Tùng Phúc, quận 12, TPHCM

Thưa bác sĩ,

Triệu chứng, dấu hiệu của bệnh đột quỵ. Xin bác sĩ cho biết các triệu chứng đễ nhận biết để khi chúng tôi cảm thấy mình có dấu hiệu đột quỵ có thể chủ động đến bệnh viện khám kịp thời?

TS.BS Trần Chí Cường - Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh trả lời:

Chào bạn,

Triệu chứng của đột quỵ rất đa dạng có thể từ nhẹ đến nặng. Tuy nhiên có thể tóm lược các triệu chứng của đột quỵ như sau:

1. Dấu hiệu cơn thiếu máu não thoáng qua:

- Chóng mặt nhiều khi thay đổi tư thế đặc biệt là ở người trên 60 tuổi

- Tê, yếu tay chân cùng 1 bên thoáng qua, mất cảm giác nửa người thoáng qua sau đó phục hồi lại

- Cơn choáng ngất xỉu thoáng qua kèm nói ngọng, nói khó, miệng méo một bên thoáng qua sau đó phục hồi.

- Cơn mờ mắt thoáng qua kèm yếu tay chân sau đó phục hồi lại

- Nếu các dấu hiệu trên lặp đi lặp lại thì khả năng là có thiếu máu não, cần khám và điều trị sớm.

2. Dấu hiệu bị đột quỵ:

 - Đột ngột đau đầu dữ dội, nhiều sau gáy

- Nôn ói lơ mơ, hoặc hôn mê

- Mặt méo 1 bên, nói khó, nói đớ

- Yếu, liệt nửa người (tay chân cùng 1 bên)

Tùy theo mức độ tổn thương não nặng hay nhẹ mà triệu chứng biểu hiện ra nhiều mức độ khác nhau.


Nguyễn Nguyên - Long An

Đột quỵ gần như không còn là bệnh của người già. Cả người mẫu, diễn viên nổi tiếng trên thế giới ra đi đột ngột cũng vì đột quỵ. Bệnh này đang ngày càng trẻ hóa. Vì sao thưa bác sĩ?

Làm sao có thể dự phòng đột quỵ ở người trẻ tuổi?

Ca đột quỵ trẻ nhất mà bác sĩ đã từng điều trị? Khả năng phục hồi của người trẻ so với người già bị đột quỵ có khác nhau không, thưa bác sĩ?

TS.BS Trần Chí Cường - Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh trả lời:

Chào bạn Nguyễn Nguyên,

Đột quỵ ngày càng trẻ hóa vì :

1. Cuộc sống ngày càng có nhiều áp lực, căng thẳng

2. Môi trường sống ngày càng ô nhiễm

3. Lối sống ít vận động

4. Ăn uống nhiều hóa chất độc hại, dầu mỡ...

5. Bia rượu thuốc lá càng nhiều

6. Thừa cân béo phì

7. Tiểu đường, tăng huyết áp càng nhiều bệnh đột quỵ càng nhiều

Dự phòng đột quỵ có thể giảm các yếu tố nguy cơ, bạn nhé.

Ca đột quỵ trẻ nhất chúng tôi cứu được là em bé 3 tuổi.

Mức độ phục hồi của bệnh nhân sau đột quỵ tùy thuộc chủ yếu vào vị trí và mức độ tổn thương trên não.

Tuy nhiên nếu cùng 1 vị trí và mức độ tổn thương thì người trẻ hơn có khả năng phục hồi tốt hơn.

Thân mến,

* Trần Từ Quang, Phú Thọ:

Có mấy loại đột quỵ vậy AloBacsi ơi? Có thể phòng ngừa bệnh đột quỵ không thưa bác sĩ?

TS.BS Trần Chí Cường - Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh trả lời:

Có 2 loại đột quỵ. Đó là:

1. Nhồi máu não (Tắc nghẽn mạch máu) chiếm khoảng 80% số trường hợp

2. Xuất huyết não (vỡ mạch máu não) chiếm khoảng 20% số trường hợp


Trương Phú Vinh, 56 tuổi, Bình Phước

Vì sao trời lạnh lại tăng nguy cơ đột quỵ? Khi thời tiết quá lạnh, chúng tôi phải làm sao để tự bảo vệ mình, phòng tránh nguy cơ đột quỵ?

