Giải thích vì sao cần theo dõi chó mèo 10-15 ngày sau khi cắn/cào người?

Bệnh dại là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất, với tỉ lệ tử vong gần như 100% khi đã phát bệnh. Ở Việt Nam, nguồn lây chủ yếu đến từ chó và mèo. Vì vậy, khi bị chó mèo cắn hoặc cào, người dân thường được hướng dẫn theo dõi con vật trong 10-15 ngày.

Nhiều người thắc mắc: vì sao lại là khoảng thời gian này? Và nếu sau 15 ngày con vật chết hoặc bỏ đi thì người bị cắn có còn nguy cơ mắc bệnh dại hay không?

Vì sao phải theo dõi chó mèo trong 10-15 ngày?

Khi chó hoặc mèo mắc bệnh dại, vi rút dại sẽ nhân lên và tập trung nhiều trong tuyến nước bọt của chúng. Thông thường, trước khi xuất hiện triệu chứng lâm sàng, con vật đã có thể truyền vi rút qua vết cắn hoặc cào. Sau khi phát bệnh, chó mèo thường tử vong rất nhanh, chỉ trong vòng vài ngày đến tối đa khoảng 10 ngày.

Do đó, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Bộ Y tế Việt Nam quy định: sau khi bị chó mèo cắn hoặc cào, cần nhốt hoặc theo dõi tình trạng con vật trong vòng 10 ngày (có nơi áp dụng đến 15 ngày để an toàn hơn).

Nếu sau 10-15 ngày chó mèo vẫn khỏe mạnh, ăn uống bình thường, không có dấu hiệu bất thường như thay đổi hành vi, bỏ ăn, tăng tiết nước bọt, hung dữ bất thường hoặc li bì, thì gần như chắc chắn thời điểm con vật cắn người, nó chưa bị nhiễm vi rút dại. Nghĩa là người bị cắn sẽ không có nguy cơ lây bệnh từ vết thương đó.

Ngược lại, nếu trong vòng 10-15 ngày chó mèo phát bệnh hoặc chết, thì nguy cơ con vật mang vi rút dại là rất cao. Khi đó, người bị cắn cần được xử trí y tế khẩn cấp và tiếp tục tiêm phòng dại theo phác đồ.

Như vậy, mốc 10-15 ngày là khoảng thời gian “an toàn sinh học” để xác định chó mèo có đang mang vi rút dại tại thời điểm gây thương tích cho người hay không.

Nếu sau 15 ngày chó mèo chết hoặc bỏ đi thì sao?

Trường hợp này cần phân tích kỹ:

Nếu chó mèo chết trong khoảng 10-15 ngày sau khi cắn người:

Đây là dấu hiệu nguy hiểm. Bởi chó mèo mắc bệnh dại thường phát bệnh và tử vong nhanh chóng. Khi đó, người bị cắn được xem là đã có nguy cơ phơi nhiễm với vi rút dại.

Người bệnh cần tiếp tục hoặc khẩn trương tiêm đầy đủ vắc xin phòng dại, đồng thời có thể phải tiêm thêm huyết thanh kháng dại tùy mức độ vết thương và chỉ định của bác sĩ.

Nếu chó mèo chỉ chết sau khi đã qua 15 ngày theo dõi:

Nguy cơ lây dại cho người gần như không còn. Bởi lẽ, nếu con vật thực sự mang vi rút dại, nó sẽ phát bệnh và tử vong sớm hơn, trong vòng 10 ngày sau khi cắn. Nếu nó sống khỏe mạnh qua mốc 15 ngày, thì tại thời điểm gây thương tích, nó không hề mang vi rút dại.

Trường hợp con vật chết vì các nguyên nhân khác (bệnh tật thông thường, tai nạn, bị xe đụng…) sau 15 ngày thì không ảnh hưởng đến nguy cơ của người bị cắn trước đó.

Nếu chó mèo bỏ đi, không theo dõi được:

Đây là tình huống rủi ro vì ta không biết tình trạng thực tế của con vật. Với nguyên tắc an toàn, người bị cắn cần được coi là đã phơi nhiễm và phải hoàn tất phác đồ tiêm phòng dại theo hướng dẫn của bác sĩ.

Không nên chủ quan chờ đợi hay bỏ dở liệu trình vì bệnh dại không có thuốc chữa, chỉ có thể phòng ngừa bằng vắc xin. 
                       

Lưu ý

Người dân cần nhớ: không bao giờ tự ý ngưng tiêm vắc xin phòng dại nếu chưa có chỉ định của bác sĩ. Dù chi phí và thời gian có thể khiến nhiều người e ngại, nhưng sự an toàn tính mạng luôn là ưu tiên hàng đầu. Bệnh dại một khi đã phát thì không có thuốc chữa, và cách duy nhất để bảo vệ chính mình là tiêm vắc xin đúng và đủ liều.