Hơn 25 năm sau, di sản của ông ở Camp Nou được cảm nhận sâu sắc và nó sẽ còn tồn tại rất lâu sau này….

Cruyff ngậm kẹo mút trên băng ghế huấn luyện. (Ảnh: FourFourTwo)

“Johan Cruyff vẽ lên nhà nguyện, và các HLV của Barcelona sau đó chỉ cần phục hồi hoặc cải thiện nó”, Pep Guardiola nói.

Khi đó là 7g tối ngày 28/4/1988, tại khách sạn Hesperia ở Carrer Vergos, 1 con đường hẹp ở phía Bắc trung tâm thành phố Barcelona, cách sân Camp Nou 5 phút đi xe. 21 cầu thủ Barcelona cộng với HLV Luis Aragones ngồi quanh 1 bàn họp sang trọng.

“Chủ tịch Josep Lluis Nunez đã lừa dối chúng ta với tư cách 1 người bình thường và làm nhục chúng ta với tư cách 1 cầu thủ chuyên nghiệp. Tóm lại, đề nghị này thường chỉ đến từ thành viên ban lãnh đạo, nhưng đội ngũ cầu thủ yêu cầu ngài Chủ tịch phải từ chức ngay lập tức”, Đội trưởng Alexanko nói.

Tuyên bố này gây sốc vì nó chưa từng có tiền lệ. “Nunez không cảm nhận được bản sắc của CLB này và cũng không yêu mến người hâm mộ”. Tiền vệ Victor Munoz nói thêm. “Ông ấy chỉ biết nghĩ đến bản thân mình”. Barcelona “nội chiến” công khai, vì tiền.

Kho bạc Tây Ban Nha đang điều tra từng hợp đồng của Blaugrana, tiền thuế nợ của các cầu thủ cũng như bản quyền hình ảnh. Khi các thành viên BLĐ khẳng định các cầu thủ là người phải chịu thuế, đội bóng đã đứng lên yêu cầu Nunez bước xuống.

Chủ tịch Nunez, người đưa Cruyff về làm HLV tại Barcelona. (Ảnh: FourFourTwo)

Cuộc nội chiến sau đó được gọi tên là Hesperia Mutiny, và nó đánh dấu giai đoạn tệ hại nhất của Barcelona kể từ mùa giải 1941-1942.HLV Aragones bị trầm cảm và ra đi vào cuối mùa giải.

Barcelona từ việc lọt vào chung kết cúp châu Âu năm 1986 đã biến thành trò cười trong 2 năm tiếp theo. Trong cơn bĩ cực, Nunez đã tung ra đòn cuối cùng nhằm cứu vãn chiếc ghế của ông khi cuộc bầu cử Chủ tịch Barcelona diễn ra vào tháng 6 năm đó.

6 ngày sau, ngày 4/5/1988, Johan Cruyff được bổ nhiệm làm HLV trưởng Barcelona. Los Cules chỉ giành được 1 chức vô địch trong 14 năm trước đó. 8 năm với Cruyff, họ giành được 11 danh hiệu.

Là cầu thủ tấn công vĩ đại nhất trong thế hệ của mình ở những năm 1970, Cruyff một lần nữa tạo dấu ấn đậm nét tại Barcelona, bắt đầu gần như từ con số 0. Nhiều người hâm mộ Barcelona đến bây giờ vẫn tin rằng Dream Team do Cruyff xây dựng là đội bóng vĩ đại nhất lịch sử CLB.

"Như 1 đứa trẻ ở tuổi 23, cánh cửa của tôi mở ra được cả bầu trời"

Cruyff đã mở ra cả một trang sử mới cho Barcelona. (Ảnh: FourFourTwo)

Hậu Hesperia, Cruyff phải bắt tay vào công việc xây dựng lại đội bóng ngay lập tức. 15 cầu thủ bị bán đi, bao gồm những ngôi sao lớn - những kẻ nổi loạn chính như Victor Munoz, Ramon Caldere và Bernd Schuster, người sau này đến Real Madrid.

Kẻ đi cũng có người đến. 12 cầu thủ mới được mua về, trong đó có cầu thủ chạy cánh Txiki Begiristain, tiền vệ tấn công Jose Mari Bakero, trung phong Julio Salinas và tiền vệ trung tâm Eusebio, những người trở thành những mắt xích quan trọng cho Dream Team của Cruyff sau này.

