Dấu hiệu nhận biết vết thương do kiến ba khoang

Vì sao kiến ba khoang gây tổn thương da?

Theo các bác sĩ da liễu, trong cơ thể kiến ba khoang có chứa pederin - một loại độc tố mạnh gấp 10 - 15 lần nọc rắn hổ, tuy nhiên lượng chất tiết ra rất ít nên chỉ gây tổn thương ngoài da. Khi con kiến bị chà nát, chất độc này dính lên da sẽ gây viêm da tiếp xúc kích ứng.

Độc tố không chỉ gây hại tại chỗ tiếp xúc mà còn có thể lan sang vùng da lân cận nếu người bệnh gãi, lau bằng tay hoặc dùng khăn chà xát. Do đó, những vùng da gấp như cổ, ngực, bụng, bẹn, mặt trong đùi... thường bị ảnh hưởng nặng nề hơn.

Dấu hiệu đặc trưng của vết thương do kiến ba khoang

Vết thương do kiến ba khoang có hình thái rất đặc trưng, nhưng lại dễ bị nhầm lẫn với zona, bỏng nhẹ hoặc mụn nước thông thường.

1. Ban đầu chỉ là cảm giác rát nhẹ

Sau vài giờ tiếp xúc, da bắt đầu nóng, rát, ngứa nhẹ. Một số người có thể không nhớ mình từng bị kiến ba khoang bò qua, nên thường bỏ qua giai đoạn này.

2. Xuất hiện vệt đỏ dạng đường hoặc cụm

Tổn thương nổi lên rõ rệt sau 12–24 giờ, với các vệt đỏ dài, có thể kèm mụn nước hoặc mụn mủ nhỏ li ti. Đặc biệt, vết thương thường kéo dài thành vệt giống dấu roi quất hoặc thành dải song song, do người bệnh gãi làm lan độc tố.

3. Cảm giác rát bỏng, đau nhức rõ rệt

Khi tổn thương tiến triển, vùng da sưng nề, rát bỏng, đôi khi có dịch tiết vàng. Một số trường hợp có phản ứng toàn thân như sốt nhẹ, nổi hạch, mệt mỏi – nhất là khi bị ở vùng mặt hoặc cổ.

4. Khác biệt với zona và bỏng nhẹ

- Zona thần kinh thường đau rát dữ dội, mụn nước mọc thành dải theo đường dây thần kinh, chỉ xuất hiện một bên cơ thể.

- Bỏng nhẹ thường không có hình dạng đặc trưng như “vệt roi” và không lan rộng nếu không có tác nhân mới.

Trong khi đó, vết thương do kiến ba khoang có xu hướng lan theo vùng da bị tiếp xúc hoặc chà xát, tạo thành hình dạng đặc trưng.

Cách xử trí khi bị kiến ba khoang gây tổn thương

Ngay khi phát hiện da bị dính kiến ba khoang hoặc có triệu chứng nghi ngờ, nên:

- Không chà xát, không dùng tay đập mà nhẹ nhàng thổi hoặc gạt chúng ra khỏi da.

- Rửa ngay vùng da nghi ngờ bằng nước sạch và xà phòng, hoặc dung dịch nước muối sinh lý.

- Chườm lạnh giúp giảm rát, sưng.

- Sau đó, bôi thuốc mỡ kháng viêm nhẹ chứa corticoid theo hướng dẫn của bác sĩ da liễu.

- Nếu tổn thương lan rộng, có mủ, sưng đau hoặc ở vùng nhạy cảm (mặt, mắt, bộ phận sinh dục), nên đến cơ sở y tế sớm để được điều trị đúng.

Phòng tránh kiến ba khoang trong mùa mưa

- Hạn chế mở cửa, bật đèn sáng vào ban đêm, đặc biệt ở khu vực gần đồng ruộng.

- Lắp lưới chống côn trùng ở cửa sổ, dùng rèm hoặc đèn vàng thay vì đèn trắng.

- Giũ chăn, màn, quần áo trước khi mặc hoặc trước khi đi ngủ.

- Giữ vệ sinh môi trường xung quanh, phát quang bụi rậm để giảm nơi trú ngụ của kiến.
 
Lưu ý: Vết thương do kiến ba khoang thường lành sau 7–10 ngày nếu được xử lý đúng cách, nhưng có thể để lại vết thâm sạm hoặc sẹo tăng sắc tố. Vì vậy, khi thấy vùng da nổi đỏ, rát bỏng, có mụn nước lạ - nhất là sau khi ngủ dậy - bạn nên nghĩ đến khả năng do kiến ba khoang và chủ động đi khám sớm để tránh biến chứng.