1. Yếu tố nào có thể giúp thay đổi được chiều cao ở trẻ?

AloBacsi thường nhận được câu hỏi rằng nếu cha mẹ lùn thì có phải chắc chắn con cũng sẽ lùn, điều này có đúng không, thưa BS?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Có 3 yếu tố chính quyết định chiều cao của một đứa trẻ, thứ nhất là yếu do yếu tố di truyền, thứ hai là dinh dưỡng, thứ ba là do lối sống.

Khi cha mẹ lùn, sẽ không thể thay đổi được yếu tố thứ nhất, nhưng ở yếu tố thứ hai và ba vẫn có thể thay đổi được.

Nghĩa là con sinh ra vẫn có thể cao hơn cha mẹ, không nhất thiết con phải bằng hoặc thấp hơn cha mẹ. Nhưng cao đến mức độ nào sẽ tuỳ thuộc vào dinh dưỡng và lối sống, không thể hy vọng một chiều cao quá vượt trội hay khác biệt quá lớn với cha mẹ.

Tuy nhiên nếu cha mẹ giúp con thực hiện tốt chế độ dinh dưỡng và lối sống, chiều cao ở trẻ vẫn có thể đạt được mức độ cao hơn đáng kể so với cha mẹ.

2. Trong giai đoạn nào chiều cao của trẻ sẽ phát triển nhiều nhất?

Trong suốt quá trình phát triển của một người thì những giai đoạn nào chiều cao tăng trưởng nhiều nhất?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Trong giai đoạn tuổi dậy thì, chiều cao của trẻ sẽ phát triển nhiều nhất, đối với bé gái là từ 12-15 tuổi, ở bé trai là từ 13-17 tuổi. Đây là giai đoạn tăng trưởng chiều cao mạnh nhất của một đứa trẻ đang trong giai đoạn phát triển.

3. Giai đoạn nào việc tăng trưởng chiều cao sẽ ngừng lại?

Đến bao nhiêu tuổi thì nam và nữ sẽ ngừng cao? Sau thời điểm này liệu có cách nào tác động giúp tăng chiều cao không?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Thông thường, sau tuổi dậy thì từ 1-2 năm, chiều cao sẽ tăng trưởng rất chậm. Trước đó, chiều cao có thể tăng nhiều centimet (cm) trong một năm, nhưng sau giai đoạn này chiều cao sẽ tăng chậm lại ở mức nhiều năm cho một centimet (cm).

Theo các tài liệu khoa học, đến năm 25 tuổi một người sẽ hoàn toàn không thể cao thêm được nữa.

4. Cần cung cấp chất gì để giúp trẻ phát triển chiều cao?

Để tăng chiều cao, trẻ cần được cung cấp những chất gì, vào thời điểm nào?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Đây là một kiến thức rất phổ biến, cha mẹ phải cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng, trong đó bao gồm canxi và vitamin D. Dinh dưỡng không chỉ gồm hai chất trên, cha mẹ cần cung cấp thêm protein để cơ thể tổng hợp các hormone và nhiều yếu tố khác trong quá trình tăng trưởng của trẻ.

Chế độ dinh dưỡng này sẽ đi từ giai đoạn khi trẻ còn bé đến khi lớn, không nên đợi trẻ đến năm 12 hay 14 tuổi, cha mẹ mới “nhồi” các chất dinh dưỡng để hy vọng con đạt được một chiều cao đột biến, đó là một suy nghĩ sai lầm.

Chế độ dinh dưỡng cho trẻ phải được áp dụng từ khi còn nhỏ đến lúc lớn lên.

5. Phụ huynh có nên tin vào những sản phẩm bổ sung chất được quảng cáo giúp tăng trưởng chiều cao cho trẻ?

Liên quan đến vấn đề bổ sung dưỡng chất, nhiều cha mẹ thấy con thấp hơn các bạn thường mua rất nhiều sản phẩm chứa canxi và vitamin D được quảng cáo giúp tăng chiều cao nhanh chóng. Theo BS, trẻ nên được bổ sung canxi và vitamin D như thế nào mới hiệu quả?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Nhu cầu dưỡng chất của trẻ trong từng giai đoạn là khác nhau, ví dụ trẻ từ 1-3 tuổi, nhu cầu canxi ở mức khoảng 500mg, trẻ 10 tuổi là khoảng 1000mg. Vitamin D ở trẻ từ 1-3 tuổi là khoảng 2500 đơn vị, đến 10 tuổi vào khoảng từ 4000-5000 đơn vị.

Khi cha mẹ bổ sung vitamin D cho trẻ, cần phải lưu ý liều lượng cho từng lứa tuổi. Ví dụ một bữa ăn bình thường chỉ đáp ứng được 50% nhu cầu canxi, trẻ sẽ không hấp thu đủ lượng canxi cần thiết. Vì vậy, trong mỗi bữa ăn, cha mẹ cần tăng cường thêm thực phẩm có chứa chất canxi như tôm, cua, cá, sò…

Để cung cấp vitamin D, cha mẹ cần lưu ý cho trẻ phơi nắng vì tiền vitamin trong da sẽ chuyển hoá thành vitamin D.

Lượng vitamin D có trong thức ăn cũng rất ít, đây cũng là lý do các bác sĩ luôn khuyên cha mẹ nên cho trẻ phơi nắng, trong trường hợp không được phơi nắng hoặc phơi nắng ít, có thể thay thế bổ sung vitamin D bằng đường uống.

