Bùn thải có chỉ số xyanua vượt ngưỡng: Khó hiểu Formosa

Formosa sai phạm nghiêm trọng

Ngày 2/8, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TNMT) đã có thông tin báo chí về sự việc chôn lấp bùn thải trái phép của Công ty Cổ phần tư vấn xây dựng quản lý môi trường đô thị Kỳ Anh.

Theo đó, sau khi tiến hành tổng hợp kết quả, so sánh, đối chứng, đánh giá kết quả phân tích từ các phòng thí nghiệm, Bộ TNMT kết luận trong chất thải chôn lấp trái phép có một số mẫu bùn thải có chứa thông số xyanua (CN-) vượt ngưỡng chất thải nguy hại.

Bộ TNMT chỉ rõ kết quả phân tích mẫu bùn thải cho thấy công ty này đã không phân định, phân loại, xác định đúng số lượng, khối lượng chất thải nguy hại phải đăng ký và quản lý theo quy định.

Ngoài ra, công ty Formosa cũng chuyển giao chất thải nguy hại cho tổ chức, cá nhân không có giấy phép xử lý chất thải nguy hại theo quy định đối với trường hợp chuyển giao từ 5.000 kg trở lên chất thải nguy hại có thành phần nguy hại đặc biệt vượt ngưỡng chất thải nguy hại.

Các chuyên gia cho rằng vi phạm của Formosa Hà Tĩnh trong việc chon lấp bùn thải trái phép hết sức nghiêm trọng và phải xử lý nghiêm.

Trướckết luậntrên của Bộ TNMT, trao đổi với Đất Việt, PGS.TS Nguyễn Tác An - Nguyên Viện trưởng Viện hải dương học, Phó Chủ tịch Hội Khoa học-Kỹ thuật biển Việt Nam khẳng định những sai phạm của Formosa Hà Tĩnh là hết sức nghiêm trọng và cần phải xử lý nghiêm theo các quy định của pháp luật.

Theo PGS.TS Nguyễn Tác An, trong tất cả các kim loại độc thì xyanua là loại độc nhất và thường sử dụng trong công nghiệp thép.

“Khi sử dụng xyanua người ra phải quản lý hết sức chặt chẽ vì chỉ cần ra hơi hoặc thoát ra môi trường một chút đã gây ra ảnh hưởng nguy hại đến sức khỏe con người rồi. Đặc biệt khi sản xuất thép thì xyanua là chất oxi hóa rất mạnh nên họ phải sử dụng nhiều.

Tuy nhiên công nghệ lò cao trong sản xuất thép đã cổ và hiện nay không mấy ai sử dụng xyanua nữa vì nó độc hại không quản lý được. Người ta đã bỏ lâu rồi, tôi không hiểu vì sao Formosa Hà Tĩnh vẫn sử dụng chất này để sản xuất thép”, PGS.TS An chỉ rõ.

Vị chuyên gia nhấn mạnh, với kết luận vừa công bố của Bộ TNMT, các cơ quan quản lý nhà nước phải xử lý theo đúng quy định của luật pháp.

“Nguyên tắc về độc tố hóa, dù chất thải đó đến 99,9% là tốt chỉ có 0,01% là độc tố thì vẫn liệt vào dạng chất cấm. Như vậyvới việc chất thải của Formosa chứa chất xyanua vượt ngưỡngthì phải xử lý theo đúng quy định của luật pháp”, vị chuyên gia nói.

Đồng quan điểm, ông Vũ Đình Đáp - Nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản III (thuộc Bộ NN&PTNT) cho rằng, một lần nữa Formosa Hà Tĩnh thể hiện cách làm ăn chộp giật, bỏ qua các yếu tố về môi trường khi triển khai dự án tại Việt Nam.

“Bộ TNMT đã từng chỉ ra 53 sai phạm nghiêm trọng của Formosa, trong đó có kết luận tự ý chuyển đổi công nghệ xử lý cốc khô vốn thân thiện với môi trường sang công nghệ xử lý cốc ướt với nhiều nguy cơ ô nhiễm. Giờ lại phát hiện thêm chất bùn thải chôn lấp trái phép của công ty này chứa chất xyanua vượt ngưỡng cho phép.

Đáng lo ngại hơn, cơ quan chức năng phát hiện ra Formosa không chỉ chôn lấp tại thị xã Kỳ Anh mà còn ở nhiều nơi khác nữa. Việc này hết sức nguy hiểm.

Formosa là một doanh nghiệp lớn, tôi không thể chấp nhận cách làm ăn của họ, bỏ qua tất cả các yếu tố về môi trường, gây ra những hậu quả nghiêm trọng”, ông Đáp bức xúc nói.

