Chiều 13/6, BS.CK2 Nguyễn Quang Huy - Trưởng khoa Ngoại tổng quát, Bệnh viện Nhân dân 115 tư vấn tư vấn về các phương pháp phẫu thuật u gan: U gan có những loại nào? Để loại bỏ u gan, khi nào phẫu thuật mổ hở, khi nào phẫu thuật nội soi? Sau phẫu thuật bệnh nhân cần được chăm sóc như thế nào…?

Chương trình do Bệnh viện Nhân dân 115 và Cổng thông tin Tư vấn sức khỏe AloBacsi.vn phối hợp thực hiện.

NỘI DUNG BUỔI TƯ VẤN

1. Xin BS cho biết u gan có những loại nào? Khá nhiều bạn đọc thắc mắc về các tên gọi: u gan, nang gan, u nang gan, nhờ BS giải thích rõ hơn về những từ này được không ạ?

BS.CK2 Nguyễn Quang Huy:

U gan là danh từ chung để chỉ các khối u ở gan, có 2 loại là: u gan lành tính và u gan ác tính. Các u gan lành tính thường gặp là u mạch máu của gan (hemangiome ), nang gan (cyst, hay u nang gan), nang ký sinh trùng ở gan, adenoma ở gan, áp xe gan…

U gan ác tính thường gặp là ung thư tế bào gan nguyên phát, ung thư đường mật trong gan, ung thư di căn gan.

Ung thư tế bào gan nguyên phát (được gọi tắt là ung thư nguyên phát) là ung thư xuất phát từ tế bào gan.

Ung thư gan nguyên phát là loại tổn thương thường gặp nhất trong các loại u gan, nằm trong 6 loại ung thư phổ biến nhất trên thế giới và nằm trong 3 loại ung thư phổ biến nhất tại Việt Nam. Ung thư gan nguyên phát đứng hàng thứ 3 trong các nguyên nhân tử vong liên quan đến ung thư trên toàn thế giới.

2. Tại khoa Ngoại tổng quát Bệnh viện Nhân dân 115 thường tiếp nhận điều trị những u gan loại nào, thưa BS?

Tại khoa Ngoại tổng quát chúng tôi thường tiếp nhận tất cả các bệnh nhân u gan, trong đó thường gặp nhất là ung thư tế bào gan nguyên phát, sau đến nang gan, áp xe gan, u mạch máu của gan, ung thư đường mật trong gan và ung thư gan di căn.

3. Hiện nay, để loại bỏ u gan có những phương pháp nào ạ? Và tại Bệnh viện Nhân dân 115 đang áp dụng những phương pháp nào?

Để điều trị u gan thì phải chẩn đoán xác định loại u nào:

Nếu là nang gan: phẫu thuật nội soi cắt chỏm nang gan là phương pháp điều trị có hiệu quả nhất.

Nếu là u mạch máu của gan thì có 2 phương pháp: TACE (tắc mạch) hay phẫu thuật cắt gan khi TACE thất bại.

Nếu là áp xe gan: điều trị nội khoa kết hợp chọc hút ổ áp xe.

Nếu là ung thư gan nguyên phát:

1. Phẫu thuật cắt bỏ phần gan có mang khối u khi:

- Phần gan có khối u dự kiến cắt bỏ được.

- Thể tích gan dự kiến còn lại ≥ 50% thể tích gan ban đầu.

- PS 0-2, Child Pugh A, B, không có di căn xa, không có tăng áp lực tĩnh mạch cửa.

2. Phẫu thuật ghép gan: Đa số các trung tâm trên thế giới thực hiện ghép gan để điều trị ung thư gan theo tiêu chuẩn Milan:

- Chỉ có 01 u, kích thước khối u không quá 5cm.

- Không quá 03 u, kích thước mỗi u không quá 3cm.

3. Phá hủy u tại chỗ bằng sóng cao tần (RFA), bằng vi sóng (microwave), bằng điện đông (cryotherapy), bằng cách tiêm cồn vào khối u (PEI), …, khi:

- Số lượng u ≤ 3 và kích thước u ≤ 3cm hoặc 1 u ≤ 5cm, dễ tiếp cận. những trường hợp chỉ định phá hủy khối u kích thước > 5cm cần được hội chẩn.

- PS 0-2, Child Pugh A,B, không có di căn xa, có bệnh lý đi kèm.

4. Cắt nguồn máu nuôi khối u phối hợp với diệt tế bào ung thư bằng hóa chất (nút mạch hoác hất TACE) hoặc sử dụng vi cầu phóng xạ Y ttrium-90 (Y90), khi:

- Khối u không cắt được, hoặc có nhiều u ở cả hai thùy, có thể có huyết khối tĩnh mạch cửa nhánh nhỏ.

- PS 0-2, Child Pugh A,B, không có di căn xa.