“Tôi rất tự hào khi được 1 cầu thủ nổi tiếng toàn cầu như ông ấy quan tâm đến. Khi còn là cầu thủ, ông ấy đã thay đổi cả bóng đá Tây Ban Nha và Barcelonismo. Tôi giống như 1 đứa trẻ 23 tuổi và cánh cửa của tôi được mở ra cả bầu trời. Ông ấy tạo ra 1 đội bóng trẻ, với những cầu thủ giàu khát vọng, những người không chịu áp lực từ quá khứ bất ổn của CLB”, Eusebio nói với FourFourTwo.

Trong sự thất vọng lớn của Nunez, Cruyff đã giữ lại kẻ cầm đầu nhóm cầu thủ nổi loạn Alexanko. Cầu thủ 32 tuổi này sau đó bị chính khán giả tại Camp Nou la ó, nhưng Cruyff đã đứng ra bảo vệ anh. Ông nói: “Alexanko đã không làm gì khác ngoài trách nhiệm của 1 người đội trưởng. Cậu ấy là người phát ngôn, cậu ấy không thể để các cầu thủ khác xuống tinh thần".

Cruyff thời còn là cầu thủ chơi cho Barcelona. (Ảnh: Goal)

"Đó là cá tính. Sứ giả thường bị giết, nhưng không phải với tôi. Mặc dù không còn ra sân thường xuyên, nhưng cậu ấy là 1 nhà lãnh đạo và chúng tôi đã thống nhất mọi việc. Tất cả đều rõ ràng. Ngài Chủ tịch là Chủ tịch, còn tôi là HLV trưởng ở đây", Cruyff nói.

“Nếu ngài muốn nói chuyện với tôi”, Cruyff nói với Chủ tịch.“Tôi sẽ đến văn phòng của ngài. Xin ngài đừng đến phòng thay đồ của tôi”. Mối quan hệ tốt đẹp và vị trí rõ ràng với Chủ tịch Nunez luôn là điểm nhấn quan trọng giúp Cruyff thành công sau này.

“Tôi thích giành chiến thắng 5-4 hơn là 1-0”

Bên cạnh việc thanh lọc đội hình, Cruyff bắt đầu chuyển đổi phong cách bóng đá của Barcelona. Sau 2 tháng, vào tháng 7/1988, El Flaco đã lắp ráp được đội hình mới và đưa ra hệ thống ông muốn sử dụng.

“Ông ấy có 1 tấm bảng đen và vẽ ra 3 hậu vệ, 4 tiền vệ, 2 cầu thủ chạy cánh và 1 tiền đạo cắm”, Eusebio nhớ lại. “Chúng tôi nhìn nhau và nói: Cái quái gì thế này!? Đó là thời đại của 4-4-2 và 3-5-2. Chúng tôi không thể tin rằng có bao nhiêu cầu thủ tấn công trong đội hình và tại sao có ít hậu vệ đến vậy".

Ở đâu, Cruyff cũng là thủ lĩnh của đội bóng. (Ảnh: FourFourTwo)

"Ông ấy đã giới thiệu 1 phương pháp mới để chơi bóng ở Tây Ban Nha và đó là 1 cuộc cách mạng”. Sơ đồ 3-4-3, biến thể của 4-3-3 mà Cruyff từng chơi dưới thời HLV Rinus Michels ở Ajax và Hà Lan những năm 1970 đã ra đời như thế.

“Nếu bạn bỏ ra 4 hậu vệ chỉ để kèm 2 tiền đạo, bạn sẽ chỉ có 6 chống lại 8 người ở giữa sân, không có cách nào cho bạn chiến thắng 1 trận đấu như thế. Chúng tôi phải đẩy 1 hậu vệ lên cao hơn nữa”, Cruyff giải thích.

“Tôi đã bị chỉ trích vì chỉ sử dụng 3 người ở hàng hậu vệ, nhưng đó là điều ngu ngốc nhất tôi từng nghe. Những gì chúng tôi cần là lấp đầy cầu thủ ở giữa sân, nơi chúng tôi cần nhất. Tôi thích giành các chiến thắng 5-4 hơn là 1-0”. Thật vậy, tư duy phòng thủ không bao giờ có đường đi vào tâm trí Cruyff.

Có lúc, thủ môn Andoni Zubizarreta hỏi Cruyff cách đội bóng phòng thủ trong các tình huống cố định, HLV người Hà Lan trả lời cộc lốc: “Làm sao tôi biết được? Cậu tự quyết định đi. Cậu còn quan tâm đến cách phòng chống phạt góc nhiều hơn tôi”.