Sai phạm đã rõ nhưng...

Với kết luận vừa công bố của Bộ TNMT, ông Đáp khẳng định đã phơi bàynhững yếu kémtrong quản lý của phía Việt Nam đối với các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài.

“Sai phạm của Formosa đã rõ ràng rồi nhưng tôi không hiểu quản lý nhà nước ở tỉnh Hà Tĩnh nói riêng và các bộ, ngành của Việt Nam kiểu gì. Với một doanh nghiệp có vốn đầu tư lớn như Formosa thì nhà nước phải có sự giám sát chặt chẽ, nhất là yếu tố về môi trường”, ông Đáp nói.

Vị chuyên gia cũng bày tỏ thất vọng trước kết luận từng công bố trước đó của tỉnh Hà Tĩnh khi cho rằng chất bùn thải của Formosa chỉ vượt ngưỡng một chút hay thiếu sót của cán bộ chuyên môn sở TNMT Hà Tĩnh trong lấy mẫu chất thải được giải thích do áp lực, hoảng hốt.

“Tôi cho rằng những giải thích hay kết luận công bố cũng chưa thật sự thuyết phục. Với cách thức Hà Tĩnh quản lý thời gian qua thì số liệu của họ đưa ra cũng chả có giá trị gì cả.

Dư luận hiện vẫn đang đặt ra nhiều vấn đề liên quan đến trách nhiệm của lãnh đạo tỉnh này, nhất là trong việc cấp phép 70 năm cho Formosa thuê đất tại Việt Nam. Việc quản lý không tốt dẫn đến tình trạng Formosa chôn giấu các chất thải ở nhiều địa điểm khác nhau, gây ra nhiều nguy hại về môi trường”, ông Đáp nhấn mạnh.

Nhìn nhận ở khía cạnh khác, PGS.TS Nguyễn Tác An cho rằng việc cho Formosa đầu tư vào Hà Tĩnh để phát triển kinh tế xã hội tại địa phương là chủ trương đúng của Đảng và nhà nước ta. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện, chúng ta không giám sát, kiểm tra chặt chẽ và có những quyết định đúng đắn, dẫn đến nhiều sự cố về môi trường liên tiếp xảy ra, làm hại đất nước.

“Ở đây chủ trương đúng còn quyết định thực hiện lại sai. Chúng ta phải xử lý trực tiếp những người làm sai dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Bây giờ không phải nói là trách nhiệm thuộc về địa phương được. Theo tôi phải quy trách nhiệm từng cá nhân một, trách nhiệm người ký dự án, người ra quyết định. Làm gì có tập thể ký được. Dù các vị lãnh đạo có mất đi, họ cũng phải chịu trách nhiệm trước lịch sử. Nếu họ còn đương chức, hoặc lên chức cao hơn nữa cũng phải chịu trách nhiệm. Chúng ta phải công khai và làm rõ việc này”, PGS.TS An nhấn mạnh.

Nâng cao vai trò giám sát của Quốc hội

Bàn thêm về giải pháp với các sai phạm của Formosa Hà Tĩnh, ông Vũ Đình Đáp đề cập đến việc nâng cao vai trò giám sát của quốc hội với các dự án về đầu tư của nước ngoài tại Việt Nam.

“Tôi hoàn toàn ủng hộ việc Quốc hội giám sát Formosa. Quốc hội đáng ra phải làm lâu rồi, từ khi chúng ta mở cửa cho nước ngoài vào Việt Nam đầu tư. Môi trường cần phải tiến hành giám sát và trên cơ sở đó đưa ra những quốc sách nhằm bảo vệ cái nguồn tài nguyên quốc gia và cuộc sống bình yên của người dân.

Giờ làm hơi muộn nhưng vẫn hết sức cần thiết. Formosa chỉ là một vụ việc cụ thể gây ô nhiễm và tàn phá môi trường mà chúng ta phát hiện ra. Hiện nay còn nhiều dự án khác cũng tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường, cần phải giám sát thận trọng, chặt chẽ”, ông Đáp phân tích.

Cùng đưa ra ý kiến, PGS.TS Nguyễn Tác An khẳng định, cần phải làm rõ ý kiến chỉ đạo của chủ tịch nước Trần Đại Quang, đó là xử lý nghiêm các trường hợp, cá nhân vi phạm.

“Các ban, ngành của tỉnh Hà Tĩnh phải nâng cao trách nhiệm giám sát đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo đúng kết luận của Bộ TNMT, không bao che, dung túng”, ông An nêu quan điểm.

Theo Hà Đông - Đất Việt