Tác dụng phụ thường gặp của một số nhóm kháng sinh

Theo BS Nguyễn Hữu Trường, tác dụng phụ thường gặp nhất của các kháng sinh aminoglycoside (như gentamycin, tobramycin, amikacin...) là biểu hiện nhiễm độc thận và ốc tai tiền đình. Với nhóm bêta lactam là phản ứng dị ứng và tình trạng tiêu chảy, viêm ruột, với clindamycin là biểu hiện tiêu chảy và ban dạng sởi ngoài da.

Các kháng sinh nhóm quinolone như ciprofloxacin, levofloxacin đều có thể gây kích ứng đường tiêu hóa, nhiễm độc thần kinh trung ương, gân và sụn do đó, cần tránh sử dụng ở trẻ em dưới 15 tuổi.

Metronidazole cũng có thể gây kích ứng đường tiêu hóa và nhiễm độc hệ thần kinh, vancomycin có thể gây hội chứng đỏ da toàn thân.

Phản ứng phụ thường gặp nhất của các kháng sinh tetracycline là gây kích ứng đường tiêu hóa và viêm âm đạo do nấm, với trimethoprim- sulfamethoxazole là gây kích ứng đường tiêu hóa và các phản ứng dị ứng.

Một số phản ứng phụ đặc hiệu hiếm gặp

Hầu hết các kháng sinh đều có thể gây ra tiêu chảy và viêm ruột do clostridium difficile, thường gặp nhất là do ampicillin, clindamycin và cephalosporin. Biểu hiện từ mức độ tiêu chảy và đau bụng nhẹ đến viêm ruột nặng với các biểu hiện toàn thân như chán ăn, mệt mỏi, sốt...

Trong một số ít trường hợp, các kháng sinh như erythromycin esters, TMP-SMZ, amoxicillin và clavulanate potassium có thể gây ứ mật. Nhận biết sớm và ngừng thuốc kịp thời có thể ngăn ngừa tổn thương gan. Minocycline có thể gây chóng mặt, ù tai; các kháng sinh fluoroquinolone và macrolide đều có thể làm tăng nguy cơ ngộ độc theophyllin.

6 phương pháp giúp hóa giải tác dụng phụ của thuốc kháng sinh lên đường tiêu hóa

- Ăn thực phẩm lên men

Thực phẩm lên men là cách dễ nhất và kinh tế nhất để phục hồi hệ vi khuẩn đường ruột. Thực phẩm lên men bao gồm dưa cải bắp, kim chi, dưa muối, sữa chua, và nấm sữa kefir. Quá trình lên men tự nhiên cung cấp lợi khuẩn cho đường ruột sau khi dùng kháng sinh.

- Bổ sung men vi sinh

Việc sử dụng men vi sinh chứa vi khuẩn có lợi sẽ bù đắp lượng lợi khuẩn bị ảnh hưởng bởi kháng sinh, đồng thời giúp tái lập lại sự cân bằng cho hệ vi khuẩn đường ruột, tăng cường sức khỏe đường ruột, tránh các triệu chứng rối loạn tiêu hóa.

Trong đó, việc uống đủ hàm lượng vi khuẩn có lợi mỗi ngày: 2 - 4 tỉ lợi khuẩn đối với trẻ em và 4 - 6 tỉ lợi khuẩn đối với người lớn được đặc biệt nhấn mạnh. Thời điểm uống tốt nhất là sau sử dụng kháng sinh 2 - 3 giờ đồng hồ, để các lợi khuẩn này không bị ảnh hưởng bởi kháng sinh.

- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh

Quá nhiều đường, quá nhiều chất xơ, gluten, chất béo, thuốc giảm đau NSAID (như ibuprofen) và thuốc tránh thai có thể làm tổn thương đường tiêu hóa của bạn.

Bạn cũng nên tránh ngũ cốc thô như ngô, kê, gạo nếp cẩm, cao lương, yến mạch, kiều mạch, lúa mỳ và các loại đậu khô như đậu nành, đậu xanh, đậu đỏ… vì các loại thực phẩm này khó tiêu. Sữa và đường là nguồn dinh dưỡng cho các vi khuẩn xấu, vì vậy cũng cần hạn chế hết mức.

- Tăng cường chất xơ hòa tan

Chất xơ hòa tan có tác dụng tốt trong chữa bệnh đường ruột của bạn. Nó không chỉ tạo ra một môi trường tốt mà còn kích thích có chọn lọc sự tăng trưởng của các vi khuẩn có lợi.

Các thực phẩm giàu chất xơ hòa tan gồm: Tỏi tây, tỏi, mật ong, chuối, hành, củ cúc vu.

Nên ăn lượng nhỏ một trong những thực phẩm chất xơ hòa tan hàng ngày, thêm vào men vi sinh để thúc đẩy sự tăng trưởng của vi khuẩn có lợi trong hệ thống tiêu hóa của bạn.

- Gelatin

Gelatin rất có lợi cho niêm mạc ruột. Vì nó có thể làm dịu và điều trị tồn thương đường tiêu hóa. Giúp thức ăn di chuyển qua đường tiêu hóa dễ dàng hơn. Một niêm mạc ruột khỏe mạnh là điều cần thiết để xây dựng lại hệ vi khuẩn đường ruột sau khi dùng kháng sinh.

Bạn có thể mua bột geltin về để chế biến món bánh hay thạch rau câu.

Ngoài ra nước xương hầm cũng là nguồn bổ sung gelatin tốt cho bữa ăn của bạn.

- Hạn chế lo lắng, stress

Hệ tiêu hóa là rất nhạy cảm với stress. Căng thẳng gây ra sự thay đổi bài tiết dịch dạ dày, tính thấm và chức năng bảo vệ của niêm mạc ruột. Cũng có nghiên cứu cho thấy căng thẳng có thể dẫn đến phát triển quá mức của một số vi khuẩn và làm giảm sự đa dạng của các vi khuẩn trong ruột già. Do đó hãy luôn giữ tinh thần thoải mái.

Chúc bạn luôn khoẻ mạnh!

Theo T/h - Sức khỏe Cộng đồng