Đây là kết quả từ công trình khoa học điều tra cắt ngang khảo sát tình hình miễn dịch cộng đồng của người dân TP đối với virus SARS-CoV-2, do Trung tâm kiểm soát bệnh tật TPHCM (HCDC) phối hợp với Bệnh viện Bệnh nhiệt đới và Đơn vị nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU) thực hiện vào tháng 9/2022.

Theo đó, nhóm nghiên cứu đã tiến hành chọn mẫu ngẫu nhiên 839 đối tượng từ 0 đến trên 70 tuổi, có giới tính và ở các khu vực địa lý khác nhau trên địa bàn TPHCM. Mẫu huyết thanh thu thập được tiến hành đo các kháng thể kháng protein N nhằm đánh giá tỷ lệ người dân từng nhiễm SARS-CoV-2, đo kháng thể kháng protein S nhằm đánh giá người dân đã có kháng thể phòng ngừa/bảo vệ do được chủng ngừa COVID-19 hoặc nhiễm bệnh trước đó.

Kết quả cho thấy, có 88,2% trong tổng số 839 mẫu thu nhận có kháng thể kháng N protein; 98,7% người dân đã có kháng thể kháng protein S từ nhiễm tự nhiên hoặc đã tiêm vắc xin.

Về kháng thể kháng N protein: Đây là kháng thể chỉ xuất hiện từ việc nhiễm COVID-19 tự nhiên hoặc sau khi tiêm vắc xin bất hoạt Sinopharm. Tuy nhiên trên địa bàn TPHCM, vắc xin Sinopharm được sử dụng hạn chế và vắc xin này không được sử dụng ở nhóm dưới 18 tuổi.

Tỷ lệ dương tính với kháng thể kháng N từ 86% đến 97% ở các nhóm tuổi từ dưới 5 đến dưới 70 tuổi, riêng nhóm 70 tuổi trở lên, tỷ lệ này là 76%. Kết quả này tương đồng với kết quả nghiên cứu đánh giá đáp ứng miễn dịch ở nhân viên y tế Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới thực hiện vào thời điểm tháng 11/2022.

Từ đây, nhóm nghiên cứu kết luận rằng, tính đến tháng 9/2022, đã có 88% người dân TP.HCM đã từng nhiễm SARS-CoV-2 và làn sóng Omicron là tác nhân chính của việc nhiễm tự nhiên ở người dân trên địa.

Về kháng thể kháng protein S: Có đến 98,7% người dân đã có kháng thể kháng protein S (từ nhiễm tự nhiên hoặc do tiêm vắc xin). Tỷ lệ cao người dân có kháng thể cho thấy độ phủ của vắc xin cũng như vai trò của nhiễm tự nhiên trong việc tạo kháng thể kháng SARS-CoV-2 ở cộng đồng. Chỉ còn một tỷ lệ rất nhỏ (1.3%) người dân là không có kháng thể này.

Kết quả phân tích nồng độ kháng thể kháng protein S ở nhóm 12 tuổi trở xuống cho thấy, có xu hướng thấp hơn so với các nhóm tuổi còn lại. Điều này phù hợp với thực tế độ phủ vắc xin ở nhóm dưới 12 tuổi thấp hơn các nhóm tuổi khác.

Việc biết được tỉ lệ người dân có miễn dịch chống lại virus SARS-CoV-2 (do đã mắc bệnh hoặc đã tiêm vắc xin) có ý nghĩa rất quan trọng. Được coi là cơ sở khoa học để thuyết phục người dân phải tiêm vắc xin nếu tỉ lệ có kháng thể chưa cao, đồng thời cũng là cơ sở khoa học để kêu gọi người dân tiêm nhắc lại theo đúng quy định để duy trì khả năng miễn dịch nếu tỉ lệ có kháng thể tại thời điểm khảo sát đã ở mức bảo vệ cộng đồng.

Nhóm nghiên cứu sẽ tiếp tục khảo sát diễn tiến huyết thanh học cộng đồng trong tháng 12/2022 và mối liên quan giữa dữ liệu về kháng thể với mức độ nặng của bệnh theo các nhóm tuổi trên địa bàn TPHCM. Từ đó có thể xem xét đánh giá thêm mức độ hiệu quả của miễn dịch cộng đồng đối với SARS-CoV-2.

Với kết quả khảo sát này, ngành y tế kêu gọi người dân TP cùng trách nhiệm bảo vệ và duy trì miễn dịch cộng đồng đối với COVID-19 bằng cách cho người thân trong gia đình và trẻ em (từ 5 tuổi trở lên) đi tiêm vaccine COVID-19 nếu chưa tiêm, và tiêm nhắc lại, tiêm bổ sung đúng theo quy định.