Câu hỏi

Chào bác sĩ. Tôi nghe nói chích ngừa uốn ván (phong đòn gánh) phải chích trong thời gian 24 giờ kể từ lúc bị trầy xước. Vậy sau 24 giờ thì tác dụng của thuốc có còn không? Có cách gì chích ngừa vĩnh viễn bệnh uốn ván? Do tôi hay phải đi công tác xa nên muốn chích ngừa trước có được không? Phác đồ chích khi bị dẫm đinh và phác đồ chích phòng ngừa? Chân thành cảm ơn.

Trả lời

Chào bạn,

Câu bạn hỏi rất nhiều ý. AloBacsi xin lần lượt trả lời như sau:

Vi trùng uốn ván có mặt khắp nơi, xâm nhập cơ thể qua vết thương, thậm chí cả những vết thương rất nhỏ như vết đạp gai, đạp đinh, trầy xước, giẫm phải dằm từ gốc cây...Bệnh có thể phòng ngừa bằng văcxin giải độc tố uốn ván.

Người bị vết thương có nguy cơ bị uốn ván nên:

- Sát khuẩn và đến ngay cơ sở y tế gần nhất (Trung tâm y tế quận, huyện/ trạm y tế phường, xã...) để được tiêm ngừa càng sớm càng tốt. Tiêm ngừa uốn ván, tác dụng tốt nhất là trong vòng 24g.

- Trường hợp trễ, sau 24 giờ thì vẫn nên chích ngừa. Tuy trễ nhưng thuốc vẫn có tác dụng phòng ngừa, vì rõ ràng"có còn hơn không".

- Phác đồ tiêm ngừa với người có vết thương nhưng chưa từng chích uốn ván như sau:

Lần 1: Chích 2 mũi 1 lúc: Mũi thứ nhất - huyết thanh uốn ván Tetanus 1500DV (75.000 đồng) chích trong vòng 24 tiếng kể từ khi bị trầy xước.

Mũi thứ hai - VAT (vác xin uốn ván - 60.000 - 70.000 đồng) chích cùng lúc với mũi thứ nhất. (Huyết thanh hơn 10 ngày hết tác dụng. Nếu không chích huyết thanh chỉ chích ngừa vác xin, nửa tháng sau mới tạo kháng thể mới ngừa được bệnh. Do đó, mũi đầu tiên luôn là chích huyết thanh để phòng bệnh tức thì, nhưng hiệu quả ngắn nên phải chích mũi vắc xin).

Lần 2: Mũi thứ 3, chích sau đó 1 tháng
Lần 3: Mũi thứ 4 chích sau đó 6 tháng
Lần 4:  Mũi thứ 5, chích sau đó 12 tháng.

Như thế vừa có tác dụng ngăn ngừa không bị uốn ván từ vết thương vừa có tác dụng phòng ngừa được 5 năm.

* Nếu chích đủ 5 lần, lần sau có vết thương chỉ cần chích ngừa nhắc lại 1 lần.

- Phác đồ tiêm vắc xin uốn ván dự phòng: (với những người đi làm xa cơ sở y tế, những người có nguy cơ mắc cao: người làm vườn, làm việc ở các trang trại, các nông trường chăn nuôi, công nhân xây dựng…)

Chưa có vết thương, chích phòng ngừa thì mũi đầu tiên là chích vắc xin VAT - nửa tháng sau có kháng thể, mới có tác dụng ngừa uốn ván bạn nhé.

Lịch chích ngừa uốn ván như sau:
Lần 1: Tiêm vắc xin VAT - mũi 1 (Các lần chích vắc xin VAT đồng giá: 60.000 - 70.000 đồng)
Lần 2: 1 tháng sau tiêm mũi vắc xin VAT thứ 2
Lần 3: 6 - 12 tháng sau tiêm mũi vắc xin VAT thứ 3. Lúc này thuốc có tác dụng phòng ngừa được 5 năm.
Lần 4: Sau 5 năm sau chích thêm mũi vắc xin thứ 4, ngừa được 10 năm.
Lần 5: 10 năm sau chích thêm mũi vác xin VAT thứ 5, phòng ngừa được 20 năm.

Nói chung, nếu chích đủ 5 lần, lần sau có vết thương sâu bạn chỉ cần chích ngừa uốn ván nhắc 1 lần.

+ Phụ nữ lứa tuổi sinh đẻ (15 - 44 tuổi): Sau 5 liều tiêm sẽ có kháng thể phòng bệnh uốn ván suốt thời kỳ sinh đẻ. Hiệu lực bảo vệ đạt 98 - 100%.

Liều	Thời gian tiêm	Thời kỳ bảo vệ	Hiệu lực
UV1	Càng sớm càng tốt khi có thai	Không có tác dụng bảo vệ
UV2	Ít nhất bốn tuần sau UV1	3 năm	80 - 90%
UV3	Ít nhất sáu tháng sau UV2	5 năm	95 - 98%
UV4	Ít nhất một năm sau UV3	10 năm
UV5	Ít nhất một năm sau UV4	Suốt thời kỳ sinh đẻ	90 - 100%

+ Phụ nữ mang thai: Chỉ cần tiêm hai liều là bảo vệ cho con mình khỏi bị mắc bệnh uốn ván sơ sinh.

Cứ sau 5 - 10 năm tiêm nhắc lại 1 liều sẽ bảo vệ phòng bệnh uốn ván suốt đời.

Mỗi lần đi chích bạn nhớ mang theo thẻ theo dõi chích ngừa nhé.

Bạn có thể tham khảo thêm:

>>> Chích ngừa uốn ván: ngừa bệnh được tới 30 năm!

>>> AloBacsi ơi: Tiêm ngừa uốn ván có làm giảm trí nhớ không?

Thân,

Câu hỏi liên quan

• Bảng giá chích ngừa và xét nghiệm của Viện Pasteur TPHCM năm 2015
• Trung tâm y tế dự phòng quận 1 chích ngừa vắc xin nào, giá bao nhiêu?
• Chi phí rút đinh khỏi chân khi lỡ dẫm phải?