Nếu thiếu iod sẽ dẫn đến thiếu hormon giáp trạng và ảnh hưởng tới nhiều chức năng quan trọng của cơ thể, gây ra nhiều rối loạn khác nhau, gọi chung là “các rối loạn do thiếu iod”.

Các rối loạn do thiếu iod

Thiếu iod có thể gây tác hại cho mọi lứa tuổi, nhưng lứa tuổi bị ảnh hưởng nhiều nhất là ở thời kỳ bào thai và trẻ nhỏ.

Trong thời kỳ bào thai, sự phát triển của thai nhi phụ thuộc vào hormon giáp trạng của người mẹ ngấm qua nhau thai sang con. Hormon này rất quan trọng đối với sự phát triển của não bộ và hệ thần kinh.

Vì vậy, phụ nữ mang thai nếu thiếu iod thì sự phát triển của bào thai sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, đặc biệt là bộ não của đứa trẻ.

Người ta đã chứng minh, thiếu iod ở mẹ từ mức trung bình đến nặng có thể gây chậm phát triển não của thai nhi và sinh ra đứa trẻ chậm phát triển trí tuệ, thậm chí đần độn hoặc mang khuyết tật bẩm sinh như liệt tay hoặc chân, nói ngọng, điếc, câm, lác mắt. Các hậu quả này sẽ tồn tại vĩnh viễn suốt cuộc đời trẻ, vì hiện nay y học chưa chữa được.

Thiếu iod ở phụ nữ trong thời kỳ mang thai có thể gây sẩy thai tự nhiên, thai chết lưu, sinh non...

Trong giai đoạn cơ thể trẻ phát triển, nếu thiếu iod sẽ gây bệnh bướu cổ. Bướu cổ là hình ảnh phì đại của tuyến giáp. Tuyến giáp là nơi sản xuất ra các hormon giáp trạng, trong đó iod là một nguyên liệu chủ yếu để tổng hợp các hormon này.

Khi thiếu iod, cơ thể sẽ phản ứng bù trừ bằng cách tăng sinh tuyến giáp, nhằm tăng cường hoạt động để sản sinh lượng hormon đầy đủ, vì vậy dẫn đến hiện tượng phì đại tuyến giáp hay bướu cổ. Kích thước bướu cổ to sẽ chèn ép đường thở, đường ăn uống... ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.

Ngoài ra, thiếu iod sẽ dẫn tới giảm hoạt động tuyến giáp, được đặc trưng bởi dấu hiệu rụng lông, táo bón, vàng da, sợ lạnh, tăng cholesterol...

Ở tuổi dậy thì, nếu thiếu iod cũng thường gây bướu cổ, các biến chứng của bệnh bướu cổ, thiểu năng giáp.

Khi bị thiểu năng giáp, cơ thể luôn cảm thấy mệt mỏi, lúc nào cũng cảm thấy buồn ngủ, lao động rất nhanh mệt mỏi, không linh hoạt, tinh thần trì trệ, khả năng lao động giảm sút...

Phòng ngừa thiếu hụt iod

Để phòng ngừa các rối loạn do thiếu iod, người dân nên sử dụng muối iod thay cho muối thường trong ăn uống và chế biến thức ăn hàng ngày.

Phải bổ sung iod liên tục mới đảm bảo đủ nhu cầu iod, không nên dùng một thời gian rồi dừng.

Nhu cầu iod của trẻ/ngày là: trẻ từ 0 - 6 tháng tuổi cần 40 mcg/ngày, với trẻ bú mẹ hoàn toàn thì mẹ nên ăn nhiều hải sản và dùng muối iod hoặc nước mắm có iod để nguồn dưỡng chất quan trọng này tiết qua sữa bổ sung cho bé.

Với trẻ đã ăn dặm (6 - 12 tháng) cần 50 mcg, có thể bổ sung iod qua ăn uống hàng ngày.

Trẻ từ 1 - 3 tuổi cần 70 mcg; trẻ từ 4 - 9 tuổi cần 120 mcg; trẻ từ 10 - 12 tuổi cần 140 mcg; từ 14 tuổi đến khi trưởng thành là 150 mcg.

Trứng và các thực phẩm từ sữa là một nguồn cung cấp iod khá tốt.

Ngoài ra, iod cũng có nhiều trong hải sản như cá, tôm, cua và có nhiều trong các loại rau xanh...

Sử dụng muối iod thay cho muối thường trong ăn uống và chế biến thức ăn hàng ngày là đủ nhu cầu iod cho cơ thể và phòng ngừa được các rối loạn do thiếu iod.

Cách bổ sung iod cho cơ thể

- Sử dụng muối iod đúng cách: nêm muối có iod sau khi đã nấu chín thức ăn.

- Ăn các thức ăn giàu iod. Ăn nhiều hơn và chủng loại thực phẩm phải phong phú hơn.

- Với những người cần bổ sung iod bằng viên bổ sung iod thì phải theo đúng chỉ định của bác sĩ nội tiết. Mỗi một viên này chứa từ 50 - 150 μg iod và bạn cần khoảng 100 - 200 μg mỗi ngày.

Theo H.Nga - Khoa học phổ thông