Eusebio có hơn 200 trận thi đấu dưới thời Cruyff. (Ảnh: FourFourTwo)

Trong khi các cầu thủ phòng ngự có phần bối rối thì những cầu thủ phía trên rất thích thú với sơ đồ mới vì sự tự do nó mang lại. “Tôi thích 3-4-3”, Eusebio, người sau này đã thi đấu hơn 250 trận cho Cruyff nhớ lại.

“Tôi tranh chấp nhiều hơn ở các hệ thống khác. Kỹ thuật, tầm nhìn và những đường chuyền thông minh của tôi là hoàn hảo với Barcelona, trong khi ở các nơi khác, nó không đủ cho tôi chuyền bóng hoặc tiếp tục di chuyển. Là tiền vệ trung tâm, tôi luôn tham gia và lựa chọn tình huống bóng, nhưng với các cầu thủ chạy cánh, Johan muốn họ chơi ở phạm vi hẹp”.

Quyền lực của tiền vệ trung tâm sau này chính là thương hiệu của Barcelona. “Đó là 1 khái niệm cơ bản: khi bạn thống trị trái bóng, bạn di chuyển tốt. Bạn sở hữu cái mà đối thủ không có, và do đó, họ không thể ghi bàn. Những người di chuyển sẽ quyết định điểm đến của trái bóng, và nếu bạn di chuyển tốt, bạn có thể biến áp lực của đối phương trở thành lợi thế của bạn. Bóng sẽ đi đến nơi bạn muốn nó đến”.

Nếu không có Cruyff, những Xavi và Iniesta sẽ không tồn tại trên thế giới này

Tưởng như quá nhỏ bé và không phù hợp với bóng đá, nhưng Pep lại trở thành một cầu thủ và HLV vĩ đại tại Barcelona. (Ảnh: FourFourTwo)

Vấn đề của Barcelona nằm ở chỗ, đội hình của họ rất mỏng so với yêu cầu rất cao của Cruyff, người muốn thay đổi tư duy chơi bóng của cả đội. Họ cần 1 đội bóng có ham muốn sở hữu bóng.

Và La Masia đã được đại tu. Thật ngạc nhiên khi 1 CLB đào tạo ra những Xavi, Iniesta và Messi lựa chọn cầu thủ đầu vào không dựa trên khả năng và dựa vào vóc dáng tiềm năng.

Năm 1986, 1 cậu nhóc 15 tuổi đã bị loại khỏi 1 cuộc thi tìm kiếm người mẫu, nơi mà những người cao trên 1m80 mới được đi tiếp. “Tôi sẽ cao hơn 1m80!”, Cậu hét lên. “Tôi sẽ trở thành cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp!”. Tên của cậu nhóc? Pep Guardiola.

Khi Cruyff đến, mọi chuyện thay đổi. “Tôi có những cầu thủ thấp bé như Albert Ferrer, Sergi hoặc Guillermo Amor, đó là những cầu thủ không có sức mạnh nhưng họ biết cách nuông chiều trái bóng bằng những pha chạm tinh tế và dồn ép đối thủ như lũ chuột”,Cruyff nói. “Ngay cả Pep cũng vậy, với trái bóng cậu ta rất thông minh. Đó là những gì tôi muốn”.

Ferrer có 8 năm thi đấu trong màu áo Barcelona. (Ảnh: FourFourTwo)

“Đối với Johan, việc bạn xử lý bóng, đưa ra quyết định nhanh chóng và tiến về phía trước quan trọng hơn việc bạn mạnh trong tranh chấp bóng bổng”, hậu vệ phải Ferrer nói, “Ông ấy biết rõ những mẫu cầu thủ ông ấy cần, và vì thế, ông ấy không có vấn đề trong việc lựa chọn 1 cầu thủ thấp bé hoặc sử dụng các tài năng trẻ. Ông ấy tin rằng đó là con đường cho tương lai”.

Mỗi đội bóng trẻ của Barcelona, từ lứa U8 cho đến Barca B đều thay đổi theo sơ đồ 3-4-3 và tập luyện, thi đấu dựa trên sự ưu tiên quyền kiểm soát bóng. Đó là “dây chuyền sản xuất” mà Cruyff khao khát khi nhậm chức. Các học viên đầu tiên của Ferrer, Amor và Sergi có tổng cộng hơn 1000 trận đấu cho đội 1 Barca.

