1. Trẻ bị tiêu chảy do Rotavirus có đáng lo ngại?

Dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp khiến nhiều gia đình lo ngại đến các cơ sở y tế, dẫn đến việc trì hoãn tiêm chủng cho trẻ. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo, khoảng 80 triệu trẻ em toàn cầu không tiêm đủ vắc xin theo lịch do COVID-19 hoành hành. Đại dịch đã làm gián đoạn các chương trình tiêm chủng tại ít nhất 68 quốc gia, trong đó có Việt Nam.⁽¹⁾

Mặt khác, khi có cơ hội đi chủng ngừa, nhiều bậc phụ huynh cũng thường có tâm lý ưu tiên các vắc xin như 6 trong 1, phế cầu khuẩn, rất dễ bỏ quên uống ngừa Rotavirus. Trong khi đó, vắc xin ngừa Rotavirus cần hoàn thành 2 liều trước 6 tháng tuổi để có đầy đủ miễn dịch chuẩn bị cho thời kỳ nguy cơ cao nhiễm bệnh. Trẻ thường bị nhiễm Rotavirus từ rất sớm, đặc biệt là giai đoạn trẻ dưới 6 tháng tuổi, và lần nhiễm đầu tiên thường là lần nhiễm nghiêm trọng.

Các bậc phụ huynh cần biết rằng, Rotavirus là nguyên nhân hàng đầu gây tiêu chảy nặng, nhập viện thậm chí tử vong ở trẻ nhỏ trên toàn cầu cũng như ở Việt Nam. Trẻ bị tiêu chảy cấp do Rotavirus có tỷ lệ nhập viện cao gấp 3 lần so với tiêu chảy do nguyên nhân khác. Tại Việt Nam, 55% trường hợp tiêu chảy cấp nhập viện ở trẻ nhỏ là do Rotavirus.⁽²⁾

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tiêu chảy cấp do Rotavirus xảy ra nhiều nhất ở trẻ em dưới 5 tuổi. Ở các nước đang phát triển, hàng năm có khoảng trên 125 triệu ca tiêu chảy do virus Rota ở trẻ em dưới 5 tuổi. Trẻ càng nhỏ nguy cơ nhiễm bệnh càng cao, vì vậy bệnh thường hay gặp ở trẻ dưới 2 tuổi, đặc biệt là dưới 12 tháng.⁽³⁾

Tiêu chảy cấp do Rotavirus xảy ra nhiều nhất ở trẻ em dưới 5 tuổi (Ảnh minh họa)

Giống như bệnh cúm, tiêu chảy cấp do virus Rota là bệnh có khả năng lây lan dữ dội, với đường truyền phổ biến là phân - miệng. Các nhà khoa học thấy rằng mỗi 1ml phân của 1 trẻ bị tiêu chảy cấp do Rotavirus có thể chứa hơn 10.000 tỷ virus Rota trong khi chỉ cần chưa đến 10 virus này là đủ để lây bệnh cho con người.

Khi virus xâm nhập vào cơ thể sẽ nhanh chóng tấn công vào hệ tiêu hóa, khiến cho trẻ bị nôn ói nhiều, sốt, mệt mỏi, đi ngoài, mất nước và điện giải trầm trọng, đây cũng là nguyên nhân chính đưa đến tử vong ở trẻ. Ngoài ra, tiêu chảy cấp do virus Rota còn khiến trẻ bị suy dinh dưỡng, tạo thành vòng xoắn bệnh lý, gây ảnh hưởng lớn đến sự tăng trưởng và là gánh nặng về kinh tế đối với gia đình, xã hội.

2. Một số sai lầm điển hình của cha mẹ khi chăm sóc con bị tiêu chảy do virus Rota

- Tự ý điều trị: Trẻ sau khi nhiễm virus Rota phải 1-4 ngày sau thì có biểu hiện nôn và sau 1-2 ngày thì tiếp tục đi ngoài. Nhiều bậc phụ huynh thường tự ra hiệu thuốc mua kháng sinh về cho con uống để nhanh khỏi. Tuy nhiên, kháng sinh không những không giúp tiêu diệt virus mà trẻ còn có nguy cơ rối loạn vi khuẩn đường tiêu hóa, khiến bệnh nặng hơn hoặc tình trạng tiêu chảy kéo dài.