Hiện tại, khoa Ngoại tổng quát chúng tôi áp dụng tất cả các phương pháp trên, trừ ghép gan là chưa thực hiện được.

Nội soi cắt gan tại bệnh viện Nhân dân 115 - Ảnh tư liệu

4. Xin BS cho biết, trường hợp nào phẫu thuật u gan phải mổ hở, trường hợp nào có thể phẫu thuật nội soi?

Trong điều trị phẫu thuật cắt gan, có 2 phương pháp là mổ mở và mổ nội soi. Thường các khối u gan có đường kính < 5 cm thì chúng tôi phẫu thuật nội soi. Các khối u trên 5 cm thì cân nhắc khi chỉ định mổ nội soi, mặc dù trên lý thuyết thì tất cả các u gan đều có thể mổ nội soi được.

5. Trong các lĩnh vực chuyên sâu của khoa Ngoại tổng quát có đề cập đến “khoét chóp nang gan qua nội soi”, nhờ BS nói rõ hơn về phương pháp này ạ?

Kỹ thuật khoét chóp nang gan qua nội soi dùng trong điều trị nang gan. Chúng tôi thực hiện phẫu thuật nội soi cắt một phần bao nang gan ở chỗ mỏng nhất, ít mô gan lành nhất, hút hết dịch và tạo thông thương nang gan và khoang phúc mạc. Dịch trong nang gan tiết ra vào khoang phúc mạc và được phúc mạc hấp thu hết. Khi không bị chèn ép nữa, mô gan phát triển trở lại và làm đầy hốc gan do nang để lại.

6. Trước khi phẫu thuật u gan, bao gồm mổ hở và nội soi, bệnh nhân được chuẩn bị như thế nào, thưa BS? Thời gian phẫu thuật kéo dài bao lâu, khoảng mấy ngày có thể xuất viện ạ?

Bệnh nhân cần được chuẩn bị trước mổ: làm xét nghiệm tiền phẫu, chụp CT Scan bụng có cản quang, các chất chỉ thị ung thư, X-quang, siêu âm…

Sau khi bệnh nhân được chẩn đoán xác định và có chỉ định mổ, bệnh nhân sẽ được hội chẩn gây mê và các chuyên khoa khác nếu cần.

Các BS sẽ tư vấn, giải thích về bệnh tật, các biến chứng rủi ro xảy ra khi phẫu thuật. Đến ngày phẫu thuật bệnh nhân sẽ làm vệ sinh thân thể, nhịn ăn và đưa xuống khoa phòng mổ.

Sau khi phẫu thuật, bệnh nhân sẽ đươc chăm sóc hậu phẫu, dung kháng sinh, truyền dịch, truyền máu nếu cần, theo dõi các biến chứng có thể xảy ra như: chảy máu, suy gan, rò mật…

Thời gian phẫu thuật thường trong khoảng 3-4 tiếng, thời gian nằm điều trị hậu phẫu khoảng 5-7 ngày.

7. Việc phẫu thuật loại bỏ u gan có ảnh hưởng thế nào đến chức năng gan? Thể tích gan có tăng trở lại sau phẫu thuật không, thưa BS?

Trước khi mổ, chúng tôi phải đánh giá thể tích gan cắt và thể tích gan còn lại sau khi cắt. Nếu cắt quá nhiều gan thì tình trạng suy gan sau mổ rất nặng và có thể tử vong. Thường thì gan sẽ phát triển trở lại để bù lại phần đã cắt bỏ.

U gan sau khi cắt - Ảnh tư liệu

8. Sau phẫu thuật, việc đặt ống dẫn lưu kéo dài trong bao lâu, thưa BS? Bệnh nhân sẽ tái khám ở những mốc thời gian nào ạ?

Ống dẫn lưu đặt để theo dõi các biến chứng sau mổ và giảm tỉ lệ áp xe tồn lưu sau mổ, thời gian để theo dõi tối đa 5 ngày, thường nếu không có biến chứng chúng tôi sẽ rút sớm sau 72 tiếng.

Sau mổ bệnh nhân thường tái khám sau 3 ngày, 7 ngày, 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng… Theo dõi định kỳ cho đến khi bệnh nhân không thể tiếp tục được theo dõi nữa (tử vong, đi xa, mất liên lạc,…).

Tùy phương pháp điều trị, hiệu quả điều trị, thời gian bệnh ổn định hay tiến triển mà hẹn tái khám mỗi tháng, mỗi 2 tháng, mỗi 3 tháng hay mỗi 6 tháng một lần.

9. Nhờ BS hướng dẫn sau khi về nhà thì bệnh nhân cần lưu ý gì trong sinh hoạt, ăn uống, vận động…?

Sau mổ, bệnh nhân trở lại sinh hoạt bình thường, nên ăn ngủ điều độ, tập luyện thể thao nhẹ, kiệng bia rượu, tiếp tục điều trị viêm gan mạn tính do virus nếu có.