PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng nhìn nhận như thế nào về tiến bộ y học trong điều trị đột quỵ?

Khoảng 10 năm gần đây, chúng ta đạt được những tiến bộ rất lớn trong lĩnh vực điều trị cấp. Trước đây, không có nhiều trung tâm đột quỵ trong nước, nhưng hiện nay, tất cả tỉnh thành đều có thể điều trị đột quỵ.

Sự ra đời của nhiều trung tâm đột quỵ tạo ra bước tiến rất lớn trong điều trị đột quỵ. Vì đây là những đơn vị chuyên sâu, với mục đích chỉ phục vụ cho các bệnh nhân đột quỵ.

Những bác sĩ, y tá, điều dưỡng này được huấn luyện đặc biệt để chăm sóc cho bệnh nhân đột quỵ tốt nhất. Bởi đặc điểm của bệnh nhân đột quỵ sẽ khác với những bệnh nhân khác, đòi hỏi sự chăm sóc riêng biệt.

Ngoài ra, những trung tâm đột quỵ này đã áp dụng được những kỹ thuật mới như tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch trong 4,5 giờ đầu, lấy huyết khối dụng cụ trong 6 giờ đầu.

PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng - Trưởng khoa Bệnh lý mạch máu não, Bệnh viện Nhân dân 115 trả lời phỏng vấn online với đài Truyền hình Vĩnh Long

Gần đây, với những phần mềm chuyên dụng, chúng ta có thể mở rộng cửa sổ điều trị lên 24 giờ ở một số bệnh nhân.

Điều này mang lại lợi ích rất lớn cho các bệnh nhân đột quỵ. Mục tiêu của điều trị đột quỵ không chỉ là cứu sống bệnh nhân, bởi tử vong đôi khi không phải là điều đáng sợ nhất.

Đáng sợ nhất là không trả bệnh nhân về trọn vẹn cho xã hội. Bệnh nhân sau khi xuất viện phải nằm liệt giường, đòi hỏi sự chăm sóc của tất cả thành viên trong gia đình. Đó là gánh nặng rất lớn cho bệnh nhân, gia đình bệnh nhân và cả xã hội.

Điều đó lý giải cho mục tiêu điều trị đột quỵ trả bệnh nhân về trạng thái bình thường. Ví dụ, bệnh nhân trước đột quỵ là bác sĩ thì sau đột quỵ phải trở lại làm bác sĩ.

Chính người nhà bệnh nhân là người quyết định bệnh nhân có kết quả điều trị tốt hay không, bằng cách phòng ngừa, kiểm soát yếu tố nguy cơ sớm, khi đột quỵ phải đưa bệnh nhân đến bệnh viện điều trị đột quỵ gần nhất.

Nếu trì hoãn thời gian đưa đi cấp cứu thì dù có đến bệnh viện tốt nhất cũng không thể cứu chữa, bởi khi não đã chết, sẽ không thể quay trở lại được.

Giá trị của thuốc tiêu sợi huyết trong điều trị đột quỵ cấp? Nếu điều trị sai sẽ có nguy hiểm thế nào?

Tất cả các trường hợp điều trị đều có khả năng thất bại, không phải lúc nào cũng đạt được thành công mỹ mãn.

Thuốc tiêu sợi huyết được khuyến cáo điều trị trong cửa sổ 4,5 giờ. Khoảng 40% bệnh nhân điều trị thuốc tiêu sợi huyết có thể đi lại được trong vòng 3 tháng. Ngay cả khi can thiệp nội mạch, lấy huyết khối dụng cụ thì tỷ lệ thành công tối đa là 50-60%.

Điều này có nghĩa là dù áp dụng kỹ thuật tốt nhất, tỷ lệ thất bại khoảng 50%. Việc điều trị cứu sống 50% bệnh nhân đột quỵ là sự ngoạn mục mà trước đây chúng ta không thể làm được. Khi chưa có những kỹ thuật này, tỷ lệ tàn phế, tử vong khoảng 60-70%.

Nếu bệnh nhân phung phí thời gian vàng sẽ ảnh hưởng nhiều đến việc điều trị.

Nếu bệnh nhân ở khu vực miền Tây, việc vượt đường xa để đến bệnh viện đột quỵ tại TPHCM có nên không, thưa PGS?

Việc điều trị đột quỵ phụ thuộc nhiều vào thời gian. Trong một nghiên cứu tại Bệnh viện Nhân dân 115, thực tế đáng buồn là chỉ khoảng 15% bệnh nhân đột quỵ được đưa đến bệnh viện trong “cửa sổ vàng” (khoảng 3 giờ).

Điều này có nghĩa là khoảng 85% bệnh nhân đến bệnh viện quá “giờ vàng”, làm cho các tổn thương não lớn hơn.

Hiện nay, thế giới đã có sự tiến bộ rất lớn như trang bị máy CT scan trên xe cấp cứu lưu động để có thể điều trị cho bệnh nhân ngay trên xe, giúp tiết kiệm thời gian. Tuy nhiên, hiện, Việt Nam chưa có loại xe cấp cứu lưu động này nên việc bệnh nhân di chuyển xa để cấp cứu đột quỵ là rất khó.

May mắn, chúng ta có các trung tâm đột quỵ ở tất cả các tỉnh thành. Việc quan trọng là chúng ta phải biết được bệnh viện điều trị đột quỵ gần nhất để đưa người thân đi cấp cứu.

Minh Huy (ghi)

Trích video:  Nhịp cầu y tế TH Vĩnh Long - Kỳ 203: Những tiến bộ của y học trong điều trị đột quỵ