Khi nào cần ghép sọ nhân tạo?

Câu hỏi

Mảnh sọ của bệnh nhân được lấy ra, gửi đến ngân hàng mô để “nuôi dưỡng”, xin hỏi bác sĩ cụ thể sọ được “nuôi” như thế nào ạ? Khi nào thì lựa chọn ghép sọ tự thân, khi nào thì ghép sọ nhân tạo?

Trả lời

Thầy thuốc ưu tú ThS.BS.CK2 Chu Tấn Sĩ

Trưởng khoa Ngoại Thần kinh, Bệnh viện Nhân dân 115 - Bệnh viện Nhân dân 115

Ảnh minh họa - Nguồn Internet

Miếng sọ vừa được cắt ra sau cuộc mổ thứ nhất ngay lập tức sẽ được chuyển về ngân hàng mô. Ở TPHCM có 1 ngân hàng mô bảo quản mô theo chuẩn duy nhất, đó là trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch. Khi nắp sọ đến sẽ được tiệt trùng bằng tia gamma và cấp đông ở nhiệt độ -85 độ C.

Với điều kiện như vậy, theo hướng dẫn của Tổ chức Y Tế Thế giới có thể giữ miếng sọ đó được 5 năm. Một số địa phương không có điều kiện thiết lập ngân hàng mô sẽ phải bảo quản nắp sọ trong tủ lạnh thì sẽ bảo quản được khoảng 6 tháng đến 1 năm.

Ưu tiên vẫn là ghép sọ tự thân, nắp sọ cưa ra và đặt lại vị trí cũ cho bệnh nhân gần như vừa khít, vừa đủ với vị trí khuyết sọ của người bệnh. Tuy nhiên, một số trường hợp, biến chứng sau mổ hoặc tai biến sau phẫu thuật làm miếng sọ nhỏ đi, thì phải tiến hàng ghép sọ nhân tạo.

Hiện tại những chỉ định để ghép sọ nhân tạo là bệnh nhân bị hủy sọ tự thân sau khi ghép hoặc miếng sọ tự thân ban đầu không bảo quản được nữa. Lúc mổ miếng sọ bị nhiễm trùng, bẩn do những vật dụng bên ngoài lây nhiễm vào. Hoặc miếng sọ bị vỡ vụn không thể bảo quản nguyên khối, sẽ bỏ luôn ngay từ đầu. Như vậy sau cuộc mổ đầu tiên bệnh nhân đã không có sọ tự thân. Những trường hợp này bắt buộc phải vá sọ nhân tạo.

Hiện nay có 2 chất liệu để lựa chọn vá sọ nhân tạo: vá sọ bằng vật liệu xi măng (là loại xi măng trong y khoa), sau khi trộn lên và tạo hình thì trong vòng 7 phút sẽ đông cứng khối xi măng đó. Như vậy sẽ cho hình ảnh của 1 khối chắc chắn, bảo quản được tổ chức mô bên dưới. Nếu tạo hình không khéo thì hộp sọ sẽ không được tròn trịa, cong vênh và khi đặt vào vị trí khuyết sẽ không hợp. Đứng về góc độ thẩm mỹ sẽ không được như ý.

Hai là sử dụng miếng ghép nhân tạo bằng titan, thời gian tạo hình không bị giới hạn, có thể sử dụng miếng sọ đó uốn nắn sao cho như ý và cố định vào hộp sọ của người bệnh.

Tuy nhiên, hiện nay có phương pháp cao cấp hơn nữa là ghép sọ 3D. Nghĩa là miếng sọ bằng xi măng hoặc bằng titan sẽ được chuyển vào đơn vị xử lý dưới hình ảnh 3D. Bệnh nhân sẽ được chụp phim và dựng hình 3D để ra được ổ khuyết sọ. Tùy theo hình dáng của sọ đó, người ta sẽ đúc 1 phần nắp sọ bằng xi măng hoặc bằng titan vừa khít với diện khuyết của bệnh nhân. Lúc đó chỉ cần mở phần dưới da và đặt nắp sọ vào và đảm bảo được tính thẩm mỹ.

Thân mến.

Mời tham khảo thêm:

>>Ghép sọ tự thân và ghép sọ nhân tạo khác nhau như thế nào?

>>Méo đầu sau ghép sọ tự thân, khắc phục ra sao?

Câu hỏi liên quan