ThS.BS Trần Anh Tuấn: Giải đáp thắc mắc của mẹ bầu về nước ối

Chiều thứ 5, 25/4, ThS.BS Trần Anh Tuấn - Phó giám đốc chuyên môn bệnh viện Phụ sản Quốc tế Sài Gòn trở lại với chương trình giao lưu trực tuyến cùng bạn đọc AloBacsi để giải đáp về nước ối và nhiều vấn đề khác như: kinh nguyệt không đều, liệu pháp xịt ni tơ lỏng chữa viêm lộ tuyến cổ tử cung, thuốc tránh thai khẩn cấp...

ThS.BS Trần Anh Tuấn - Phó giám đốc chuyên môn BV Phụ sản Quốc tế Sài Gòn - Ảnh: Hoàng Long

NỘI DUNG TƯ VẤN

Nước ối có vai trò như thế nào trong quá trình mang thai? Thành phần của mước ối là gì?

ThS.BS Trần Anh Tuấn trả lời:

Nước ối có vai trò rất quan trọng trong quá trình mang thai. Thông thường, sau 12 ngày tính từ ngày bắt đầu thụ thai sẽ có nước ối. Từ tuần 10 của tuổi thai tạo thành khoảng 30ml và bắt đầu tăng dần. Nước ối được tạo thành chủ yếu từ huyết tương, huyết thanh của thai nhi và được thẩm thấu qua da và dây rốn, cũng có thể 1 số được xuất phát từ màng nuôi.

Khi thai nhi được 10 - 12 tuần tuổi, nước ối được hình thành do nước tiểu tiết ra từ thận và dịch từ phổi của thai nhi. Đến tuần thai thứ 16, bé bắt đầu nuốt nước ối rồi thải ra lại bụng mẹ bằng nước tiểu tạo nên hiện tượng tuần hoàn của nước ối, làm cho nước ối luôn được tái tạo. Từ tuần thứ 20, nước ối có nguồn gốc từ khí - phế - quản, do huyết tương của thai nhi thẩm thấu qua niêm mạc hô hấp của bé.

Giai đoạn sớm nước ối rất quan trọng trong dinh dưỡng thai nhi, sau đó có vai trò bảo vệ những sang chấn, để thai nhi hoạt động trong tử cung và tránh cứng khớp. Đến khi thai lớn hơn, nước ối đóng vai trò trong sự bình tĩnh của thai. Đến giai đoạn chuyển dạ có tác dụng làm nong mở cổ tử cung cũng như bôi trơn trong quá trình sinh nở.

Nước ối có màu thế nào? Làm thế nào biết được màu sắc của nước ối? Nước ối màu sắc thế nào thì nguy hiểm? Qua đó mang đến thông tin nào về sức khỏe?

ThS.BS Trần Anh Tuấn trả lời:

Khi thai còn nhỏ nước ối có màu trong,đến khi thai trưởng thành có màu đục như nước vo gạo. Khi quan sát màu sắc nước ối chúng ta biết phần nào tình trạng sức khỏe thai nhi. Nếu nước ối màu xanh, thai có thể bị suy, cần tìm nguyên nhân để chấm dứt thai kỳ sớm. Nếu nước ối trong nghĩa là còn non, trắng đục là thai đã đủ trưởng thành.

Việc quan sát nước ối trước đây hay sử dụng như kính soi qua cổ tử cung mở, hoặc có thể soi màu sắc nước ối. Khi chuyển dạ có tình trạng tia ối hoặc rỉ ối cũng có thể biết màu sắc nước ối để đánh giá tình trạng thai nhi.

Đối với bác sĩ sản khoa, có cách nào đo lường nước ối?

ThS.BS Trần Anh Tuấn trả lời:

Để đo lường nước ối thường khám lâm sàng. Khi khám có dấu hiệu bụng căng hoặc sóng vỗ. Sau này có chương trình siêu âm để tính toán lượng nước ối chính xác hơn.

Có 2 cách tính toán:

- Trong tử cung, đo chiều sâu nhất, trong khoảng 3-8cm là bình thường.

- Chia tử cung ra 4 phần và đo mỗi chiều sâu của tử cung và tính trung bình chiều sâu (chỉ số AFI). Nếu chiều sâu 5- 25cm là bình thường.

Đa ối là gì? Đa ối đem đến nguy cơ gì? Việc điều trị gồm những bước nào?

