Chánh án TAND TPHCM Ung Thị Xuân Hương trả lời chất vấn. Ảnh: H.N

Nhiều án quá hạn do ngại xử những án phức tạp

Liên quan đến vấn đề này, đại biểu Phạm Văn Bá cho rằng với số liệu án dân sự chiếm 40%, số vụ án so với cả nước tăng 10%, 3 năm qua tỷ lệ thực hiện quá thấp. Từ tháng 10/2014 đến đầu năm 2015, TP đạt 29,8%, quận huyện đạt 24% so với chỉ tiêu. Trong 6 tháng đầu năm 2015, TP đạt hơn 60% các vụ án được xét xử, trong khi chỉ tiêu đưa ra là 90%.

Có đại biểu cho rằng nhiều thẩm phán hết nhiệm kỳ mà không được tái bổ nhiệm, vì vậy phải sớm có hướng giải quyết vì đây là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng án nghị, án sửa.

Trả lời chất vấn của các đại biểu, bà Ung Thị Xuân Hương, Chánh án Tòa án nhân dân TP giải thích rằng trong 6 tháng đầu năm 2015, lượng án đều tăng, có nhiều án phức tạp.

Án quá hạn hầu hết là phức tạp nên thẩm phán ngại xử án. Có nhiều nguyên nhân, trong đó, nguyên nhân khách quan do tình hình cuối năm, hầu như tháng 10 không xét xử, tháng tết nghỉ theo quy định, sau ngày 15 tháng giêng mới làm lại, thường phải mất đến 3 tháng để xử những tồn đọng.

Ngoài ra, cũng cần phải nhắc đến, trong 6 tháng đầu năm, tỷ lệ thẩm pháp hết nhiệm kỳ được tái bổ nhiệm quá chậm; mới chỉ có 24/88 thẩm phán cấp TP được bổ nhiệm lại, số không được tái bổ nhiệm rất nhiều. Hiện tòa án các quận huyện thiếu gần 100 thẩm phán, cấp TP thiếu gần 80 thẩm phán.

Bà Xuân Hương cho biết giải pháp trước mắt là quyết liệt trong đôn đốc, nhắc nhở những thẩm phán còn để án quá hạn do lỗi chủ quan, từng thẩm phán phải báo cáo danh mục và đưa ra thời gian xét xử; nếu không hoàn thành sẽ đánh giá mức độ hoàn thành.

Chưa hài lòng với những trả lời của đại diện tòa án, bà Nguyễn Thị Quyết Tâm - Chủ tịch HĐND TPHCM nói thẳng: "Ở đây đại biểu đặt vấn đề là tại sao phải là thời gian cuối tháng 8. Không thể nào người dân đi nộp đơn cùng một lúc.

Tôi cũng thấy một số vụ án tạm đình chỉ rất vô lý, tòa nói là khó nhưng khi tôi nêu ra thì giải quyết được liền. Các đại biểu băn khoăn là sao cứ vào tháng 8 là đình chỉ nhiều như thế? Vậy thì phải có giải pháp tháo gỡ chứ đừng làm cho người dân có nghĩ không hay về chuyện này".

Nhằm làm rõ hơn những nghi vấn của đại biểu, bà Ung Thị Xuân Hương khẳng định TAND TP không bao giờ có chỉ đạo về chuyện dừng án để lấy điểm thi đua, "Chánh án quận Bình Tân phát biểu như vậy thì chúng tôi sẽ làm việc với Bình Tân. Nếu đúng như thế, tức là có chuyện tạm đình chỉ án để thi đua thì sẽ xử lý ngay, không thể chấp nhận chuyện này".

Đại biểu Trần Trọng Dũng nói: "Từ trường hợp xảy ra ở quận Bình Tân, chúng tôi rất chia sẻ những áp lực của bên tòa án nhưng hãy đặt vào vị trí người dân, các pháp nhân bị ảnh hưởng, các quyết định tạm đình chỉ ồ ạt như thế thì không thể chấp nhận được. Tôi đề nghị Chánh án TAND TP tổ chức đợt kiểm tra việc tạm đình chỉ hàng loạt vụ án tại quận Bình Tân thời gian qua".

Còn quá nhiều vấn đề tồn đọng

ĐB Trần Thị Tuyết Hồng đặt câu hỏi "án dân sự gặp nhiều khó khăn do thu thập chứng cứ, người có liên quan không chấp hành lệnh triệu tập của tòa, liệu đó có phải là hạn chế của ngành tòa án?".

Đại biểu Phạm Hiếu Nghĩa thắc mắc ngành tòa án bảo rằng khối lượng công việc nhiều, nhân sự ít, sức ép lớn, vậy thì tòa hãy cho biết mỗi thẩm phán xử bao nhiêu vụ án trong một tháng? Với những vụ án chậm trả lời, TAND TP nên thống kê những cơ quan ban ngành quận huyện nào chưa trả lời, hoặc trả lời chậm để HĐND TP được biết.

BàUng Thị Xuân Hương cho biết trung bình mỗi tháng ngành tòa án TP xử 14,7 vụ, mỗi thẩm phán xử 12,2 vụ, tức là gấp 3 lần so với quy định chung. Thực ra có nhiều lý do khiến kéo dài thời gian để xét xử.

Chẳng hạn xử một vụ ly hôn, những phức tạp về tranh chấp cũng có thể làm kéo dài thời gian. Về vấn đề phối hợp với các cơ quan chức năng, bên tòa án thường gửi nhiều công văn đến các cơ quan để chờ xác minh.

Dù trong công văn có thời hạn trả lời, hoặc hết thời hạn xác minh mà vẫn không thấy trả lời thì tòa án sẽ có công văn nhắc lại, nhắc rồi nhưng không nhân được xác minh thì chúng tôi phải xuống gặp trao đổi, như thế càng làm mất thời gian. Đây là trách nhiệm của cả hai bên chứ không phải của riêng bên tòa án.

Kết thúc buổi chất vấn sáng nay, Chủ tịch HĐND TPHCM Nguyễn Thị Quyết Tâm cho rằng tòa án bị áp lực quá nhiều, thực sự đang quá tải. Tuy nhiên, cần nâng cao tinh thần trách nhiệm làm việc của các thẩm phán, chánh án, nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân.