Thế giới đang trông cậy vào bạn để giúp ngăn chặn sự lây lan của COVID-19, căn bệnh mới gây chết người do SARS-CoV-2.

Hãy nhớ rằng trong khi bạn đang cọ rửa, bạn cũng sẽ tiêu diệt hàng loạt vi khuẩn khác và các loại virus có khả năng gây tử vong cho con người trong nhiều thế kỷ - bao gồm cả cúm và một số loại virus corona khác nhau.

"Có bốn virus corona lưu hành thường xuyên ở người, hầu như hàng năm", nhà virus học John Williams, trưởng khoa phân chia các bệnh truyền nhiễm nhi khoa tại Bệnh viện Nhi đồng thuộc Đại học Pittsburgh, nói.

"Chúng chủ yếu gây cảm lạnh. Chúng không giết người", ông nói thêm.

Các virus corona không phải là ký sinh trùng khó chịu duy nhất chịu thua xà phòng và nước. Cúm - giết chết hàng triệu người trên khắp thế giới mỗi năm - và virus metapneumo ở người, gây nhiễm trùng đường hô hấp có thể dẫn đến viêm phổi, cũng bị tiêu diệt.

Làm thế nào mà một thứ đơn giản như xà phòng và nước ấm, cùng chất khử trùng có cồn lại có được sức mạnh như vậy đối với những ký sinh trùng này?

Câu trả lời nằm ở "làn da" và kỹ thuật chà của bạn.

Xà phòng và nước ấm có công dụng gì?

Dưới kính hiển vi, các virus corona dường như được bao phủ bởi các ngọn tháp nhọn, tạo cho chúng vẻ ngoài có vương miện. Bên dưới vương miện là lớp ngoài của virus, được tạo thành từ lipip, hoặc từ mà chúng ta sẽ gọi là chất béo.

Bây giờ hãy tưởng tượng rằng virus corona là món bơ của bạn.
"Bạn cố gắng rửa đĩa bơ của bạn với nước, nhưng không thể sạch", Williams giải thích. "Bạn cần một ít xà phòng để hòa tan dầu mỡ. Vì vậy, xà phòng hoặc rượu rất, rất hiệu quả để làm tan lớp phủ chất lỏng nhờn của virus."

Việc loại bỏ lớp ngoài đó gây tác dụng gì cho mầm bệnh?

"Nó vô hiệu hóa về mặt vật lý của virus, vì vậy nó không thể liên kết và xâm nhập vào tế bào người nữa", Williams nói.

Làm thế nào xà phòng hoàn thành 'kỳ tích' này?

Đó là cách các phân tử xà phòng được hình thành - mỗi phân tử có hình dạng như tinh trùng, có đầu và đuôi. Đầu liên kết với nước nhưng đuôi từ chối nó, thích dầu và mỡ.

Việc điên cuồng cố gắng thoát nước, đuôi xà phòng bị hút vào lớp ngoài cùng của virus và bắt đầu mở ra, giống như chúng ta có thể sử dụng xà beng để tách hai mảnh gỗ.
Một khi virus hoặc vi khuẩn phân tách mở ra, nó sẽ đổ ruột vào nước xà phòng và chết.

Nước và chà bằng tay rất quan trọng đối với quá trình này vì sự kết hợp tạo ra nhiều bọt xà phòng, phá vỡ các liên kết hóa học cho phép vi khuẩn, vi rút và các vi trùng khác bám vào bề mặt.

Bạn muốn chà, tạo bong bóng và chà thêm một chút nữa, chui vào mọi vết nứt và kẽ hở của bàn tay và ngón tay, kể cả móng tay của bạn, trong 20 giây, dài chừng hai lần để hát bài Chúc mừng sinh nhật.

Bây giờ, khi bạn rửa tay, tất cả các vi trùng đã bị tổn thương, bị mắc kẹt hoặc bị giết bởi các phân tử xà phòng sẽ bị cuốn trôi.

Tiến sĩ William Schaffner, giáo sư y tế dự phòng và bệnh truyền nhiễm tại Đại học Y khoa Vanderbilt ở Columbia cho biết: "Tất cả những bong bóng và bọt này... theo nghĩa đen là nhặt vi trùng và rửa chúng xuống cống".

Bạn thường nghe nói rằng nước bạn rửa phải ấm, nhưng tại sao? Rốt cuộc, ngay cả nước nóng cũng không tiêu diệt được vi khuẩn hay virus cho đến khi bạn đạt đến nhiệt độ làm bỏng da.

Nhà hóa học Bill Wuest, phó giáo sư tại Đại học Emory, chuyên gia nghiên cứu về chất khử trùng cho biết: "Nước lạnh sẽ có tác dụng, nhưng bạn phải đảm bảo rằng bạn rửa một cách mạnh mẽ".

Để làm điều đó, bạn có thể cần phải hát "Chúc mừng sinh nhật" ba lần thay vì hai lần.

"Nước ấm với xà phòng sẽ có bọt tốt hơn nhiều, nhiều bong bóng hơn", Wuest nói. "Đó là một dấu hiệu cho thấy xà phòng đang... cố gắng đóng gói bụi bẩn và vi khuẩn cùng virus trong đó."

Chất khử trùng có cồn để làm gì?

Thuốc khử trùng tay chứa cồn có thể hiệu quả như xà phòng nếu chúng được sử dụng đúng cách, Schaffner giải thích.

"Cần phải có ít nhất 60% cồn trong đó," Schaffner nói. "Cồn là kẻ giết virus."

"Bạn phải sử dụng đủ và đảm bảo đã khử trùng trên tất cả các bề mặt," ông nói. "Chà nó khắp bàn tay, giữa các ngón tay và mu bàn tay của bạn."

"Vì cồn có những tính chất hóa học khác nhau", Wuest nói. "Nó giúp phá vỡ màng mầm, nhưng bạn cần chắc chắn rằng nó tiếp xúc trực tiếp với vi khuẩn hoặc virus."

Nhưng có những tình huống trong đó xà phòng và nước là tốt nhất, Williams nói, vì khả năng xà phòng và nước có thể rửa vi sinh vật đi.

"Cồn khá hiệu quả trong việc tiêu diệt vi trùng, nhưng nó không rửa trôi mọi thứ", ông nói. "Vì vậy, bạn biết đấy, nếu ai đó vừa hắt hơi vào tay họ, và bàn tay của họ bị dính chất nhầy, họ sẽ phải sử dụng nhiều cồn hơn để vô hiệu hóa vi khuẩn hoặc virus.
"Vì vậy, nếu bàn tay của ai đó bị ô nhiễm, xà phòng và nước sẽ tốt hơn", Williams nói.

Điều đó đặc biệt quan trọng bởi vì có những vi trùng và vi khuẩn khó chịu ngoài kia không có bụng mềm, béo mà bong bóng xà phòng có thể tấn công - chẳng hạn như virus viêm gan A, virus bại liệt, viêm màng não và viêm phổi.

Vì vậy, lần tới khi bạn rửa tay lần thứ mười một, hãy tự hào về tất cả những bong bóng xà phòng mà bạn đang tạo ra - và tận hưởng niềm vui khi tưởng tượng những sinh vật siêu nhỏ, chết chóc đó vòng quanh cống.