Không ai trong số họ cao hơn 1m80. Cao hơn nhưng mỏng cơm, Guardiola cũng có 384 trận cho đội chủ sân Camp Nou. “Quả bóng đã biến thành nhân vật chính duy nhất trên sân, và thậm chí, việc tập luyện thể lực cũng được xây dựng với bóng đá”,nhà báo của tờ Mundo Deportivo, Oriol Domenech, người đã trải qua 6 năm trong đội trẻ Barca dưới kỷ nguyên Cruyff, nhớ lại.

“Ở đó có nhiều cơ hội hơn cho những cầu thủ nhỏ bé như tôi. Khi tôi ở La Masia, Guardiola rất gầy, nhưng Cruyff nói rằng cậu ấy luôn luôn chơi bóng được vì sau cùng, cậu ấy cũng sẽ trưởng thành. Nếu không có Cruyff, những Xavi, Iniesta và Thiago của thế giới này sẽ không tồn tại”.

“Nếu tôi muốn anh hiểu thì tôi sẽ giải thích nó rõ ràng hơn”

Michael Laudrup thời còn chơi cho Barcelona. (Ảnh: FourFourTwo)

Về cơ bản, bộ khung Cruyff xây dựng cho Barca đã hình thành, tuy nhiên lại có một số vấn đề mới nảy sinh trong nội bộ đội bóng giành chức vô địch châu Âu (European Cup Winners’ Cup) mùa giài 1988/89.

Mùa hè năm 1989, hai bản hợp đồng bom tấn Michael Laudrup và Ronald Koeman đã gây thất vọng lớn. Đặc biệt, đồng hương của Cruyff là Koeman đã không thể tỏa sáng như kỳ vọng. Do vậy, vị HLV ngày càng cảm thấy mệt mỏi khi liên tục phải bảo vệ Koeman trước cái nhìn soi mói từ phía báo chí.

Để giải quyết tình hình, Cruyff đã cho hủy bỏ những buổi họp báo hàng ngày. Với tính cách của một nhà lãnh đạo luôn có tư tưởng chống-lại-thế-giới như Cruyff, ông cho rằng “thật nguy hiểm khi phải trả lời cánh báo chí”.

Thay vào đó, ông tự mình trả lời phỏng vấn, song nội dung của những bài phỏng vấn này càng trở nên khó hiểu. Khi một phóng viên căn vặn, Cruyff trả lời thẳng thừng: “Nếu tôi muốn anh hiểu thì tôi sẽ giải thích nó rõ ràng hơn”.

Cruyff không thích các buổi họp báo. (Ảnh: FourFourTwo)

Kết thúc mùa giải với việc bị Real bỏ xa tới 11 điểm trong mùa giải 1990, Cruyff chỉ được an ủi với chiếc cúp Copa Del Rey. Thật may mắn là chủ tịch Nunez vẫn tiếp tục bày tỏ sự tin tưởng với chiến lược gia người Hà Lan bằng việc phủ quyết mọi cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm từ các thành viên Barcelona, những người liên tục đòi sa thải Cruyff trong mùa giải tới.

Mọi chuyện đã thay đổi kể từ mùa giải 1990/91, khi thời đại hoàng kim của Barcelona với Cruyff chính thức mở ra. Lò đào tạo La Masia bắt đầu thu về những trái ngọt. Một số người cho rằng, việc sử dụng những cầu thủ trẻ cũng được thúc đẩy một phần nào đó bởi sức ép buộc phải chiến thắng đang đè nặng lên Cruyff.

“Tôi đã từng chơi bóng ở đây dưới chế độ độc tài Franco. Tôi hiểu rõ nếp nghĩ cũng như tính cách của người Catalan”, Cruyff chia sẻ. “Các cổ động viên của Barca muốn được tận mắt nhìn thấy những cầu thủ xuất phát từ chính lò đào tạo trẻ được chơi bóng trong đội hình chính".

"Điều này khiến cho họ cảm thấy rằng vị huấn luyện viên cũng là một phần của Barcelona. Tôi đã cố gắng để biến đội bóng mang đậm chất Catalan nhất có thể. Với cách này, hy vọng các cổ động viên sẽ bớt la ó hơn nếu đội bóng không đi đúng hướng”.