TS.BS Trần Chí Cường - Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh trả lời:

Xin trả lời câu hỏi của bạn Trương Phú Vinh như sau:

Lúc thời tiết thay đổi từ nóng sang lạnh làm bệnh đột quỵ gia tăng vì trời lạnh có thể gây co thắt mạch máu tăng nguy cơ vỡ nếu bệnh nhân có sẵn một dị tật mạch máu não (phình động mạch não, dị dạng mạch máu não)

Cách phòng ngừa tốt nhất là giữ ấm cơ thể, tránh bị lạnh trong thời gian dài bạn nhé.


***Bạn đọc Quốc Hải

Tỷ lệ cứu sống người đột quỵ là bao nhiêu phần trăm, thưa bác sĩ? Tỷ lệ này phụ thuộc vào những yếu tố nào?

TS.BS Trần Chí Cường - Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh trả lời:

Nói chung, khi bị đột quỵ nguy cơ tử vong của bệnh nhân khoảng 20-30% tùy theo từng mức độ của bệnh và phương tiện cấp cứu y tế tại nơi bệnh nhân bị đột quỵ...

Bạn đọc Huỳnh Hoa, Quảng Nam

Thế nào là đột quỵ tim? Xin bác sĩ hướng dẫn cách phân biệt triệu chứng và xử lý tình huống.

TS.BS Trần Chí Cường - Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh trả lời:

Chào bạn Huỳnh Hoa,

Chúng tôi xin trả lời câu hỏi của bạn như sau:

Đột quỵ do tim:

 1. Thường là do nhồi máu cơ tim cấp (tắc động mạch nuôi cơ tim gọi là ĐM vành) làm cơ tim bị hoại tử ngưng co bóp, nếu vùng tổn thương rộng sẽ gây đột tử.

Nói chung triệu chứng quan trọng nhất gợi ý đột quỵ do tim đó là đau ngực, nặng ngực, mệt, tay chân lạnh, khó thở.

2. Cơn rối loạn nhịp tim nặng gây ngưng tim đột ngột (hiếm gặp)

Bệnh nhân rơi vào trạng thái hồi hộp, đánh trống ngực, ngất xỉu. Mức độ nặng có thể không có triệu chứng báo trước và bệnh nhân có thể ngưng tim sau đó tử vong rất nhanh chóng.

***Bạn đọc Quỳnh Hoa - TPHCM

Tôi hay nghe nói cụm FAST trong cấp cứu đột quỵ. Nguyên tắc cấp cứu này cụ thể nghĩa là gì, thưa bác sĩ?

TS.BS Trần Chí Cường - Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh trả lời:

Việc nhận biết người nhà bị đột quỵ theo nguyên tắc “FAST”. Tức là nhận biết qua:

- F (Face, khuôn mặt): bệnh nhân có các biểu hiện mặt bị méo, mắt nhắm không kín, nếp nhăn trên trán…

- A (Arm, tay hoặc chân): có trường hợp một trong hai tay không đưa lên đưa, trường hợp nặng hơn là cả hai tay đều không đưa lên được.

- S (Speech, giọng nói): bệnh nhân không nói được hoặc nói ú ớ, giọng nói bị thay đổi tùy theo từng mức độ.

- T (Time, thời gian): nhanh chóng cứu chữa bệnh nhân là điều tối quan trọng nhất để cứu sống bệnh nhân; tiêu chí này được nhấn mạnh bằng cụm từ “Time is Brain” (tạm dịch: thời gian là não).

Chỉ cần thấy 3 tiêu chí đầu tiên cần chuyển ngay đến cơ sở y tế gần nhất.

Trong thời gian chờ xe cấp cứu, người nhà bệnh nhân có thể sơ cứu tại nhà theo trình tự A-B-C.

- A (Airway, đường thở): kiểm tra đường thở bệnh nhân có thông thoáng không. Nếu bị tắc nghẽn do thức ăn hoặc dị vật nào đấy cần được khai thông đường thở ngay lập tức. Nới lỏng quần áo bệnh nhân.

- B (Blood, máu): xem bệnh nhân có bị chảy máu ở đâu không. Nếu có, cần băng ép vết thương để cầm máu. Tránh tình trạng mất máu quá nhiều gây tử vong trước khi xe cứu thương đến.

