Trang chủ

Chữa liệt mặt bằng kỹ thuật vi phẫu tinh vi

Liệt mặt không đe dọa đến mạng sống nhưng ảnh hưởng đến một số hoạt động thường ngày như: nhai khó bên liệt, ăn uống bị đổ ra ngoài...

Bằng kỹ thuật vi phẫu tinh vi, các bác sĩ Khoa Phẫu thuật tạo hình BV Việt Đức không chỉ nối ghép các dây thần kinh bị đứt rời mà còn lấy dây thần kinh lưỡi thay thế cho dây thần kinh mặt để chữa liệt mặt.

Dây thần kinh mặt đứt rời

Sơ đồ minh họa các nhánh dây thần kinh mặt cần khâu nối khi bị tổn thương.

Nguyễn Văn M. (Hoài Đức, Hà Nội) bị mảnh kính cắt đứt ngang qua nửa mặt phải. Khi cấp cứu, M. chỉ được khâu đóng vết thương lại rồi trở về nhà với nửa khuôn mặt liệt vận động, góc hàm ngày càng sưng to. Người nhà lo lắng, chuyển M. đến một bệnh viện địa phương để chích khối áp-xe đó. Nhưng bác sĩ vừa động dao vào, khối sưng phun máu như vòi nước, không thể cầm được. Các bác sĩ vội ép

băng chặt quanh đầu bệnh nhân rồi chuyển đến BV Việt Đức.

Nguyễn Minh P, ở Thường Tín, Hà Nội được đưa đến BV Việt Đức cấp cứu với ba nhát chém sâu vào mặt bên trái, toàn bộ dây thần kinh trên mặt đứt rời, trong đó có dây thần kinh số VII - dây thần kinh điều khiển toàn bộ sự cử động của gương mặt, bị đứt nát.

ThS Nguyễn Hồng Hà, Trưởng khoa Phẫu thuật tạo hình, BV Việt Đức cho biết, cả hai bệnh nhân đều được chuyển vào viện trong tình trạng rất nguy kịch vì mất quá nhiều máu, suy hô hấp. Một trong những thách thức lớn nhất cho các bác sĩ phẫu thuật tạo hình lúc này ngoài việc khâu hoặc thắt các nhánh mạch để cầm máu thì phải khâu nối các nhánh dây thần kinh mặt nhỏ xíu lẫn trong đám da thịt dập nát. Công việc phẫu thuật cực kỳ khó khăn bởi các tổn thương lớn, lại đi vào những vùng hiểm trên mặt, nơi có chứa các cơ quan quan trọng của mặt như: Mạch máu lớn, thần kinh số VII (thần kinh mặt), ống tuyến nước bọt...

Khâu nối bằng phương pháp vi phẫu

Kỹ thuật chuyển cơ thái dương thay thế các cơ vận động miệng (chữa méo mồm). Ảnh: TL

"Nếu không nối được dây thần kinh số VII thì mặc dù lúc đó có thể cứu sống được bệnh nhân nhưng khuôn mặt sẽ bị di chứng liệt và méo mặt suốt đời.

Bệnh không đe dọa đến mạng sống nhưng gây ảnh hưởng đến một số hoạt động thường ngày như: nhai khó bên liệt, ăn uống bị đổ ra ngoài, mắt không nhắm được, dễ gây các bệnh về mắt như loét giác mạc... Và đặc biệt ảnh hưởng nghiêm trọng đến thẩm mỹ”.

Theo ThS Hồng Hà, việc lấy dây thần kinh lưỡi (thần kinh XII), thay dây thần kinh mặt (số VII) không làm ảnh hưởng gì đến chức năng của các bộ phận liên quan đến dây thần kinh này.

Quá trình khâu nối bằng phương pháp vi phẫu được các bác sĩ sử dụng một loại chỉ rất nhỏ (bằng 1/5 sợi tóc) khâu nối các dây thần kinh lại với nhau. Mỗi ca phẫu thuật như vậy kéo dài 4 – 5 giờ. Đối với trường hợp bệnh nhân đến sớm tỉ lệ thành công có thể lên đến 90-95% còn với các bệnh nhân đến muộn tỉ lệ thành công cũng có thể đạt 80%.

Trước đây, khi chưa có kỹ thuật vi phẫu, người ta thường chữa nội khoa, châm cứu, bấm huyệt... nhưng có rất nhiều trường hợp không khỏi và bệnh nhân phải sống khổ sở như vậy suốt cuộc đời. Hiện nay, nhờ kỹ thuật nối vi phẫu, không chỉ nối được cho những bệnh nhân bị đứt đoạn dây thần kinh mặt như các trường hợp trên mà khi bệnh đã bị lâu, còn có thể cấy ghép các dây thần kinh.

Chẳng hạn, đối với các bệnh nhân bị liệt khoảng một năm, khi các bản vận động của các sợi thần kinh trên mặt còn chưa bị thoái hóa, Khoa Phẫu thuật tạo hình đã phối hợp với các chuyên gia vi phẫu của Pháp lấy dây thần kinh lưỡi (dây thần kinh XII) của bệnh nhân, chuyển lên thành dây thần kinh của mặt. Còn khi đã bị liệt 2 – 3 năm, nghĩa là các bản vận động đã bị thoái hóa, các bác sĩ sẽ phải tìm các cơ lân cận vùng đầu mặt (cơ cắn hàm và cơ thái dương) và chuyển các cơ đó vào cơ bám da mặt phần bị liệt, tạo hoạt động của khuôn mặt.

Bệnh nhân sau khi được phẫu thuật bằng phương pháp ghép nối sẽ phải tập phục hồi chức năng mỗi ngày ít nhất 3 lần, mỗi lần 20 phút trong vòng từ 3 – 6 tháng. Các nhánh thần kinh này sẽ phục hồi trở lại và bệnh nhân có một khuôn mặt bình thường.

Theo Trúc Khê - GiadinhNet