Stoichkov, một cầu thủ được Cruyff đưa về đã tỏa sáng rực rỡ. (Ảnh: Lequipe)

Mặc dù sở hữu tính cách bốc đồng, Hristo Stoichkov đã chứng minh rằng ông chính là mảnh ghép hoàn chỉnh cho Barcelona. Là một mẫu tiền đạo đa năng có thể rê dắt bóng qua hàng loạt đối thủ trước khi tung cú sút bằng chân trái mà không mắc chút sai lầm nào, “Dao găm” (biệt danh của Stoichkov), còn có thể được tôn vinh là một “mala leche” - người luôn đương đầu với mọi khó khăn để có thể giành chiến thắng bằng mọi giá.

Tuy nhiên, tuyển thủ người Bulgaria nhiều lúc cũng phải trả giá cho tính cách của mình, điển hình như bị treo giò 2 tháng do gây hấn với trọng tài trong trận chung kết Siêu cúp TBN năm 1990.

“Cruyff ngậm kẹo mút Chupa Chups thay vì thuốc lá”

Là một người nghiện thuốc lá kể từ thời thiếu niên, Cruyff đã phải mổ tim do mắc bệnh thiểu năng động mạch vành, hậu quả của thói quen hút tới 20 điếu thuốc trong một ngày. Bệnh tình càng biến chuyển xấu với Johan khi ông liên tục phải chịu áp lực đến từ chiếc ghế nóng Nou Camp.

Với việc sống sót qua ca mổ kéo dài 4 tiếng đồng hồ, Cruyff ngày càng tin rằng Chúa đã đưa ông đến Trái Đất để trở thành cầu thủ, huấn luyện viên vĩ đại nhất thế giới.

Cruyff cùng trợ lý Charly Rexach. (Ảnh: FourFourTwo)

Trong khoảng thời gian Cruyff vắng mặt, trợ lý Charly Rexach đã thay ông dẫn dắt đội bóng giành chiến thắng 6/9 trận để giải cơn khát danh hiệu đã kéo dài trong suốt 6 năm. Theo tiền vệ Eusebio, tất cả các cầu thủ phải tuân theo công việc huấn luyện của Cruyff.

“Ông ấy đã dừng buổi tập 4 hay 5 lần gì đấy để sửa lại vị trí của chúng tôi: “Không, không. Không phải ở đây. Lệch sang phải 1 mét nữa. Nào nhìn này: anh đang đứng ở vị trí lý tưởng nhất để chuyền. Còn trước đó không đúng”, Eusebio nhớ lại.

“Các chi tiết nhỏ nhặt này khiến bạn phải suy nghĩ. Chúng sẽ theo bạn, giúp bạn ghép lại những đoạn nhỏ của vở kịch. Không có một vị huấn luyện viên nào khác có thể giải thích điều đó cho bạn, bởi vì Cruyff từng là một cầu thủ vĩ đại nhất. Trải qua rèn luyện trong nhiều năm, những bài luyện tập này sẽ hình thành một phần rất lớn các kỹ năng của bạn”.

Mặc dù Cruyff trở lại trên băng ghế chỉ đạo, Barca vẫn khởi đầu mùa giải 1991/92 một cách chậm chạp. Để thua cả ba trong 8 trận đầu tiên, song bước ngoặt đã đến vào tháng 11 trong trận đấu lượt về gặp Kaiserlautern tại Cúp Châu Âu.

Cruyff hút thuốc ngay trên sân bóng. (Ảnh: FourFourTwo)

Mặc dù giành chiến thắng 3-1 tại lượt đi, Barcelona đểđối phương dẫn trước trong hiệp 1 với lối chơi tệ hại. Các cầu thủ nhận ra rằng họ cần phải có động lực.

“Cruyff đã bước vào phòng thay đồ và chúng tôi nghĩ rằng ông ấy sẽ mắng chửi chúng tôi dữ dội lắm”, trung vệ Miguel Angel Nadal nhớ lại. “Nhưng ông ấy chỉ xoa tay và nói rằng: “Khỉ thật, các chàng trai, hôm nay lạnh kinh khủng đi được”.

“Mùa giải sắp kết thúc, và ông ấy chỉ nói mỗi câu trời lạnh như thế nào. Tất cả mọi áp lực đã biến mất. Cruyff tự tin rằng đội bóng mà ông đã một tay xây dựng lên sẽ giành chiến thắng. Ông ấy tin rằng mình luôn đúng”.

Các chàng trai của Cruyffđể lọt lưới một lần nữa trong hiệp hai, nhưng cú đánh đầu ở phút thi đấu chính thức cuối cùng của Jose Mari Bakeo đã đem lại chiếc vé vào vòng trong cho Barca.