Vitamin D có nhiều trong các loại thực phẩm như sữa chua, sữa tươi… Ngày nay, các loại chế phẩm từ sữa là những sản phẩm rất ưu việt, bổ sung lượng vitamin D có sẵn trong thành phần. Khi trẻ uống sữa sẽ hấp thu được cả chất canxi và vitamin D vào cơ thể.

Còn đối với trẻ sơ sinh, sữa mẹ luôn là ưu tiên hàng đầu.   

6. Khi trẻ thừa hoặc thiếu canxi, vitamin D, điều gì sẽ xảy ra?

Điều gì xảy ra khi trẻ thiếu hoặc thừa canxi vitamin D khi cha mẹ cố “nhồi” quá nhiều sản phẩm hỗ trợ tăng chiều cao?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Cha mẹ thường có những mong đợi áp dụng vào những đứa con của mình. Khi muốn con được phát triển toàn diện, cha mẹ liên tục “nhồi nhét” rất nhiều loại thực phẩm, với hy vọng con sẽ đạt được sự tăng trưởng vượt bậc.

Nhưng cha mẹ cần phải biết nhu cầu dinh dưỡng hàng ngày là một định lượng, không phải cho trẻ hấp thu nhiều dưỡng chất sẽ mang lại kết quả tốt. Đôi khi lại cho một kết quả tác dụng ngược với mong đợi.

Khi thừa canxi sẽ gây ra tình trạng buồn nôn, táo bón, chóng mặt, thậm chí là đau nhức xương. Thừa vitamin D gây ra các triệu chứng tăng canxi huyết, buồn nôn, chóng mặt, thậm chí là mất nước, nặng hơn nữa có thể dẫn đến tử vong, là những tác dụng ngược cha mẹ nên lưu ý.

Không phải cung cấp nhiều là tốt. Khi cung cấp canxi trong một thời dài, liên tục và vượt quá ngưỡng nhu cầu hàng ngày sẽ gây ra hiện tượng tích tụ canxi trong đài bể thận, gây ra sỏi thận, sỏi bàng quang và rất nhiều vấn đề liên quan khác.

7. Môn thể thao nào giúp trẻ tăng chiều cao hiệu quả?

Nhờ BS chỉ ra những môn thể thao nào giúp tăng chiều cao? Có phải tập gym trẻ sẽ lùn không?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Nhiều phụ huynh cho rằng là tập gym để tăng khối lượng cơ. Hiện nay, chưa có tài liệu nào đề cập về vấn đề trẻ tập gym sớm sẽ lùn.

Theo tôi để có thể tăng trưởng chiều cao tốt nên chơi những môn thể thao có tác động đến quá trình vận động, đặc biệt là sự vận động của các xương dài giúp sụn tích hợp tăng trưởng tốt, trong khi vận động sẽ kích thích lên tuyến yên tạo ra hormone tăng trưởng giúp cho trẻ cao lớn hơn. 

Môn thể thao cụ thể có thể thấy trong quá trình vận động tác dụng đến xương dài, chẳng hạn như cầu lông, bóng chuyền, đá banh… đây là những môn thể thao phổ biến.

8. Hậu quả của việc luyện tập thể thao quá sức là gì?

Nếu trẻ tập luyện quá sức, quá cường độ thì có thể dẫn đến những hậu quả gì ạ?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Khi trẻ tập luyện quá sức, nhiều vấn đề liên quan sẽ xảy ra chẳng hạn như là chấn thương, các cơ vận động quá mức liên tục sẽ gây ra các vi tổn thương trong cơ hoặc gây ra sự mệt mỏi, thiếu hụt năng lượng cho trẻ, tác động ngược lại quá trình phát triển. Khi đó trẻ lại thiếu năng lượng, không đủ nội tiết tố gây ra tình trạng chậm phát triển so với bình thường.

9. Dựa vào đâu để nhận biết được trẻ bị thiếu hormone tăng trưởng?

Xin BS cho biết thêm: trường hợp nào thì nghi ngờ trẻ bị thiếu hormon tăng trưởng?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Trong trường hợp này, phụ huynh hãy nhìn vào những trẻ cùng trang lứa với con mình, khi thấy thân hình con nhỏ hơn so với các bạn, đây là một dấu hiệu nghi ngờ.

Cụ thể hơn, phụ huynh có thể nhìn vào mặt của trẻ và nhận thấy khuôn mặt rất "nhi hoá", tay chân nhỏ, xương nhỏ nên nghi ngờ và đưa trẻ đến bệnh viện để xét nghiệm về hormone tăng trưởng.

10. Những sai lầm phổ biến trong việc lựa chọn phương pháp phát triển chiều cao cho trẻ?

BS nhận thấy những sai lầm phổ biến của các phụ huynh khi lựa chọn phương pháp phát triển chiều cao cho con?

ThS.BS Calvin Q Trịnh trả lời: Trong 3 yếu tố giúp trẻ phát triển chiều cao, yếu tố đầu tiên là không thể thay đổi được. Phụ huynh có thể thay đổi yếu tố thứ hai và ba, cung cấp cho con mình một chế độ dinh dưỡng đầy đủ và hợp lý. Nếu không thực hiện một chế độ hợp lý sẽ không mang lại một kết quả tốt.

Ngoài ra, một lối sống lành mạnh về học tập, nghỉ ngơi, ngủ đúng giờ và đủ giấc là một điều cần thiết trong giai đoạn tăng trưởng của trẻ, để tuyến yên có thể tiết ra hormone tăng trưởng giúp trẻ được phát triển toàn diện.