Điều cần biết về hình thức khám bệnh, xét nghiệm, chụp chiếu phổ biến

Từ chụp cắt lớp vi tính (chụp CT) tới nội soi cơ thể, bạn sẽ biết chính xác xét nghiệm y khoa đó diễn ra như thế nào và bạn cần chuẩn bị ra sao.

1. Chụp cắt lớp vi tính (chụp CT)

Được dùng để chẩn đoán hay theo dõi tình trạng bệnh như ung thư, đột quỵ, các vấn đề liên quan tới nội tạng hoặc tổn thương ở xương.Trước khi chụp CT, bạn có thể được yêu cầu dùng một loại thuốc nhuộm cản quang đặc biệt, có thể qua đường uống, dụng cụ thụt hoặc tiêm vào mạch máu.

Máy chụp cắt lớp là một thiết bị giống chiếc hộp lớn với một đường dẫn ngắn ở giữa. Bạn sẽ cần nằm im trên bàn khám và được đẩy vào bên trong đường dẫn. Trong phần lớn trường hợp, đầu bạn vẫn nằm bên ngoài chiếc máy và thời gian chụp cắt lớp chỉ kéo dài khoảng 10-20 phút.

Bạn không nên ăn hay uống bất cứ thứ gì trong nhiều giờ trước khi chụp CT. Chọn những bộ quần áo rộng rãi, thoải mái mặc dù bạn có thể được yêu cầu phải thay trang phục bệnh nhân.

Bất cứ thứ gì bằng kim loại - từ kính, thiết bị trợ thính tới áo ngực có gọng kim loại, trang sức, răng giả đều phải được tháo ra để bên ngoài. Nếu bạn quá căng thẳng, nhân viên chụp CT có thể sắp xếp cho bạn một loại thuốc giảm đau.

2. Sinh thiết

Đây là thủ thuật lấy một mẫu mô nhỏ rồi đưa tới phòng thí nghiệm để xét nghiệm. Nó thường được dùng để xem liệu một cục, bướu hay khối u có phải là ung thư không.

Có nhiều cách để thực hiện thủ thuật sinh thiết, phụ thuộc vào phần cơ thể nào cần lấy mẫu mô làm xét nghiệm. Nhìn chung, bác sĩ sẽ dùng một chiếc kim nhỏ chuyên dụng để lấy một lượng nhỏ tế bào/mô, hay một chiếc kim lớn để trích phần tế bào/mô lớn hơn.

Bạn có thể được dùng thuốc giảm đau, được gây mê cục bộ hoặc gây mê toàn thân. Thủ thuật sinh thiết có thể được tiến hành như một tiểu phẫu, khi một khối mô lớn cần được trích ra.

Việc chuẩn bị phụ thuộc vào loại sinh thiết mà bạn cần. Nhưng bệnh viện sẽ đưa ra chỉ dẫn cụ thể những việc bạn cần làm. Hãy nói với bác sĩ nếu bạn đang dùng bất cứ loại thuốc nào.

3. Chụp quang tuyến vú

Ở Anh, mọi phụ nữ trong độ tuổi 50-70 đều được mời đi chụp quang tuyến vú 3 năm 1 lần. Đây là một loại chụp X-quang nhằm phát hiện sớm ung thư vú.

Mỗi bên ngực của bạn sẽ được đặt trên một chiếc máy chụp X-quang và được là phẳng bằng một tấm nhựa trong. Việc này giúp bầu ngực nằm im và đảm bảo hình ảnh chụp được rõ ràng. Thông thường, máy chụp mỗi bên ngực 2 lần và thời gian chụp quang tuyến vú thường trong khoảng 30 phút.

Chụp quang tuyến vú nhìn chung không đau nhưng bạn có thể trải nghiệm cảm giác khá khó chịu. Mặc quần hay chân váy hơn là đầm liền thân bởi bạn sẽ phải cởi bỏ phần áo trên.

Không dùng xịt khử mùi hay phấn rôm vào ngày chụp quang tuyến vú nhưng lăn khử mùi có thể được. Hãy cho bác sĩ biết trước khi chụp quang nếu bạn từng nâng ngực.

4. Nội soi đại tràng

Nhân viên y tế sẽ dùng một ống dài, mềm, linh hoạt gắn máy quay để thấy được hình ảnh thành ruột kết và ruột thẳng. Nội soi đại tràng được dùng để kiểm tra bất cứ triệu chứng nghi ngờ có vấn đề nào, như tiêu chảy kéo dài hay chảy máu hoặc để tìm dấu hiệu ung thư.