Cú đá phạt của Ronald Koeman vào lưới Sampdoria năm 1992. (Ảnh: FourFourTwo)

Tháng 5 năm đó, đội bóng xứ Catalan đã cầm chắc chiếc cúp La Liga thứ 2 đã trong tầm tay - sau khi Real bất ngờ “ngã ngựa” trước đội bóng nhược tiểuTenerife. Bên cạnh đó, đội bóng còn hướng đến trận chung kết cúp châu Âu gặp Samprodia sẽ diễn ra trên sân Wembley.

“Ông ấy muốn chúng tôi quên đi lịch sử câu lạc bộ, cùng với những khó khăn chúng tôi đã gặp phải trong trận chung kết năm 1986,” Nadal nhớ lại. “Ông ấy chỉ nói một cách đơn giản: “Hãy ra ngoài kia và tận hưởng nó.” Điều đó đã khiến tất cả áp lực đè lên chúng tôi được cởi bỏ.”

Khi Koeman ghi bàn từ một quả đá phạt trong phút bù giờ đem lại chức vô địch châu Âu đầu tiên cho Barcelona, Cruyff hiểu rằng thời hoàng kim của đội bóng đã đến. Ông bắt tay vào xây dựng “Dream Team” (đội bóng trong mơ) cho riêng mình.

Tuy nhiên, “Dream Team” được hình thành chỉ với thủ môn Zubizaretta và đội trưởng Alexanko là những người còn sót lại từ đội hình cũ, sau khi hàng loạt cầu thủ phải xách va lira đi sau scandal Hesperia Mutiny, nơi xảy ra cuộc “nội chiến” giữa các cầu thủ và chủ tịch đội bóng 4 năm trước đó.

Dream Team của Barcelona thời Johan Cruyff. (Ảnh: FourfourTwo)

“Đội bóng đã được thổi một làn gió tinh thần mới mẻ vào năm 1992- mọi người có thể cảm nhận được nó”, Eusebio kể lại. Ông là người đã từng sát cánh với Guardiola trong trận chung kết.

“Chúng tôi đã làm việc cùng nhau trong 4 năm, bên cạnh những cầu thủ mới, với mục tiêu thay đổi lịch sử của Barca. Chúng tôi là những người được chọn, và ý thức rằng thời đại của chính mình đã mở ra”.

Tất cả phải cúi đầu trước đội bóng "không thể tin nổi"

Mặc dù đã có những tin đồn âm ỉvề sự “bằng mặt mà không bằng lòng” giữa Cruyff và chủ tịch Nunez, đặc biệt là sau khi Barca bị loại khỏi Champions League bởi CSKA Moscow vào tháng 12/1992, HLV người Hà Lan vẫn liên tục gặt hái hàng loạt chức vô địch cho đội bóng.

Barcelona vô địch giải quốc nội lần thứ 3 liên tiếp kể từ năm 1993, cũng trong trận đấu cuối cùng, cũng do Real để thua Tenerife, cũng ghi được 87 bàn thắng.

Dream Team của Cruyff đã mang về rất nhiều danh hiệu cho Barcelona. (Ảnh: Barcelonas.com)

Khi Romario cập bến Nou Camp vào mùa hè năm 1993, tất cả đã được sẵn sàng để chào đón chiếc cúp La Liga thứ 4 liên tiếp và chức vô địch châu Âu thứ 2 chỉ trong vòng 3 năm. Hat trick của cầu thủ Brazil trong trận thắng 5-0 trước Real càng củng cố con mắt nhìn người của Cruyff.

Trong khi các cổ động viên Deportivo La Coruna liên tục nhảy múa ăn mừng chức vô địch La Liga đang trong tầm tay, “người khổng lồ” Cruyff vẫn điềm nhiên mút kẹo.

Cuối cùng, hậu vệ Miroslav Djukic của Depor đã bỏ lỡ quả penalty ở phút cuối cùng trong trận đấu với Valencia, đồng nghĩa với việc dâng chức vô địch La Liga cho Barca.Đội bóng đã giành chiến thắng 28/30 điểm kể từ khi thua Zaragoza 2-6 vào tháng 2.

Sau trận thua muối mặt đó, Cruyff đã hứa hẹn nếu Barcelona giành chức vô địch, ông sẽ gia hạn đối với các cầu thủ sẽ hết hạn hợp đồng. Cánh báo chí vô cùng phấn khích, họ đặt một cái tên mới cho Barcelona thành Hostia Team: đội bóng không thể tin được.

