Gần 20.000 người đã đăng ký hiến mô và tạng sau khi chết

Kể từ năm 2013 đến nay, Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia đã tiếp nhận được 19.300 người đăng ký hiến tặng mô/tạng sau khi chết/chết não.Có hơn 3.300 ca ghép tạng đã được thực hiện thành công.

Ảnh minh họa: Internet

Đó là thông tin được đưa ra trong chương trình kỷ niệm 5 năm thành lập Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia ngày 29/11/2018..

Tại lễ kỷ niệm 5 năm thành lập Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia với một chương trình mang tên “Cho đi là còn mãi” diễn ra ngày 29.11, Thứ trưởng thường trực Bộ Y tế GS.TS Nguyễn Viết Tiến ghi nhận, đánh giá cao những nỗ lực, thành công của Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia trong 5 năm qua. Hy vọng người dân thấu hiểu rằng hiến mô, tạng là việc làm nhân đạo, khoa học đích thực, đồng thời kêu gọi mọi người sẵn sàng tham gia hiến tạng của mình nếu không may qua đời hoặc bị chết não, góp phần cứu người bệnh hiểm nghèo.

Chương trình “Cho đi là còn mãi” phần tổng kết hành trình 5 năm hành động của Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia. Trước đây, quan niệm về hiến tặng mô, tạng tại Việt Nam còn rất hạn chế. Khi nhắc tới chuyện cho một phần thân thể sau khi qua đời, nhiều người còn hồ nghi và sợ hãi. Năm 2014, sau một năm hoạt động, trung tâm chỉ vận động được hơn 200 người đăng ký hiến tặng mô, tạng.

Bắt đầu đi vào hoạt động từ năm 2013, Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia chỉ có 5 nhân sự. Trung tâm ra đời trong bối cảnh nền y học nước nhà đã đạt được nhiều thành tựu về ghép tạng.

Tuy nhiên, vào thời điểm đó, quan niệm về hiến tặng mô/tạng tại Việt Nam còn rất hạn chế. Khi nhắc tới lĩnh vực này, nhiều người còn hồ nghi và sợ hãi.

Năm 2014, sau 1 năm hoạt động, Trung tâm vận động được hơn 200 người đăng ký hiến tặng mô/tạng sau khi chết/chết não. Số những người đăng ký chủ yếu là lãnh đạo, cán bộ của trung tâm, những người bạn bè, người thân của cán bộ trung tâm và một số y bác sĩ.

Đến năm 2017, trung tâm vận động thêm được nhiều người tiếp cận với câu chuyện hiến tặng mô/tạng và đưa tổng số người đăng ký hiến tặng khi chết/chết não lên tới 12.000 người.

Tuy nhiên, thời điểm này, việc vận động đăng ký hiến tặng mô/tạng còn rất khó khăn, nhiều người chưa hiểu đầy đủ về lĩnh vực này đã tạo trở ngại lớn cho các hoạt động của trung tâm.

Sau sự kiện bé Hải An hiến giác mạc đầu năm 2018 đã gây xúc động cho toàn xã hội. Hiệu ứng từ câu chuyện của mẹ con bé đã thôi thúc nhiều người hiến tặng như bé Vân Nhi, thiếu tá Lê Hải Ninh, bé Vân Nhi, anh Nguyễn Ngọc Khiêm... Lãnh đạo trung tâm quyết định tăng cường công tác truyền thông hơn nữa. Hiệu ứng từ câu chuyện về bé Hải An đã có sức lan toả lớn.

Từ tấm gương của cô bé, hàng ngàn người đã tự nguyện đến trung tâm để ghi tên mình vào danh sách những người sẵn sàng hiến tặng mô/tạng khi chết/chết não.

Khi công tác truyền thông được đẩy mạnh, nhiều gia đình đã hiến tặng mô/tạng như thiếu tá Lê Hải Ninh, bé Vân Nhi, anh Nguyễn Ngọc Khiêm hay kỹ sư Nguyễn Xuân Hải…. ra đi và được gia đình trao tặng lại một phần thân thể của họ cho những bệnh nhân đang mắc bệnh hiểm nghèo.

Cũng trong năm 2018, Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia đã ký kết hợp tác với Tổng công ty Hàng không Việt Nam.

Theo ký kết này, Tổng công ty Hàng không Việt Nam sẽ phối hợp vận chuyển tạng miễn phí và tạo điều kiện tối đa để kíp y bác sĩ đi cùng có thể sử dụng các chuyến bay đáp ứng kịp thời việc cứu chữa những người bệnh chờ ghép tạng giữa các vùng miền trên cả nước.

Sau 5 năm hoạt động, đến nay cả nước đã có 19.300 người đăng ký hiến mô tạng sau khi chết, chết não. Kể từ ngày 20.7.2015 đến nay, đã có 6 ca điều phối tạng xuyên Việt được thực hiện.

Cần hiểu về hiến tạng và thủ tục hiến tạng:

- Người hiến đủ 18 tuổi, có đủ năng lực hành vi dân sự là có thể đăng ký. Bạn chỉ cần điền vào mẫu văn bản tình nguyện hiến tặng thân xác, và cùng người làm chứng (người thân trong gia đình) ký tên.

- Hầu hết các cơ sở y tế trên cả nước đều có thể tiếp nhận đơn đăng ký hiến tạng. Người có nguyện vọng hiến tạng nhưng có thắc mắc có thể liên hệ Trung tâm Điều phối Quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người (http://moh.gov.vn) hoặc đơn vị điều phối tại BV Chợ Rẫy (TP.HCM)... để được giải đáp, tư vấn.

- Những người cao tuổi cũng có thể hiến một phần mô, tạng (gan, thận, giác mạc…) sau khi chết, chết não. Đừng bao giờ nghĩ mình quá già, không thể đăng ký hiến tạng.

- Việc hiến xác hay nội tạng dựa trên tinh thần tự nguyện, nên sẽ không có chế độ bồi dưỡng cụ thể nào bằng tiền hoặc hiện vật. Đơn xin hiến tạng không có giá trị ràng buộc về mặt pháp lý. Người đã đăng ký hiến có thể thay đổi quyết định bất kỳ lúc nào.

- Một người chết não có thể cứu sống hàng chục người khác. Có hơn 18 cơ quan trong cơ thể có thể được sử dụng để cấy ghép, cứu người như tim, gan, thận, phổi…

- Trước khi thực hiện lấy nội tạng để cấy ghép, đội ngũ bác sĩ sẽ phải thực hiện các bước kiểm tra nghiêm ngặt tình trạng cơ thể người hiến. Người mắc các bệnh như HIV, viêm gan, lao... không đủ điều kiện để tham gia hiến tạng.

- Việc hiến tặng phải được thực hiện ngay khi sau người hiến qua đời do tai nạn, chết não. Hầu hết các cơ quan nội tạng như gan, thận, tim… đều chỉ bảo quản được từ vài giờ, đến không quá một ngày.

- Có thể hiến tạng khi còn sống, gồm hiến thận hoặc một phần gan mà không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe. Người hiến tạng khi còn sống sẽ được cấp thẻ bảo hiểm y tế, khám sức khỏe định kỳ hoàn toàn miễn phí.

- Hiến và ghép tạng không nhằm mục đích thương mại. Việc mua bán nội tạng như gan, thận… là hành vi vi phạm luật pháp Việt Nam và quốc tế.

GS.TS TRỊNH HỒNG SƠN (Giám đốc Trung tâm Điều phối Quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người)