Bác sĩ sẽ đề nghị bạn nằm nghiêng trái và luồn ống gắn máy quay vào hậu môn bạn. Không khí sẽ được bơm vào ruột của bạn và máy quay được di chuyển nhẹ nhàng xung quanh để chụp hình. Nội soi đại tràng mất khoảng 30-45 phút.

Bệnh viện sẽ kê cho bạn một loại thuốc xổ mạnh và hướng dẫn cụ thể thời điểm bạn phải dùng thuốc. Vài ngày trước khi nội soi, bạn cần chuyển sang chế độ ăn ít chất xơ và một ngày trước khi nội soi, chỉ được uống nước hoặc nước trái cây. Nếu bạn cảm thấy căng thẳng quá mức, hãy đề nghị bác sĩ cho sử dụng thuốc giảm đau.

5. Chụp cộng hưởng từ (MRI)

Là kỹ thuật sử dụng từ trường và sóng radio nhằm thu được hình ảnh bên trong cơ thể. Máy chụp cộng hưởng từ là một ống lớn chứa khối nam châm khổng lồ, có thể được sử dụng để chụp bất cứ phần nào trên cơ thể.

Bạn sẽ được đề nghị đổi sang trang phục bệnh nhân và dùng tai nghe hoặc nút bịt lỗ tai vì máy hoạt động sẽ gây tiếng ồn khá lớn. Bạn có thể cần một số chất nhuộm tiêm vào cánh tay trước khi chụp cộng hưởng từ.

Bắt đầu quy trình chụp, bạn sẽ nằm ngửa trên một chiếc giường phẳng và được đẩy vào bên trong máy. Cố gắng nằm càng im càng tốt khi máy chụp ảnh. Việc chụp cộng hưởng từ có thể kết thúc sau 90 phút.

Một số người thấy chụp cộng hưởng tạo cho họ cảm giác sợ hãi như thể đang bị giam giữ trong không gian chật hẹp. Nếu bạn thấy quá lo lắng, hãy nói cho bác sĩ biết trước khi tiến hành chụp cộng hưởng từ và bạn có thể được cho uống thuốc giảm đau.

Mở mắt ra trong quá trình chụp có thể giúp bạn thấy khá hơn. Bạn cũng sẽ được yêu cầu không ăn uống gì trong ít nhất 1 giờ trước khi chụp. Một lần nữa, mọi đồ dùng bằng kim loại phải được bỏ lại bên ngoài.

6. Điện tâm đồ (ECG)

Những điện cực nhỏ sẽ được gắn lên da bạn để kiểm tra nhịp tim và hoạt động điện của tim. Nó được dùng để chẩn đoán và theo dõi tình trạng của bất cứ loại bệnh nào ảnh hưởng tới tim.

Vị trí dán điện cực là cánh tay, ngực và chân. Thông thường, bạn sẽ nằm xuống, mặc dù trong một số trường hợp cụ thể, điện tâm đồ có thể được thực hiện trên máy tập chạy hoặc xe đạp tại nhà. Xét nghiệm y khoa này chỉ kéo dài vài phút.

Bạn không cần chuẩn bị gì nhiều khi thực hiện điện tâm đồ nhưng bác sĩ thường khuyên bạn không sử dụng chất caffeine trong vòng 2 giờ trước khi làm xét nghiệm.

7. Nội soi

Một chiếc ống dài, linh hoạt có gắn máy quay nhỏ xíu ở cuối là thiết bị được dùng để nội soi. Đây là xét nghiệm nhằm kiểm tra dạ dày, thực quản hay ruột.

Bạn có thể sử dụng thuốc giảm đau hoặc bác sĩ sẽ xịt vào họng bạn một chất gây tê cục bộ. Sau đó, họ luồn ống gắn máy quay vào cổ họng bạn trước khi bơm không khí vào dạ dày. Nếu cần thiết, ống trên có thể được dùng để lấy sinh thiết. Nội soi mất khoảng 60 phút.

Khoảng 2 ngày trước khi nội soi, bạn cần xét nghiệm máu để phát hiện xem có hiện tượng cục máu đông không. Nếu bạn dùng bất cứ loại thuốc nào có thể ảnh hưởng tới máu, ví dụ, aspirin, hãy cho bác sĩ biết. Bạn không được ăn trong vòng 6-8 giờ trước khi nội soi mặc dù có thể nhấp vài ngụm nước cho tới khoảng 2 giờ trước khi nội soi.