Cruyff năm 1992. (Ảnh: Sky Sports)

Bốn ngày sau đó, đội bóng được phong là “vĩ đại nhất hành tinh” có cuộc chạm trán với AC Milan trong trận chung kết Champions League. Những Koeman, Guardiola, Romario, Stoichkov đều đạt phong độ cao nhất cho trận đấu.

Duy chỉ có Laudrup là không thể ra sân do luật 3 cầu thủ nước ngoài. “Barca là đội bóng được yêu thích”, Cruyff ca ngợi. “Milan chẳng là gì trên thế giới này. Họ thi đấu mà chỉ dựa vào hàng hậu vệ, trong khi chúng tôi có một hàng công cực mạnh.”

Nhưng Milan lại giành chiến thắng. 4-0. Daniele Massaro lập cú đúp, với 2 bàn còn lại chia đều cho Marcel Desailly và cầu thủ xuất sắc nhất trận đấu Dejan Savicevic. Rất hiếm khi hàng hậu vệ của Barcelona lại bị đánh bại một cách tàn nhẫn đến vậy.

“Sau bốn chức vô địch liên tiếp và giành chiếc cúp châu Âu vào năm 1992, chúng tôi có thể đã quá tự mãn”, Ferrer nhớ lại. “Chúng tôi nghĩ rằng trận đấu sẽ diễn ra rất dễ dàng, nếu chơi với 60-70% sức lực, chúng tôi sẽ giành chiến thắng”.

Desailly và các đồng đội đã dạy cho Barcelona của Cruyff một bài học trong trận chung kết Champions League 1993. (Ảnh: FourFourTwo)

“Đó là khởi đầu của sự kết thúc. Tôi nhớ trên xe bus, người ta đã nói rằng một số cầu thủ sẽ bị đem bán. Sau trận chung kết, mọi thứ đã thay đổi hoàn toàn”.

“Phó chủ tịch đe dọa sẽ gọi cảnh sát nếu Cruyff không cuốn gói ra đi”

“Dream Team” của Cruyff dần dần “tan đàn xẻ nghé”. Zubizaretta, Laundrup, Goikoetxea và Salinas không bao giờ chơi cho đội bóng nữa. Romario cũng ra đi vào tháng 1/1995.

Cruyff đã tiễn Romario ra đi bằng những lời chê bai: “Romario không xuất sắc như tôi trước đây. Anh ta chỉ biết ghi bàn”. Mùa hè sau đó, Eusebio, Stoichkov, Koeman and Begiristain lần lượt nối gót Romario. Chỉ có Ferrer, Nadal, Bakero và Guardiola là ở lại với Johan.

“Ông ấy muốn thay đổi hoàn toàn mọi thứ”, Eusebio nhớ lại. “Là một cầu thủ chuyên nghiệp, tôi chấp nhận rằng ở độ tuổi 31, Cruyff có thể muốn ai đó trẻ hơn để tái cấu trúc đội bóng, nhưng tôi tin rằng ông ấy đáng lẽ ra có thể thực hiện điều đó theo một cách hợp lý hơn, ít tổn thương hơn”.

Cruyff không thể hàn gắn mối quan hệ với giới truyền thông. (Ảnh: FourFourTwo)

Các sự thay thế như Gheorghe Popescu, Gheorghe Hagi và Robert Prosinecki cố gắng để hòa nhập với đội bóng, tuy nhiên cơn khát bàn thắng vẫn chưa hề thuyên giảm. Những chiến thắng với tỷ số 4-3 dần nhường chỗ cho những trận thua 2-3.

Chỉ có Luis Figo, được đem về từ Sporting Lisbon, là đã chứng tỏ được khả năng có thể khỏa lấp khoảng trống mà những cầu thủ tiền nhiệm để lại. Cuối cùng thì sự tan rã ấy đã đến một cách nhanh chóng nhất, và cũng tàn nhẫn nhất.

Một ngày trước trận đấu cuối cùng trên sân nhà mùa giải 1995/96, mùa giải thứ hai liên tiếp Barca trắng tay, căng thẳng giữa Cruyff và Nunez đã lên đến đỉnh điểm. Đã có những tin đồn về việc Bobby Robson sẽ thay thế vị HLV người Hà Lan. Để giải quyết căng thẳng, Phó chủ tịch Joan Gaspoart đã phải đến tận phòng thay đồ để nói chuyện với Cruyff.

