Mỗi năm, Việt Nam có hơn 25.000 người tử vong vì ung thư gan

Ung thư biểu mô tế bào gan hay ung thư tế bào gan (UTTBG) là một loại ung thư gan nguyên phát, xuất phát từ các tế bào gan bất thường. Theo thời gian, tế bào này tăng sinh không kiểm soát, tạo thành khối u ác tính, xâm lấn các mô lân cận và di căn tới các cơ quan khác trong cơ thể.

Theo số liệu ước tính năm 2018 của Globocan - một tổ chức chuyên điều tra tình hình ung thư trên thế giới, UTTBG là căn bệnh khá thường gặp, đứng hàng thứ 5 ở nam giới và hàng thứ 9 ở nữ giới. Hằng năm, trên thế giới có đến 87.200 ca UTTBG mới được phát hiện, đa số là dân châu Á (chiếm tới 75%) và tỉ lệ mắc ở nam giới cao gấp 2 - 4 lần so với nữ giới.

Tại Việt Nam, UTTBG có tần xuất mới mắc và tỉ lệ tử vong đứng đầu trong các bệnh lý ung thư nói chung. Đáng chú ý, theo số liệu thống kê năm 2018, số ca mới mắc ở nước ta là 25.335 trong khi số ca tử vong là 25.404. Như vậy, tỉ lệ bệnh mới phát hiện tương đương với tỉ lệ tử vong vì đa số các trường hợp được phát hiện đã ở giai đoạn quá muộn, người bệnh ít có cơ hội được điều trị hiệu quả nên hầu như đều tử vong.

Hằng năm, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM (BV ĐHYD TPHCM) tiếp nhận điều trị cho gần 2.000 trường hợp ung thư gan. Thông thường, đối với các trường hợp bệnh nặng, ở giai đoạn cuối có nhiều biến chứng, người bệnh chỉ có thể sống không quá 3 tháng.

Tuy nhiên, nếu có chiến lược tầm soát UTTBG sớm, các bác sĩ có thể phát hiện kịp thời các khối ung thư mới xuất hiện, nhờ vậy có thể áp dụng các phương pháp điều trị hiệu quả, triệt để cho người bệnh như: phẫu thuật cắt bỏ phần gan bị ung thư, dùng nhiệt, sóng cao tần phá hủy khối u, nút tắc mạch máu nuôi khối u hoặc ghép gan… nhờ vậy mang lại kết quả lâu dài, cải thiện tiên lượng sống cho người bệnh.

Điển hình, BV ĐHYD TPHCM đã tiếp nhận điều trị cho người bệnh tên N.V.K, 56 tuổi, ngụ tại Đồng Nai. Cách đây 6 năm, ông K. biết mình bị xơ gan do rượu. Khi đến khám định kỳ tại Phòng khám Viêm gan của bệnh viện, các bác sĩ cho biết ông K. có nguy cơ bị ung thư gan do tình trạng xơ gan và đã lên kế hoạch theo dõi định kỳ mỗi 6 tháng 1 lần cho người bệnh.

Sau 3 năm theo dõi, các bác sĩ phát hiện trong gan có một khối u bất thường khoảng 1cm. Sau khi tiến hành làm các xét nghiệm AFP, chụp CT scan, các bác sĩ xác định đây là khối u ác tính. Sau đó người bệnh được hội chẩn u gan và thực hiện phương pháp dùng sóng cao tần phá hủy khối u. Người bệnh được theo dõi sát sao và tiếp tục điều trị bệnh nền xơ gan. 2 năm sau phẫu thuật, các bác sĩ đánh giá tình trạng người bệnh đã ổn định, chưa ghi nhận khối u tái phát, người bệnh cũng rất hài lòng về kết quả điều trị của mình.

PGS.TS.BS Bùi Hữu Hoàng khám cho người bệnh tại Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM

Người mắc bệnh xơ gan, viêm gan mạn tính nên tầm soát 6 tháng 1 lần

Chia sẻ về chủ đề “Chiến lược tầm soát ung thư tế bào gan” tại Hội nghị Gan Mật toàn quốc lần thứ 15, PGS.TS.BS Bùi Hữu Hoàng - Trưởng khoa Tiêu hóa - BV ĐHYD TPHCM cho biết: “Ở giai đoạn sớm, các dấu hiệu của bệnh UTTBG thường không rõ ràng, khó nhận biết cho nên người bệnh thường không quan tâm việc đi khám bệnh hoặc không hề biết mình đã mắc bệnh, đến khi bắt đầu có các triệu chứng như ăn uống kém, sụt cân, đau tức vùng dưới sườn phải, vàng mắt, phù chân, bụng to… thì đã quá muộn.

Việc điều trị chỉ là nâng đỡ thể trạng, giảm đau đớn cho người bệnh. Do vậy, vai trò của việc tầm soát sớm UTTBG là rất quan trọng, càng phát hiện sớm thì người bệnh càng có cơ hội điều trị hiệu quả và triệt để hơn. Đó cũng chính là ý nghĩa của việc phải có chiến lược tầm soát UTTBG nhằm phát hiện sớm để điều trị bệnh một cách triệt để ở giai đoạn sớm, kéo dài sự sống cho người bệnh”.

Cụ thể, việc tầm soát UTTBG cần được thực hiện tập trung vào những đối tượng có nguy cơ mắc ung thư gan cao, đặc biệt là người bệnh viêm gan mạn tính do vi rút (viêm gan siêu vi B, viêm gan siêu vi C) và người bệnh bị xơ gan do bất kỳ nguyên nhân nào.

Nước ta có tỉ lệ nhiễm siêu vi viêm gan B rất cao, chiếm hơn 10% dân số. Do vậy, những đối tượng dễ mắc UTTBG bao gồm người bệnh viêm gan siêu vi B và C mạn tính, xơ gan cần được theo dõi, khám sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng 1 lần, thực hiện siêu âm bụng, các xét nghiệm phát hiện ung thư gan như AFP, PIVKAII... Đến khi phát hiện có khối u bất thường trong gan, người bệnh phải được kiểm chứng chính xác bằng phương pháp chụp X-quang cắt lớp điện toán (CT scan), cộng hưởng từ (MRI) hoặc sinh thiết gan...

PGS.TS.BS Bùi Hữu Hoàng khuyến cáo: chúng ta cần nâng cao ý thức của người dân trong việc chủ động phòng ngừa và tầm soát bệnh UTTBG. Người chưa mắc bệnh viêm gan siêu vi B thì nên đi chủng ngừa, khi đã có kháng thể bảo vệ thì khả năng ung thư rất thấp. Còn đối với người đã mắc các bệnh viêm gan mạn tính, xơ gan, việc tầm soát là hết sức quan trọng, giúp phát hiện kịp thời và điều trị triệt để UTTBG.

Bên cạnh đó, người dân cần ý thức đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và chữa trị tốt bệnh gan, nên duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, hạn chế rượu bia, không để thừa cân béo phì để bảo vệ tốt lá gan của mình trước các nguy cơ dẫn tới ung thư gan.