên cứu cho thấy, giảm từ 5-10% trọng lượng cơ thể có thể giảm đáng kể lượng mỡ tích tụ trong gan, giúp gan hoạt động hiệu quả hơn. Khi cân nặng giảm, độ nhạy insulin được cải thiện, giúp cơ thể kiểm soát đường huyết tốt hơn, đồng thời giảm viêm hệ thống và stress oxy hóa, hai yếu tố quan trọng làm tổn thương tế bào gan.

Ngoài ra, giảm cân còn giúp giảm nguy cơ tiến triển từ gan nhiễm mỡ sang viêm gan nhiễm mỡ và xơ gan. Những thay đổi tích cực này không chỉ giúp phục hồi chức năng gan mà còn giảm nguy cơ mắc các bệnh chuyển hóa khác như đái tháo đường típ 2, rối loạn lipid máu và bệnh tim mạch.

Việc giảm cân an toàn và khoa học cần kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường thực phẩm giàu chất xơ, protein nạc và chất béo tốt, đồng thời hạn chế tinh bột tinh chế và chất béo bão hòa. Tập luyện thể dục thường xuyên, đặc biệt là các bài tập aerobic và rèn luyện sức mạnh, cũng giúp tăng khả năng đốt cháy mỡ thừa trong gan.

Như vậy, kiểm soát cân nặng không chỉ giúp cải thiện bệnh gan nhiễm mỡ mà còn bảo vệ sức khỏe lâu dài, giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm và nâng cao chất lượng sống.

5. Giảm cân giúp cải thiện chất lượng hô hấp và giấc ngủ

Nhiều nghiên cứu cho thấy giảm cân có thể giúp cải thiện chức năng hô hấp, đặc biệt ở những người thừa cân, béo phì. Bác sĩ có thể giải thích rõ hơn cơ chế này không ạ?

BS.CK1 Trần Quý trả lời: Những người thừa cân và béo phì thường gặp vấn đề về hô hấp, đặc biệt là nguy cơ cao mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ (OSA).

Hội chứng ngưng thở khi ngủ (Obstructive Sleep Apnea - OSA) là một rối loạn giấc ngủ phổ biến, trong đó đường thở bị tắc nghẽn lặp đi lặp lại trong khi ngủ, khiến người bệnh tạm thời ngừng thở hoặc thở nông. Mỗi lần ngừng thở có thể kéo dài vài giây đến hơn 10 giây, xảy ra nhiều lần trong đêm, làm giấc ngủ bị gián đoạn và giảm chất lượng.

Những người mắc OSA thường ngáy to, ngủ không sâu, dễ tỉnh giấc, mệt mỏi vào ban ngày và có nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch, tăng huyết áp và đái tháo đường.

Nghiên cứu cho thấy rằng giảm 10% trọng lượng cơ thể có thể giúp giảm 50% triệu chứng ngưng thở khi ngủ, do giảm áp lực lên đường thở và hạn chế tình trạng tắc nghẽn.

Ngoài ra, giảm cân còn giúp tăng dung tích phổi, làm cho quá trình hô hấp trở nên dễ dàng hơn. Những người thừa cân thường có mỡ tích tụ ở vùng bụng, gây áp lực lên cơ hoành và làm giảm khả năng mở rộng của phổi. Khi trọng lượng cơ thể giảm xuống, phổi có thể mở rộng tốt hơn, giúp hít thở sâu hơn và cải thiện mức oxy trong máu.

Không chỉ với hội chứng ngưng thở khi ngủ, giảm cân cũng mang lại lợi ích cho những người mắc hen suyễn và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). Khi cân nặng giảm, phổi hoạt động hiệu quả hơn, giúp giảm triệu chứng khó thở, mệt mỏi và tăng khả năng vận động.

6. Giảm cân giúp tinh thần phấn chấn

Có nhiều người sau khi giảm cân chia sẻ rằng họ cảm thấy tinh thần tốt hơn, ít căng thẳng và tự tin hơn. Vậy giảm cân ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần như thế nào, thưa BS?