- C (Circulation, tuần hoàn máu): rờ các mạch máu lớn của bệnh nhân ở các vị trí như cổ, đùi… xem còn đập hay không. Nếu còn, di chuyển bệnh nhân đến nơi bằng phẳng nghỉ ngơi, chờ cấp cứu đến. Nếu ngưng thở, cần làm hồi sức tim phổi.

Nếu tại các vùng sâu vùng xa, người nhà đưa bệnh nhân đi cấp cứu cần lưu ý để bệnh nhân được nằm cố định, tránh rung lắc mạnh gây vỡ mạch máu não đang bị tổn thương.

*** Bạn đọc Tùng Lâm, Phan Thiết
Nhiều người vẫn nhầm lẫn đột quỵ với chứng trúng gió?

TS.BS Trần Chí Cường - Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh trả lời:

Hiện trên 50% người dân vẫn ngộ nhận bệnh nhân đột quỵ bị trúng gió. Trong y học hiện đại, không có khái niệm trúng gió. Chính thời gian và những sơ cấp cứu sai lầm như cạo gió, chích lễ… đã làm mất đi khoảng “thời gian vàng” của người bệnh. 

Bên cạnh đó, các phương pháp như nặn chanh vào miệng của bệnh nhân có thể gây tắc nghẽn đường thở; cho uống thuốc dân gian cũng là nguyên nhân gây ra chứng tắc nghẽn; cho bệnh nhân ngửi một số loại hương liệu để giúp bệnh nhân tỉnh lại nhưng vô tình gây ra chứng viêm phổi hít…

Vì vậy, người dân cần ý thức thay đổi lối sống lành mạnh để bảo vệ chính mình. Nâng cao kiến thức bệnh không chỉ giúp mình mà còn giúp người nhà nếu xảy ra bệnh bằng việc truyền thông, tuyên truyền sâu rộng đến các vùng tỉnh xa.

***Bạn đọc Hoài Nam, Biên Hòa

Về phương pháp điều trị đột quỵ hiện nay ra sao, thưa bác sĩ?

TS.BS Trần Chí Cường - Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh trả lời:

Phương tiện chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh trong thời gian nhanh nhất có thể cho ra kết quả trong vòng 30 phút. Sau khi xác định được nguyên nhân cần chuyển bệnh nhân đến cơ sở có thể xử lý được bằng phương tiện can thiệp nội mạch.

Có hai trường hợp xảy ra: xuất huyết não chiếm 20% và nhồi máu não chiếm tỷ lệ đa số. Để chẩn đoán được xuất huyết hay nhồi máu thông qua thiết bị CT-Scan là đủ.

Trong chữa trị đột quỵ hiện nay có nhiều biện pháp, nhưng chủ yếu là uống thuốc và phẫu thuật.

Trường hợp bị đột quỵ nặng có máu bầm trong não, hay bị phình mạch máu não cần can thiệp phẫu thuật. Hạn chế của phương pháp này là nguy cơ tổn thương thần kinh khá cao, có thể tàn phế sau phẫu thuật, tình huống nặng nhất là tử vong.

Đối với tắc mạch máu nhỏ trong 4,5 giờ đầu có thể sử dụng biện pháp tiêu sợi huyết tĩnh mạch (bơm thuốc vào mạch máu để làm tan cục máu đông). Tuy nhiên hướng điều trị này có hạn chế trong trường hợp bệnh nhân bị tắc nghẽn động mạch lớn.

Ghi nhận trong những trường hợp người bệnh bị tắc nghẽn động mạch lớn, trong vòng 6 giờ đầu, cần chuyển bệnh nhân đến phòng can thiệp DSA, áp dụng phương pháp can thiệp nội mạch cho hiệu quả đến 80%. Vậy nên, tối ưu nhất trong việc điều trị đột quỵ là can thiệp nội mạch, mang lại hiệu quả khá cao.

XEM THÊM

>>> AloBacsi hợp tác với Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh TPHCM - TS.BS Trần Chí Cường
>>> Làm sao để được TS.BS Trần Chí Cường trực tiếp khám về thần kinh, đột quỵ?