Các loại thuốc cầm tiêu chảy khác cũng không có tác dụng vì chúng không tiêu diệt được virus mà còn làm giảm nhu động ruột, liệt ruột khiến phân không được thải ra ngoài. Do đó, trẻ vẫn tiếp tục bị tiêu chảy, mà phân không được bài xuất ra ngoài, ứ đọng lại trong ruột gây chướng bụng, thủng ruột, tắc ruột, thậm chí dẫn đến tử vong.

- Lạm dụng dung dịch oresol: Quan trọng nhất khi trẻ bị tiêu chảy là bù nước, bù điện giải, tốt nhất là bằng nước oresol nhưng nhiều người dùng không đúng cách như uống liên tục hoặc pha quá đậm đặc. Điều này có thể phản tác dụng, thậm chí còn làm mất nước nặng hơn.

- Bù nước cho trẻ bằng nước lọc, nước đường: Có rất nhiều trẻ không uống được dung dịch bù nước oresol, nên nhiều gia đình tìm cách bù nước bằng cách cho trẻ uống thật nhiều nước lọc, nước đường... Nhưng cách làm này không bù được điện giải, khiến trẻ dù uống nhiều nước nhưng vẫn bị mất nước trầm trọng.

- Hạn chế dinh dưỡng: Nhiều bậc phụ huynh cho rằng trẻ bị tiêu chảy thì nên kiêng thịt, cá, chất tanh, sữa... Điều này càng làm cho sức khỏe của trẻ trở nên trầm trọng hơn, dẫn đến tiêu chảy càng kéo dài, nguy cơ bị suy dinh dưỡng rất cao. Khi không được dung nạp đủ chất dinh dưỡng để tăng sức đề kháng, bệnh sẽ càng nặng hơn và lâu khỏi.

3. Virus Rota nguy hiểm vì khả năng tồn tại dai dẳng, liệu có cách nào phòng ngừa?

Rotavirus không chịu “khuất phục” dưới các biện pháp vệ sinh thông thường, bám dính dai dẳng trên các bề mặt để “thừa nước đục thả câu” (Ảnh minh họa)

Điều đáng lo là Rotavirus có thể sống nhiều giờ trên bàn tay, vài ngày trên các bề mặt rắn và tồn tại đến 21 ngày trong phân. Hơn nữa lại rất “cứng đầu”, gần như không thể bị tiêu diệt bởi các biện pháp vệ sinh thông thường như xà phòng mà chỉ bị tiệt trừ bởi các dung dịch diệt khuẩn có chứa cồn. Vì vậy, có nhiều câu hỏi đặt ra:

• Nếu tiêu chảy cấp do Rota Virus không được điều trị kịp thời thì điều gì sẽ xảy ra?
• Làm sao nhận diện tiêu chảy cấp do Virus Rota?
• Phương pháp nào hữu hiệu nhất để bảo vệ con khỏi Virus Rota?
• Vắc xin ngừa virus Rota nên uống vào độ tuổi nào?

Tất cả những thắc mắc này sẽ được chuyên gia giải đáp trong chương trình giao lưu trực tuyến với chủ đề “Rotavirus - thủ phạm hàng đầu gây tiêu chảy cấp, tiêu chảy nhập viện ở trẻ”, với sự tham gia của PGS.TS.BS Nguyễn Thị Việt Hà, Trưởng Khoa Tiêu Hóa, Bệnh Viện Nhi Trung Ương.

Chương trình sẽ được phát sóng vào 20 giờ, tối ngày 04 tháng 09 năm 2021 trên trang website AloBacsi.com, Youtube AloBacsi, Fanpage “AloBacsi - Hỏi bác sĩ trả lời”.

Ngay từ bây giờ, bạn đọc có câu hỏi và băn khoăn về vấn đề này hãy gửi câu hỏi về cho chúng tôi qua website AloBacsi.vn, email kbol@alobacsi.vn, hoặc Inbox câu hỏi trực tiếp qua Fanpage AloBacsi - Hỏi bác sĩ trả lời để chuyên gia trả lời trực tiếp trong chương trình.

Nguồn:

(1) https://vtv.vn/suc-khoe/80-trieu-tre-em-khong-tiem-du-vaccine-do-covid-19-hoanh-hanh-20200525190420063.htm

(2) https://benhviennhitrunguong.org.vn/rotavirus-nguyen-nhan-hang-dau-gay-tu-vong-do-tieu-chay-o-tre-em.html

(3) https://vncdc.gov.vn/benh-tieu-chay-do-vi-rut-ro-ta-nd14523.html