Những thuốc dưới đây tuy mua không cần toa BS nhưng vẫn có thể có tác dụng phụ nguy hiểm khi uống quá liều hay uống liên tục lâu dài.

Ngoài ra, những loại thuốc này có thể tương tác với các loại thuốc bạn đang uống, ảnh hưởng đến hiệu quả và tăng tác dụng phụ nguy hiểm. Bạn chỉ nên uống các loại thuốc này trong thời gian ngắn như 1-2 ngày và nếu tình trạng bệnh không giảm thì nên gặp BS ngay.

1. Thuốc táo bón

Những loại thuốc táo bón có thể dự trữ trong tủ thuốc gia đình như Psyllium, Docusat, Mineral Oil, Polyethylene glycol.

Trái ngược với tiêu chảy, táo bón là một triệu chứng khó chịu khác, nhất là trong lúc đại dịch, muốn đi mà đi không được. Táo bón thường do ít nước trong ruột, làm tăng phần cứng và giảm khả năng di chuyển của phân. Táo bón lâu dài gây ra nhiều tác dụng nguy hiểm như bệnh trĩ, tổn thương ruột, tính tình nóng nảy, và nhăn da mặt.

Thuốc chữa táo bón nhanh nhất là uống nước kết hợp với ăn rau/ trái cây. Nếu triệu chứng táo bón vẫn còn, bạn có thể uống thêm thuốc làm mềm phân hay thuốc kích thích đẩy phân ra ngoài.

Thuốc pha nước Polyethylene glycol (Hình minh họa)

Thuốc chữa táo bón có rất nhiều loại, từ nhẹ đến nặng, từ thuốc viên cho đến thuốc uống, còn có cả viên đặt vào hậu môn. Bạn nên có loại thuốc chữa táo bón nhẹ và vừa tại nhà. Các loại thuốc táo bón nặng dùng không cẩn thận có thể dẫn đến mất nước, kiệt sức, hay mất cân bằng chất điện giải.

Các loại thuốc uống có thể dùng tại nhà là thuốc Docusate làm mềm phân, thuốc Psyllium tăng chất xơ fiber, dầu Mineral Oil để dễ đi cầu hay thuốc pha nước Polyethylene glycol.

Lưu ý là táo bón mạn tính (lâu dài) cần phải gặp bác sĩ để tìm ra lý do, nhất là trường hợp táo bón do hội chứng kính thích ruột (IBS).

2. Thuốc ngủ

Melatonin, Valerian, Benadryl, hay Acetaminophen PM là những loại thuốc sẽ giúp bạn chữa mất ngủ trong thời gian ngắn.

Giấc ngủ là nền móng của một hệ miễn dịch tốt. Khi chúng ta ngủ không được sẽ thấy mệt mỏi, khó chịu, làm việc kém và dễ mắc bệnh do hệ miễn dịch yếu đi.

Vì vậy, trong đại dịch, bạn cần phải quan tâm đến giấc ngủ của mình. Khi ngủ không được, bạn có thể dùng các loại thuốc mua ở tiệm để ngủ dễ. Các loại thuốc này không gây nghiện và chỉ nên dùng ngắn hạn.

Melatonin là loại hormone tự nhiên do cơ thể tiết ra nhiều khi chuẩn bị đến giờ ngủ và giảm dần khi chúng ta gần thức dậy. Vì vậy, tăng lượng hormone Melatonin bằng cách dùng thuốc là một cách hiệu quả để chữa mất ngủ ngắn hạn. Liều dùng Melatonin thường 5mg đến 10mg.

Tác dụng phụ của thuốc có thể xảy ra là nhức đầu hay chóng mặt khi thức dậy. Bạn không nên uống hơn 20mg mỗi tối.

Liều dùng Melatonin thường 5mg đến 10mg (Hình minh họa)

Thuốc ngủ dạng Antihistamine như Benadryl hay Doxylamine là những dạng kháng histamin gây buồn ngủ. Dùng lâu dài có thể gây các tác dụng phụ nguy hiểm như ác mộng, nhức đầu hay chóng mặt khi thức dậy.

Thuốc Antihistamine có thể trộn chung với thuốc giảm đau, giảm sốt Acetaminophen vừa chữa đau nhức vừa gây buồn ngủ như Acetaminophen PM hay Aleve PM.

Valerian là chiết xuất từ cây, dễ gây buồn ngủ, có thể dùng chữa mất ngủ ngắn hạn. Tác dụng phụ có thể xảy ra gồm nhức đầu hay chóng mặt khi thức dậy.

Lưu ý là nếu bị mất ngủ lâu dài, bạn cần gặp bác sĩ ngay vì những nguy hiểm xảy ra biến chứng như đột quỵ, trụy tim, trầm cảm, hay các bệnh tiêu hóa khác.

3. Kem xức ngứa và giảm đau

Một số kem thoa ngứa và giảm đau như Hydrocortisone 1%, kem Benadryl, và kem Calamine, và kem trụ sinh Triple Antibiotic.

Da nổi mẩn và đỏ ngứa là triệu chứng hay gặp của các bệnh viêm da cơ địa, dị ứng, hay côn trùng cắn. Có sẵn thuốc thoa ngứa ở nhà giúp bạn làm mau lành da, giảm tổn thương da, và ngủ ngon hơn.