“Ông ta là tên Judas phản bội”, Cruyff đã thẳng thừng trả lời Gaspart. “Làm thế nào mà Nunez lại không đến và nói chuyện mặt đối mặt với tôi?”. Ngay lập tức cả hai đã xảy ra cãi vã, phó chủ tịch thậm chí đe dọa sẽ gọi cảnh sát nếu Cruyff không rời khỏi Nou Camp ngay lập tức.

Cruyff và con trai Jordi. Jordi sau đó từng có thời gian thi đấu cho Manchester United. (Ảnh: AFP/Getty Images)

“Nhớ lại ngày đó, có lẽ thật sai lầm khi đến phòng thay đồ và giải thích cho anh ta”, Gaspart nhớ lại. “Nó chỉ làm cho tình hình tồi tệ hơn. Cả hai chúng tôi đều đánh mất mình. Hai trận sau đó chúng tôi đã không thể làm hòa”.

Chỉ trong 90 giây, HLV có thâm niên nhất, thành công nhất trong lịch sử Barcelona đã phải cuốn gói ra đi. “Những người như Nunez không thể trở thành chủ tịch với tình yêu bóng đá”, Cruyff chua chát, “mà bởi vì họ yêu chính bản thân họ thì đúng hơn”.

Một ngày sau đó, người con trai 22 tuổi Jordi của Cruyfff đã truyền cảm hứng cho trận thắng 3-2 của Barcelona trước Celta. Khi Jordi rời sân trong tiếng vỗ tay không ngừng nghỉ từ khán giả, trên khắp khán đài vang lên câu hát: “Cruyff, có! Nunez, không!”.

Không khó để nhận ra những ẩn ý đằng sau những câu hát đó.

“Ông ấy phát minh ra các khái niệm bóng đá tại Tây Ban Nha”

Cruyff và "truyền nhân" của ông, Pep Guardiola. (Ảnh: FourFourTwo)

Cruyff có thể đã rời Nou Camp từ lâu, nhưng 27 năm trôi qua kể từ ngày tiếp quản chiếc ghế huấn luyện viên Barcelona, những di sản đồ sộ của ông vẫn còn mãi.

“Ít nhất, Johan đã phát minh ra cách chúng tôi chơi bóng, và duy trì nó xuyên suốt chiều dài lịch sử của câu lạc bộ”, Eusebio, người từng là HLV đội Barcelona B cho đến tháng 2/2015, ca ngợi Cruyff.

“Tôi có thể cảm nhận DNA của ông ấy trong đội bóng của mình. Nó thâm nhập vào từng bộ phận của đội bóng. Thành công của lò đào tạo La Masia chứng minh rằng ông ấy đã đúng. Một cầu thủ trẻ được thi đấu trong đội hình chính thức là một thành công mà Johan đã góp công vào đó”.

Eusebio tin rằng, ngay cả những thất bại vĩ đại nhất của Cruyff cũng đã truyền cảm hứng cho đội bóng. “Không phải ngẫu nhiên mà Pep Guardiola đã dẫn dắt một thế hệ vô cùng thành công, bởi vì ông ấy đã từng trải qua cảm giác mất mát của năm 1994: sự chăm chỉ và thái độ tôn trọng đối thủ".

"Tôi không nghi ngờ rằng Pep luôn nghĩ về Milan trước mỗi trận đấu trên cương vị HLV của Barca”, Eusebio nói.Tiếp nối tư tưởng duy trì và phát triển La Masia, Guardiola đã vượt qua chính người thầy của mình để trở thành HLV thành công nhất trong lịch sử Barcelona.

Không dừng lại ở đó, sự thống trị của bóng đá TBN trên đấu trường thế giới kể từ chức vô địch EURO 2008 càng chứng minh rằng triết lý của Cruyff đã len lỏi vào từng ngõ ngách của bóng đá TBN. Ngay cả cựu HLV đội tuyển quốc gia TBN Vicente del Bosque cũng đã phải thừa nhận điều này.

“Cruyff đã tái tạo lại các khái niệm về bóng đá ở đất nước này”, lời khẳng định đến từ cựu cầu thủ Barcelona Miguel Angel Nadal. “Barcelona và Tây Ban Nha ngày nay là những minh chứng sống động chứng minh cho di sản vĩ đại mà ông ấy để lại trên cương vị HLV”.

Theo Quách Gia - Nam Anh - VnTinnhanh - Đại Đoàn Kết