BS.CK1 Trần Quý trả lời: Giảm cân không chỉ mang lại lợi ích cho sức khỏe thể chất mà còn có tác động tích cực đến sức khỏe tinh thần. Những người bị thừa cân hoặc béo phì thường cảm thấy tự ti, lo lắng về ngoại hình, thậm chí mắc trầm cảm do áp lực từ xã hội và những khó khăn trong cuộc sống hàng ngày.

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, khi giảm cân, hormone serotonin và dopamine - hai chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến cảm giác hạnh phúc – tăng lên, giúp cải thiện tâm trạng và giảm căng thẳng. Đồng thời, việc giảm cân nhờ tập thể dục giúp cơ thể sản sinh endorphin, một loại hormone tự nhiên giúp chống lại căng thẳng và tạo cảm giác vui vẻ, thư giãn.

Bên cạnh đó, sự tự tin về hình ảnh bản thân cũng được cải thiện đáng kể. Những người đạt được cân nặng mong muốn thường cảm thấy thoải mái hơn khi giao tiếp, làm việc và tham gia các hoạt động xã hội, từ đó tăng cường sự gắn kết xã hội và chất lượng cuộc sống.

7. Giảm cân nâng tầm chất lượng cuộc sống

Không chỉ giúp cải thiện sức khỏe, giảm cân còn có thể nâng cao chất lượng cuộc sống. Bác sĩ có thể chia sẻ cụ thể hơn về những thay đổi tích cực mà một người có thể trải nghiệm sau khi giảm cân thành công ạ? Và nhờ BS chia sẻ về một/ hoặc vài trường hợp giảm cân thành công cùng những tác động tích cực mang lại cho cuộc sống của họ ạ!

BS.CK1 Trần Quý trả lời: Giảm cân không chỉ mang lại lợi ích về sức khỏe mà còn tác động tích cực đến chất lượng cuộc sống trên nhiều khía cạnh. Khi đạt được cân nặng hợp lý, nhiều người cảm thấy cơ thể nhẹ nhàng, linh hoạt hơn, giúp họ dễ dàng thực hiện các hoạt động hàng ngày như đi bộ, leo cầu thang hay chơi thể thao mà không còn cảm giác mệt mỏi hay đau nhức xương khớp.

Ngoài ra, giảm cân cũng giúp cải thiện giấc ngủ, đặc biệt ở những người mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ do béo phì như đã giải thích ở đâu trước

Về mặt tinh thần, nhiều nghiên cứu cho thấy việc giảm cân giúp giảm căng thẳng, lo âu và cải thiện sự tự tin như đã giải thích ở đâu trước

Bên cạnh đó, giảm cân còn giúp tăng hiệu suất làm việc, do cơ thể có nhiều năng lượng hơn, giảm tình trạng mệt mỏi và mất tập trung. Nhiều người cũng cảm thấy có động lực hơn để duy trì lối sống lành mạnh, từ đó nâng cao sức khỏe lâu dài và phòng tránh nhiều bệnh lý nguy hiểm.

Nhìn chung, khi đạt được cân nặng hợp lý, không chỉ sức khỏe được cải thiện mà chất lượng sống cũng thay đổi đáng kể, giúp mỗi người có một cuộc sống khỏe mạnh, tích cực và hạnh phúc hơn.

8. Giảm cân mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhẹ gánh chi phí y tế

Ngoài lợi ích về sức khỏe, việc duy trì cân nặng hợp lý có thể mang lại những lợi ích kinh tế gì cho cá nhân và xã hội, thưa BS?

BS.CK1 Trần Quý trả lời: Giảm cân không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe mà còn giảm chi phí y tế đáng kể. Những người thừa cân có nguy cơ mắc nhiều bệnh mạn tính, đồng nghĩa với việc họ phải chi tiêu nhiều hơn cho thuốc men, khám bệnh và điều trị. Khi giảm cân, nguy cơ mắc các bệnh này giảm xuống, giúp tiết kiệm chi phí điều trị.

Bên cạnh đó, những người có cân nặng hợp lý thường có năng suất làm việc cao hơn, ít nghỉ ốm hơn, từ đó giúp cải thiện thu nhập và cơ hội thăng tiến trong công việc.

Nhìn chung, giảm cân không chỉ giúp cải thiện sức khỏe mà còn có tác động tích cực đến tài chính cá nhân và kinh tế xã hội.