Côn trùng đốt, khi nào nên đi khám?

Phản ứng nhẹ - Biểu hiện phổ biến và tự giới hạn

Theo các bác sĩ chuyên khoa Da liễu, phần lớn các trường hợp bị côn trùng đốt đều là phản ứng nhẹ, do hệ miễn dịch phản ứng với độc tố hoặc protein từ nọc côn trùng. Biểu hiện thường thấy gồm:

- Sưng nhẹ, đỏ da, ngứa hoặc rát nhẹ quanh vết đốt

- Vết sưng có kích thước dưới 5 cm, không lan rộng

- Không kèm sốt hoặc các triệu chứng toàn thân

Tình trạng này thường tự hết sau 1 đến 3 ngày. Người bệnh có thể chườm lạnh, bôi kem chống ngứa hoặc dùng thuốc kháng histamin nếu ngứa nhiều.

Khi nào là phản ứng nặng?

Tuy nhiên, không phải lúc nào sưng đỏ cũng là chuyện nhỏ. Một số người có cơ địa dị ứng hoặc mẫn cảm có thể gặp phản ứng quá mẫn sau khi bị côn trùng đốt, đặc biệt là bởi ong, kiến lửa hoặc một số loại nhện. Dấu hiệu cảnh báo bao gồm:

- Sưng lan rộng (>10 cm), đỏ nhiều, đau nhức rõ, không giảm sau 48 giờ

- Phát ban toàn thân, nổi mề đay hoặc ngứa toàn thân

- Khó thở, khò khè, nghẹn cổ, buồn nôn, chóng mặt - dấu hiệu của sốc phản vệ

- Sốt, mệt mỏi, nổi hạch, đặc biệt nếu vết thương có dấu hiệu nhiễm trùng (mưng mủ, đau tăng, có đường đỏ chạy theo mạch máu).

Những trường hợp này cần được can thiệp y tế sớm. Sốc phản vệ có thể dẫn đến tử vong nếu không xử trí kịp thời trong vòng vài phút đến một giờ.

Xử trí đúng cách khi bị côn trùng đốt

Ngay sau khi bị đốt, cần bình tĩnh và xử lý đúng cách:

1. Rửa sạch vùng da bằng xà phòng và nước mát

2. Lấy ngòi hoặc phần côn trùng còn sót lại, nếu có, bằng nhíp sạch

3. Chườm lạnh để giảm sưng và đau

4. Bôi kem chống ngứa hoặc thuốc mỡ kháng viêm nhẹ

5. Theo dõi diễn tiến trong 24–48 giờ

Trường hợp vết đốt có dấu hiệu bất thường như sưng nhanh, mẩn ngứa toàn thân, khó thở hoặc đau lan rộng, cần đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Phòng tránh vẫn là quan trọng nhất

Để hạn chế nguy cơ bị côn trùng đốt, đặc biệt khi đi rừng, làm vườn hoặc sinh hoạt ngoài trời, bác sĩ thường khuyến cáo:

- Mặc áo dài tay, quần dài, mang giày kín

- Dùng kem chống côn trùng

- Không để nước đọng quanh nhà - môi trường sinh sản của muỗi

- Tránh sử dụng nước hoa, mỹ phẩm có mùi ngọt khi ở ngoài trời vì dễ thu hút ong, kiến.
 
Tóm lại, phần lớn các trường hợp bị côn trùng đốt chỉ gây sưng đỏ nhẹ và tự khỏi. Tuy nhiên, người bệnh cần cảnh giác với những dấu hiệu bất thường như sưng lan rộng, mẩn ngứa toàn thân, khó thở hoặc sốt. Phản ứng dị ứng nặng hoặc sốc phản vệ có thể nguy hiểm tính mạng và cần xử trí y tế khẩn cấp.

Nếu không chắc tình trạng của mình là bình thường hay bất thường, tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ - đặc biệt nếu triệu chứng không cải thiện sau 1–2 ngày hoặc có dấu hiệu toàn thân.