ThS.BS Trần Anh Tuấn trả lời:

Đa ối hay dư ối khi mang thai là tình trạng có quá nhiều nước ối bao quanh thai nhi trong tử cung. Đa ối thường được chẩn đoán khi lượng ối lên đến 2 lít (2.000 ml) hoặc hơn. Trong trường hợp nặng, có thể có nhiều đến 3 lít, gấp ba lần lượng dịch bình thường.

Có nhiều tình trạng đa ối:

- Khi mẹ bị tiểu đường vẫn có thể điều trị tốt.
- Có bệnh lý về thần kinh trung ương như thai vô sọ.
- Bệnh lý về nhau
- Nếu đa ối liên quan đến dị tật là tình trạng xấu. Nguy cơ đa ối gây ra sinh non, ngôi thai bất thường, khi chuyển dạ có nguy cơ kéo dài chuyển dạ hoặc băng huyết sau sinh.

Thiếu ối, ít ối, vô ối là gì? Có cách nào làm cho nước ối tăng lên không? Trường hợp nào cần kết thúc sớm thai kỳ?

ThS.BS Trần Anh Tuấn trả lời:

Thiếu nước ối là tình trạng thể tích nước ối ít hơn 200ml, chiều dài sâu nhất trong tử cung nhỏ hơn 3 hoặc đo chỉ số AFI nhỏ hơn 5.

Khi thiếu ối, thai phụ có nguy cơ bị bệnh tiết niệu và đến mức độ nào đó cân theo dõi sát, cách điều trị bằng cách uống nước nhiều hoặc truyền dịch hay điều trị bằng phương pháp đơn giản nhất. Cũng có nhiều trường hợp cần truyền thẳng nước ối sinh lý vào trong khoang ối.

Khi theo dõi thai trên 28 tuần có khả năng chấm dứt thai kỳ hoặc nước ối dưới 3cm (vô ối).

Việc ăn uống có ảnh hưởng đến tình trạng ối của thai kỳ?

ThS.BS Trần Anh Tuấn trả lời:

Việc ăn uống không ảnh hưởng nhiều, khi có thai chị em cần uống 1-1.5l nước. Khi lượng ối giảm, cần tăng thời gian nghỉ ngơi, uống đủ nước.

Nếu lượng ối vẫn tiếp tục giảm, lượng AFI dưới 15, chiều sâu nước ối dưới 3 thì lúc đó cũng nên nhập viện để theo dõi sát hơn.

Rỉ ối cảnh báo tình trạng gì? Thai phụ cần làm gì đẻ tránh tình trạng rỉ ối? Cách phân biệt nước rỉ ra là ối, nước tiểu hay dịch nhầy?

ThS.BS Trần Anh Tuấn trả lời:

Rỉ ối có liên quan đến trường hợp viêm nhiễm, có 1 số nguyên nhân gây rỉ ối non: Vi khuẩn Septocoocuc hoặc viêm mãn tính ở đường âm đạo, bệnh nhân buộc phải nhập viện để theo dõi lượng nước ối có giảm tiếp không hoặc có tình trạng nhiễm trùng không và theo dõi thai kỳ đến lúc nuôi được không.

Nếu thai đủ trưởng thành có thể chấm dứt thai kỳ sớm hoặc có thể kéo dài đến mức chấp nhận được để chấm dứt thai kỳ. Nếu dưới 28 tuần điều kiện ở Việt Nam khó điều trị, nếu trên 28 tuần vẫn có thể giữ được thai nhi.

Dấu hiệu nhận biết vỡ ối? Vỡ ối có gây nguy hiểm đến tính mạng thai nhi hay thi phụ không?

ThS.BS Trần Anh Tuấn trả lời:

Vỡ ối khi đột ngột nước chảy ra nhiều. Khi nghi ngờ vỡ ối cần đến bệnh viện để khám. Trường hợp ối trào ra - trường hợp dư ối, đa ối hoặc vỡ ối đột ngột phải cấp cứu sản khoa.

Khi di chuyển nên để mông cao tránh sa dây rốn, chèn ép dây rốn làm cho em bé thiếu ôxy. Khi đến khám bác sĩ sẽ đặt dụng cụ gọi là mỏ vịt vào trong âm đạo, trường hợp rỉ ối không rõ ràng, bác sĩ sẽ lau sạch cổ tử cung do thai phụ ho. Nếu rỉ ối vấn tiếp tục, bác sĩ lấy rỉ đó thử bằng quỳ tím, nếu quỳ tím đổi sang màu xanh nhằm phân biệt huyết trắng hay nước ối.

Cổng thông tin tư vấn sức khỏe AloBacsi.vn