Khi da bị ngứa, nhiều người sẽ khó ngủ do phải thức dậy gãy liên tục. Ngứa là một trong những triệu chứng khó chịu nhất, nếu không chữa sẽ dẫn đến các bệnh về tâm lý.

Kem Hydrocortisone mua ở tiệm thường có nồng độ 1% (kem kê toa thường là 2.5%). Hydrocortisone là loại kem steroid thuộc dạng nhẹ. Tuy nhiên, tránh dùng kem này ở vùng da mỏng (da mặt, da vùng cổ, hay vùng kín) do có thể làm mỏng da. Tránh dùng kem Hydrocortisone lâu dài do kem Steroid có thể làm da quý vị mỏng và tạo ra mạch máu li ti mất thẩm mỹ.

Kem Benadryl là kem có chất kháng ngứa Antihistamine. Loại này có thể dùng với người bị dị ứng với kem Steroid hoặc dùng kết hợp. Kem Calamine là một lựa chọn khác để trị ngứa và trị đau rát nhẹ, đặc biệt do tiếp xúc với cây bụi rậm.

Kem Lotion dưỡng da cũng là một loại kem trị ngứa hiệu quả. Khi da khô, da bị nhăn, thiếu nước, dễ bị ngứa. Lotion và chất dưỡng da làm làm căng láng mịn.

Kem trụ sinh (triple antibiotic) cũng là loại kem bạn nên có dành cho các trường hợp phỏng nhẹ, đứt tay, gãy ngứa vết thương lâu lành. Kem trụ sinh giúp da giữ ẩm và làm lành vết thương trong lúc ngăn ngừa vi khuẩn phát triển.

4. Thuốc ho, giảm đờm, nghẹt mũi

Khi có triệu chứng ho, có đờm, nghẹt mũi, bạn có thể dùng những loại thuốc này mà không cần đơn thuốc của bác sĩ: Guaifenesin, Dextromethorphan, Fluticasone/Oxymetazoline xịt, hay Pseudoephedrine.

Ho là một triệu chứng khó chịu khác, kèm theo nghẹt mũi, tăng đờm. Trong mùa COVID-19, đây có thể là những triệu chứng đầu tiên cần phải được chữa ngay lập tức để giảm thiểu các tổn thương vùng hô hấp.

Chỉ nên sử dụng thuốc này trong thời gian ngắn (Hình minh họa)

Guaifenesin trị ho bằng cách giảm đờm trong thanh quản, giảm khó chịu và giảm ho trong khi đó Dextromethorphan ức chế phản xạ ho. Kết hợp Dextro/Guaifenesin chữa ho giảm đờm khá hiệu quả. Dùng thuốc dị ứng Loratadine có thể giảm ho nếu bạn ho do dị ứng.

Nghẹt mũi có thể dùng thuốc xịt Fluticasone hay Oxymetazoline. Lưu ý là không nên dùng thuốc xịt mũi quá lâu do có thể gây nghẹt mũi trở lại. Thay vào đó, tập các bài hít thở để tăng không khí đường mũi. Nếu nghẹt mũi, bạn cũng có thể dùng thuốc Pseudoephedrine để cải thiện.

Các tác dụng phụ có thể của các thuốc chống nghẹt mũi/ ho là nhức đầu, khô cổ và đắng cổ. Lưu ý, bạn chỉ nên dùng các thuốc này trong thời gian ngắn.

5. Thuốc nhỏ mắt và thuốc nhỏ lỗ tai

Đôi mắt của chúng ta là cửa sổ nhìn ra thế giới. Các bệnh về mắt như ngứa mắt, đỏ mắt do dị ứng, viêm nhiễm vi khuẩn, virus, hay khô mắt sẽ làm mắt khó chịu.

Vì vậy, có sẵn trong nhà lọ nước mắt nhân tạo sẽ giúp đôi mắt của bạn mát hơn trong mùa COVID-19.

Các loại thuốc nhỏ mắt dị ứng chứa ketotifen fumarate là loại nhỏ mắt bạn có thể mua ngoài tiệm. Loại này dùng chữa các bệnh đỏ mắt, ngứa mắt, hay viêm sưng mắt. Thuốc nhỏ mắt trụ sinh chloramphenicol 0.5% là loại trụ sinh nhỏ vào mắt trong trường hợp mắt bị nhiễm khuẩn.

Thuốc nhỏ mắt có chứa Steroid như Hydrocortisone có thể mua ngoài tiệm, nhưng cần phải dùng cẩn thận trong trường hợp bạn bị giời leo hay các bệnh nấm ở mắt. Bạn nên hỏi bác sĩ mắt nếu có bất kỳ thắc mắc gì.

Không ráy tai trong nhiều ngày có thể khiến bạn nghe không rõ, đôi khi phải nói thật to làm phiền người xung quanh. Bạn có thể có thể mua dung dịch pha loãng Hydrogen Peroxide-Urea (Debrod) hay dầu Mineral oil để làm mềm ráy.

Bạn nên đi khám bác sĩ mắt ngay khi các triệu chứng về mắt không bớt hay tệ hơn và cũng nhớ khám lỗ tai/thính lực ngay khi không nghe rõ âm thanh xung quanh mình.

>>> BS Wynn Trần hướng dẫn 5 nhóm thuốc nên có sẵn trong nhà mùa dịch